Jak leczono choroby układu oddechowego w początkach XIX wieku? Analiza opisu leczenia chorego na zapalenie płuc

• Authors: Starzyk Jacek , Starzyk-Łuszcz Katarzyna

Title variants

EN

How the Diseases of the Respiratory System Were Treated in the Beginning of XIXth Century? Analysis of the Description of Pneumonia Treatment

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Na podstawie archiwalnych materiałów źródłowych z 1801 r. przedstawiono przypadek leczenia ostrego schorzenia dróg oddechowych, prawdopodobnie zapalenia płuc, u 72-letniego mężczyzny. W skład zespołu leczącego wchodził doktor, cyrulik, ówczesna „pielęgniarka”, aptekarz, którzy praktykowali w 1801 r. w Koniecpolu. W leczeniu zastosowano leki mukolityczne, przeciwkaszlowe, nasercowe, przeciwgorączkowe, przeciwbólowe, poprawiające apetyt. Leczenie to z współczesnego medycznego punktu widzenia było prawidłowe. Zaordynowano także lekarstwa, które zalecała obowiązująca nadal od starożytności teoria humoralna. Teoria ta zakładała istnienie w ciele człowieka czterech płynów — humorów: krwi, śluzu, żółci, czarnej żółci. Brak proporcji i równowagi między płynami prowadził do choroby. Leczenie miało na celu przywrócenie zaburzonych proporcji i równowagi przez stosowanie leków przeczyszczających, moczopędnych, upustów krwi itp. Z współczesnego medycznego punktu widzenia było to leczenie szkodliwe, gdyż powodowało niedokrwistość, zaburzenia homeostazy wodnej, elektrolitowej i kwasowo-zasadowej. Leczenie zakończyło się zgonem chorego.

EN

According to archival sources from 1801 year treatment of acute respiratory disorder, probably pneumonia in 72 — year old man was presented. The patient was treated by a doctor, barber surgeon, so - called “nurse” and apothecary, who were practicing in 1801 year in Koniecpol. Mucokinetics, anti-cough, cardiac, antipyretic, analgesic and improving appetite medications were used. From the current medical point of view this treatment was correct. Moreover, the medications recommended by still actual from antiquity humoral theory were used. According to that theory the human body was thought to contain four humors: blood, phlegm, bile, black bile. Lack of proportion and balance between humors led to disease. The treatment was designed to restore the proper humoral balance by enemas, diuretics, bloodletting etc. From the current medical point of view the treatment was incorrect. It caused anaemia, disturbances in water, electrolyte and acid — base homeostasis. The treatment resulted in death of patient.

Keywords

PL

choroby układu oddechowego; teoria humoralna; XIX wiek; Polska

EN

disorders of the respiratory system; humoral theory; 19th century; Poland

• Publisher: Wydawnictwo Polihymnia
• Journal: Archiwum Historii i Filozofii Medycyny
• Year: 2013
• Volume: 76/2
• Pages: 52-55

Contributors

author

Starzyk Jacek

• Poradnia Nefrologiczna Świętokrzyskiego Centrum Onkologii w Kielcach

author

Starzyk-Łuszcz Katarzyna

• NZOZ „BGMED” w Warszawie