Dlaczego nie wydano „Dzieł wszystkich” Maurycego Mochnackiego? Z archiwum Tadeusza Kozaneckiego

• Authors: Strzyżewski Mirosław

Title variants

EN

Why Maurycy Mochnacki’s “Dzieła wszystkie” (“Complete Works”) Stayed Unpublished? From Tadeusz Kozanecki’s Archive

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Niekompletne archiwum historyka Tadeusza Kozaneckiego przechowywane w Bibliotece Uniwersytetu Warszawskiego oraz w Połączonych Bibliotekach Wydziału Filozofii i Socjologii UW, Instytutu Filozofii i Socjologii PAN Polskiego Towarzystwa Filozoficznego daje wgląd w problemy, z jakimi mierzył się ten historyk przy realizacji ambitnego zadania wydania „Dzieł wszystkich” Maurycego Mochnackiego. Co najważniejsze, przedsięwzięcie okazało się zbyt obszerne jak na możliwości jednego badacza bez kompetencji filologicznych. Projekt, zainicjowany w okresie PRL-u, napotkał też określone przeszkody polityczne. Mochnacki wyrażał bowiem w swoich tekstach negatywny stosunek do Rosji carskiej, był uczestnikiem powstania listopadowego, emigrantem zaangażowanym w sprawy narodowe, stąd próba edycji jego wszystkich artykułów publicystycznych i literackich w owym czasie nie mogła skończyć się powodzeniem. Trzeba podkreślić, że przy okazji prac nad edycją Kozanecki jako pierwszy odtworzył genologię rodu Mochnackich, dotarł do licznych nieznanych szczegółów biograficznych, wskazał wiele aspektów politycznych jego działalności. Poszukiwania archiwalne oraz odtwarzanie faktów z życia Mochnackiego pochłonęły jednak zbyt dużo czasu, co uniemożliwiło zamknięcie edycji choćby w okrojonym stanie. Nadto Kozanecki nie powołał kompetentnego zespołu edytorskiego, który sprostałby zadaniu. Rozproszona dokumentacja historyka dobrze unaocznia problemy, z jakimi musi zmierzyć się przyszły edytor Dzieł wszystkich Mochnackiego.

EN

Incomplete archive of Tadeusz Kozanecki, stocked in the University of Warsaw Library and in the Joint Libraries of the Faculty of Philosophy and Sociology of the University of Warsaw, the Institute of Philosophy and Sociology of the Polish Academy of Sciences and the Polish Philosophical Society, offers an insight into the problems that this historian faced when realising an ambitious plan to edit Maurycy Mochnacki’s “Dzieła wszystkie” (“Complete Works”). Most important is the fact that the endeavour proved too complex to be handled by one researcher without philological competence. This project, initiated in the times of the Polish People’s Republic, encountered serious political obstacles since Mochnacki in his texts expressed negative attitude to the Czarist Russia, took part in the November Uprising, and because he was an émigré that involved into national issues. Thus, attempts to publish all his journalistic articles at that time could not have been successful. It must be stressed that while working on this edition, Kozanecki became the first to reconstruct the genealogy of the Mochnacki family, arrived at numerous biographical details, and pointed to many political aspects of his activity. Archive research and Mochnacki’s life facts reconstruction was a time-consuming activity that hindered completing the edition even in an abridged form. Apart from it, Kozanecki failed to form a competent editorial team to manage this task. The historian’s dispersed documentation clearly demonstrates the problems which the future editor of Mochnacki’s “Complete Works” must face.

Keywords

PL

historia literatury; archiwistyka; biografistyka; dzieje polityczne; edytorstwo

EN

literary history; archive studies; biography studies; political history; academic editing

• Publisher: Instytut Badań Literackich PAN
• Journal: Pamiętnik Literacki
• Year: 2024
• Volume: 115
• Issue: 2
• Pages: 143-153

Dates

printed

2024-06-27

Contributors

author

Strzyżewski Mirosław

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń

Identifiers

ISSN

0031-0514

EISSN

2719-5376

DOI

10.18318/pl.2024.2.10