Badania nad stresem doświadczanym przez lekarzy

• Authors: Chmielewska-Banaszak Danuta , Giemza-Urbanowicz Wioletta

Title variants

Research on the stress experienced by physicians

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł jest efektem prowadzonych od kilku lat badań własnych nad stresem zawodowym lekarzy. Doświadczenia wynikające ze studiowania literatury przedmiotu stały się impulsem do powstania niniejszego tekstu. W artykule krytycznie omawiane są dwa obszary badawcze stresu doświadczanego przez lekarzy: wypalenie zawodowe i stres zawodowy. W konkluzjach autorki wskazują przyczyny utrudnień w tworzeniu syntez i metaanaliz badań nad stresem wynikającym z pracy lekarza.

EN

The paper is a result of own researches of occupational stress of physicians. Experiences connected with a study of subject literature played also an important role during writing. Paper focuses on two domains relating to physicians’ stress: occupational burnout and occupational stress. In conclusions we point out some difficulties in creating synthesis and meta-analyzes during researches of stress being a result of physicians profession.

Keywords

PL

wypalenie zawodowe; stres zawodowy; tradycja badawcza

EN

occupational burnout; occupational stress; research traditions

• Publisher: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego
• Journal: Psychologiczne Zeszyty Naukowe
• Year: 2018
• Issue: 2
• Pages: 125-144

Contributors

author

Chmielewska-Banaszak Danuta

• Uniwersytet Zielonogórski

author

Giemza-Urbanowicz Wioletta

• Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu

References

• Bakker, A.B., Demerouti, E., de Boer, E., Schaufeli, W.B. (2003). Job demands and job resources as predictors of absence duration and frequency. Journal of Vocational Behavior, 62, 341-356. DOI:10.1016/S00001-8791(02)00030-1.
• Bańka, A. (2000). Psychologia pracy. W: J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki (283-320). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Chirkowska-Smolak T. (2009). Organizacyjne czynniki wypalenia zawodowego. Ruch Prawniczy,Ekonomiczny i Socjologiczny, LXXI (4 ).
• Cooper, C.L., Marshall, J. (1987). Źródła stresu w pracy kierowniczej i umysłowej. W: C.L. Cooper,R. Pane, Stres w pracy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Dudek, B., Waszkowska, M., Hanke, W. (1999). Ochrona zdrowia pracowników przed skutkami stresu zawodowego.Łódź: Oficyna Wydawnicza Instytutu Medycyny Pracy im. Prof. Dra med. Jerzego Nofera.
• Irzyniec, T., Konodyba-Szymański, P., Szczerba, H. (2010). Identyfikacja zagrożeń oraz ocena ryzyka zawodowego lekarzy medycyny. Journal of Ecology and Health, 14 (6).
• Johnson, J.V., Stewart, W., Hall, E.M., Fredlund, P., Theorell, T. (1996). Long-term psychosocial work envvironment and cardiovascular morality among Swedish men. Am J Public Health, 86 (3),324-331.
• Jośko-Ochojska, J., Kasperczyk, J., Gościniewicz, P., Borczykowski, J., Juszczyk, J., Klimasara,J., Łukaszek, A., Mazurek, Ł., Oleś, E. (2006). Stres: jedynie tego nie brakuje lekarzom. ProblemyHigieny i Epidemiologii : organ Polskiego Towarzystwa Higienicznego, 1895-4316, 87 (3), 198-200
• Karasek, R.A. (1979). Job demands, job decision latitude, and mental strain: Implications for job redesign.Administrative Science Quarterly, 24, 285-307.
• Karasek, R.A., Baker, D., Marxer, F., Ahlbom, A., Theorell, T. (1981). Job decision latitude, job demands,and cardiovascular disease: A prospective study of Swedish men. AJPH, 71(7), 694-705.
• Kotowicz-Gears, A., Bladowski, M., Reszczyński, P. (2012). Zjawisko i przyczyny zespołu wypalenia zawodowego w środowisku polskich lekarzy dentystów – badania pilotażowe i przegląd literatury.Dwumiesięcznik Stomatologa Praktyka Polish & English Journal for Dentists, 3 (37).
• Kowalczuk, K., Jankowiak, B., Krajewska-Kułak, E., Kułak, W., Klimaszewska, K., Kondzior, D.,Kowalewska, B. (2009). Wpływ agresji na występowanie stresu w środowisku lekarzy. AnnalesAcademiae Medicae Stetinensis. Roczniki Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie, 55 (3), 70-75.
• Kruper, H., Singh-Manoux, A., Siegrist, J., Marmot, M. (2002). When reciprocity fails: effort-reward imbalance in relation to coronary heart disease and health functioning within the Whitehall IIstudy. Occup. Environ Med., 59, 777-784.
• Mańkowska, B. (2018). Dylematy wokół pojęcia wypalenia oraz jego kluczowych mechanizmów rozwoju. Polskie Forum Psychologiczne, 23 (2), 430-445.
• Maslach, C., Leiter, M. (2010). Pokonać wypalenie zawodowe: Sześć strategii poprawienia relacji z pracą.Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
• Maslach, Ch. (2000). Wypalenie – w perspektywie wielowymiarowej. W: H. Sęk (red.), Wypalenie zawodowe.Przyczyny, mechanizmy, zapobieganie (13-31). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Maslach, Ch., Schaufeli, W.B., Leiter, M.P. (2001). Job Burnout. Annu. Rev. Psychol., (52), 397-422.
• Ogińska-Bulik, N. (2006). Stres zawodowy w zawodach usług społecznych. Warszawa: Difin.
• Ostrowski, T.M. (2007). Selfesteem, social support, occupational stress and health in medical profession.Ergonomia, (29), 49-59.
• Ostrowski, T.M. (2009). Pozytywne i negatywne następstwa zdrowotne pracy lekarza na więcej niż jednym etacie. Polskie Forum Psychologiczne, 14, (1), 78-89.
• Schaufeli, W.B., Enzmann, D., Girault, N. (2000). Przegląd metod pomiaru wypalenia zawodowego.W: H. Sęk (red.), Wypalenie zawodowe. Przyczyny, mechanizmy, zapobieganie (113-134). Warszawa:Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Sęk, H. (2000). Uwarunkowania i mechanizmy wypalenia zawodowego w modelu społecznej psychologii poznawczej. W: H. Sęk (red.), Wypalenie zawodowe. Przyczyny, mechanizmy, zapobieganie(83-112). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Sęk, H. (2005). Poznawcze i kompetencyjne uwarunkowania wypalenia w pracy z chorymi. Postępy Psychiatrii i Neurologii, 14 (2), 93-98.
• Sęk, H. (2009). Wypalenie zawodowe: przyczyny i zapobieganie. Warszawa: PWN.
• Spiliopoulos, K., Gansera, L., Weiland, H.Ch., Schuster, T., Eichinger, W., Gansera, B. (2014). Chronic stress and coping among cardiac surgeons: a single center study. Rev Bras Cir Cardiovasc, 29 (3),308-15. DOI: 10.5935/1678-9741.20140083.
• Tennant, Ch. (2001). Work-related stress and depressive disorders. Journal of Psychosomatic Research,51, 697-704.
• Tucholska, S. (2001). Christiny Maslach koncepcja wypalenia zawodowego: etapy rozwoju. Przegląd Psychologiczny, 44 (3), 301-317.
• Walkiewicz, M., Sowińska, K., Tartas, M. (2014). Wypalenie zawodowe wśród personelu medycznego – przegląd literatury. Przegląd Lekarski, 71 (5), 263-269.