Audyt efektywnościowy czy audyt wykonania zadań w jednostkach sektora finansów publicznych – przegląd literatury krajowej i zagranicznej

• Authors: Ciak Jolanta , Bednarek Piotr

Title variants

EN

Efficiency audit or performance audit in public finance sector entities – national and international literature review

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest wskazanie podobieństw i różnic w zakresie dwóch kategorii audytu, a mianowicie: audytu efektywnościowego i audytu wykonania zadań. Tradycyjny przegląd literatury ma dać odpowiedź na pytanie: Czy można stosować zamiennie oba pojęcia? Badacze bowiem zajmujący się tą problematyką wskazują na podobne ich rozumienie. Studia literaturowe dostarczają szerokiego spektrum możliwości definiowania i interpretowania efektywności, podkreślając wielowymiarowość omawianego pojęcia. Podobna sytuacja jest w przypadku audytu efektywnościowego i audytu wykonania zadań. Zdaniem autorów artykułu można zastosować znak równości pomiędzy tymi pojęciami, bowiem oba rodzaje audytu oznaczają systematyczne, celowe, zorganizowane i obiektywne badanie działań podejmowanych w ramach jednostek funkcjonujących w sektorze finansów publicznych, wykorzystujące kryterium oszczędności, efektywności i skuteczności.

EN

The aim of the article is to indicate the similarities and differences in terms of two categories of audit, namely: effi ciency audit and performance audit. The review of the literature is to answer the question: Can both concepts be used interchangeably? The more so because researchers dealing with this issue indicate a similar understanding of them. Literature studies indicate a wide spectrum of possibilities of defining and interpreting efficiency, emphasizing the multidimensionality of the concept in question. The situation is similar for the efficiency audit and performance audit. In the opinion of the authors of the article, an equal sign can be used between these concepts, because both types of audit mean systematic, purposeful, organized and objective examination of activities undertaken within entities operating in the public finance sector, using the criterion of economy, efficiency and effectiveness.

Keywords

PL

efektywność; audyt efektywnościowy; audyt wykonania zadań

EN

efficiency; efficiency audit; performance audit

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu
• Journal: Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu
• Year: 2021
• Volume: 65
• Issue: 2
• Pages: 15-32

Contributors

author

Ciak Jolanta

• Wyższa Szkoła Bankowa w Toruniu

author

Bednarek Piotr

• Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu

References

• Alwardat, A. Y. i Basheikh, M. A. (2017). The impact of performance audit on public administrations in Saudi Arabia: An exploratory study. International Journal of Business and Management, 12(12), 144-157.
• Bartoszewicz, A. (2015). Transformacja audytu wewnętrznego w Polsce – od audytu zgodności do audytu efektywnościowego. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, (390).
• Bujak, A. (2018). Koncepcja pomiaru efektywności na potrzeby audytu w jednostce budżetowej. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, (528).
• Canadian Institute of Chartered Accountants [CICA]. (1988). Value-for-Money Auditing Standards. Toronto, Ontario, Canada: Public Sector Accounting and Auditing Committee of The Canadian Institute of Chartered Accountants.
• Europejski Trybunał Obrachunkowy [ETO]. (2017). Podręcznik kontroli wykonania zadań. Pobrano 22 kwietnia 2021 z https://www.eca.europa.eu/Lists/ECADocuments/PERF_AUDIT_MANUAL/PERF_AUDIT_MANUAL_PL.PDF
• Foster, R. C. i O’Connor, T. F. (2014), Emerging strategies for performance auditing, insights from city auditors in major cities in the U.S. and Canada. Altamonte Springs, Florida: The Institute of Internal Auditors Research Foundation.
• Furubo, J. C. (2011). Performance auditing: Audit or misnomer? W: J. Lonsdale, P. Wilkins i T. Ling (red.), Performance auditing. Contributing to accountability in democratic government. Cheltenham, Northampton: Edward Elgar Publishing Ltd.
• Gasparski, W. (1983). Comments on the concept of efficiency. W: W. Gasparski i T. Pszczółkowski (red.), Praxicological studies: Polish contributions to the sector of efficient action. Warszawa-Dorrdrecht-Boston-London: D. Reidel Publishing, cop. PWN.
• Głodziński, E. (2017). Efektywność w zarządzaniu projektami: wymiary, koncepcje, zależności. Warszawa: PWE.
• Guthrie, J. i Parker, L. (1997). A Quarter century of performance auditing in the Australian Federal Public Sector: A Malleable Masque (Working Paper).
• Institute of Internal Auditors [IIA]. (2016). Definicja audytu wewnętrznego. Kodeks etyki oraz Międzynarodowe standardy praktyki zawodowej audytu wewnętrznego. Altamonte, Springs, Florida: The Institute of Internal Auditors Research Fundation.
• International Organisation of Supreme Audit Institutions [INTOSAI]. (2019). ISSAI 300, Performance Audit Principles. Pobrane 22 kwietnia 2021 z https://www.issai.org/wp-content/uploads/2019/08/ISSAI-300.pdf
• International Organisation of Supreme Audit Institutions [INTOSAI]. (2020). Performance Audit. ISSAI Implementation Handbook. Pobrane 22 kwietnia 2021 z https://www.idi.no/elibrary/professional-sais/issai-implementation-handbooks/handbooks-english/1034-performance-audit-issai-implementation-handbook-version-0-english/file
• Johnsen, A., Meklin, P. i Oulasvirta, V. J. (2001). Performance auditing in local government: An exploratory study for perceived efficiency of municipal value for money auditing in Finland and Norway. The European Accounting Review, 10(3), 583-599.
• Kieżun, W. (1997). Sprawne zarządzanie organizacją. Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH.
• Kotarbiński, T. (1982), Traktat o dobrej robocie. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Krynicka, H. (2006), Koncepcja nowego zarządzania w sektorze publicznym (New Public Management). Studia Lubuskie PWSZ w Sulechowie, (2).
• Lonsdale, J. (2011). Introduction. W: J. Lonsdale, P. Wilkins i T. Ling (red.). Performance auditing. Contributing to accountability in democratic government. Cheltenham, Northampton: Edward Elgar Publishing Ltd.
• March, J. G. i Sutton, R. I. (1997). Organizational performance as a dependent variable. Organization Science, (8).
• Matwiejczuk, R. (2000). Efektywność – próba interpretacji. Przegląd Organizacji, (11).
• Mazur, J. (2004). Kontrola wykonania zadań w najwyższych organizacjach kontroli krajów europejskich. Kontrola Państwowa, (4), 46-61.
• McSweeney, B. i Sherer, M. (1990). Value for money auditing: Some observations on its origins and theory. W: D. J. Cooper i T. M. Hopper (red.), Critical accounts. London: Palgrave.
• Ministerstwo Finansów [MF]. (2008). Audyt efektywnościowy. Metodyka. Warszawa: Ministerstwo Finansów.
• Morin, D. (2004). Measuring the impact of value-for-money audits: A model for surveying audited managers. Canadian Public Administration/Administration Publique Du Canada, 47(2), 141-164.
• Najwyższa Izba Kontroli [NIK]. (2005). Glosariusz terminów dotyczących kontroli i audytu w administracji publicznej. Warszawa.
• National Audit Office [NAO]. (1987). A framework for Value for Money Audits, London: National Audit Office.
• Nobles, J. R., Brown, J. R., Ferris J. A. i Fountain J. R., Jr. (1993). AGA task force report on performance auditing. The Government Accountants Journal, 42(2), 1-13.
• Owczarek, J. (1997). Value for money, czyli efekt za pieniądze. Kontrola Państwowa, (3).
• Parker, L. (1986). Value for money auditing: Conceptual development and operational issues (Auditing Discussion Paper No. 1). Melbourne: Australian Research Foundation.
• Parker, L. i Guthrie, J. (1991). Performance auditing: The jurisdiction of the Australian Auditor General – De Jure or De Facto. Financial Accountability and Management, 7(2), 107-116.
• Parker, L., Jacobs, K. i Schmitz, J. (2019). New public management and the rise of public sector performance audit: Evidence from the Australian case. Accounting, Auditing and Accountability Journal, 32(1).
• Pollitt, C., Girre, X., Lonsdale, J., Mul, R., Summa, H. i Waerness, M. (1999). Performance or compliance? Performance audit and public management in five countries. Oxford: Oxford University Press.
• Polska Izba Biegłych Rewidentów (PIBR). (2015). Audyt wykonania zadań w sektorze publicznym. Pobrane 22 kwietnia 2021 z https://www.pibr.org.pl/static/items/publishing/FEE-Audyt-wykonania-zadan-w-sektorze-publicznym.pdf
• Power, M. (1997). The audit society: Rituals of verification. Oxford: Oxford University Press.
• Projekt uchwały Rady Ministrów (RM) (2020) w sprawie przyjęcia strategii „Sprawne i Nowoczesne Państwo 2030”. Pobrano 22 kwietnia 2021 z https://www.gov.pl/web/mswia/projekt-uchwaly-rady-ministrow-w-sprawie-przyjecia-strategii-sprawne-i-nowoczesne-panstwo-2030
• Puškorius, S. (2003). Veiklos audito lyginamoji analizė: teorijų apžvalga. Viešoji Politika ir Administravimas, (4).
• Raaum, R. B. i Morgan, S. L. (2009). Performance auditing. A measurement approach. 2nd ed. IIARF, Altamonte Springs.
• Reichborn-Kjennerud, K. (2015). Resistance to control – Norwegian ministries’ and agencies’ reactions to performance audit. Public Organization Review, (15).
• Saliene, A., Tamulevciene, D. i Gaizauskas, L. (2020). Veiklos audito samprata ir funkcijos: teorinė studija. Buhalterinės Apskaitos Teorija ir Praktika, (21).
• Strąk, T. (2012). Modele dokonań jednostek sektora finansów publicznych. Warszawa: Difin.
• Thompson, K. (1996). Performance auditing. What is it? The Government Accountants Journal, 45(1), 1-7.
• Uchwała Rady Ministrów (RM) z dnia 12 lutego 2013 roku w sprawie przyjęcia strategii „Sprawne Państwo 2020” (MP 2013, poz. 136).
• Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 157, poz. 1240)
• Vital, P. (2011). Norms used: Some strategic considerations from The Netherlands and the UK. W:
• J. Lonsdale, P. Wilkins i T. Ling (red.). Performance auditing. Contributing to accountability in democratic government. Cheltenham, Northampton: Edward Elgar Publishing Ltd.