Ochrona autonomii dziecka w zakresie prawa do bycia wysłuchanym a obowiązek pieczy nad jego osobą

• Authors: Michałowska Kinga

Title variants

EN

Protection of the child’s autonomy regarding the right to be heard and the obligation of custody of him/her

DE

Der Autonomieschutz des Kindes im Bereich des Anspruchs auf rechtliches Gehör und sein Fürsorgerecht

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The article addresses issues concerning the childs right to express their own views and to be he-ard. The rights protected under the Convention on the Rights of the Child, the Constitution of the Republic of Poland and the regulations of the Family and Guardianship Code have an uneven sco-pe, and the doubts accompanying their implementation in the context of the clash of the scopes of the decision-making autonomy of the child and its parents require in-depth analysis. Starting from the general issues of the scope of elements fulfilling the care of the child, including in particu-lar the upbringing and management of the child, their special role was demonstrated. Attention was drawn to the need to create possibilities for the child to make independent decisions, not only in important, but also in everyday, minor matters, and their positive impact on the development of the childs independence. It was emphasized that acceptance of the childs behavior requires un-derstanding the premises of its implementation and the purpose it is to serve. The method of im-plementing parental authority, including in particular the method of raising and managing the child, is closely related to the partnership model of the family and the democratic (preferred in the light of basic legal regulations) style of upbringing, based on mutual respect, cooperation between parents and children, while maintaining the superior role of parents. It is the model of rational partnership that reflects the contemporary type of relationship with the children, who should be encouraged to actively participate in making decisions concerning them. By referring the com-ments made to the upbringing and management of the child, it was shown that their distinction influences, among others, the formation of the child’s autonomy, a particular expression of which is art. 12 of the KPD, art.72 of the Constitution of the Republic of Poland and art. 95§4 of the Fa-mily and Guardianship Code. Their mutual relationship indicates that the content of art. 95§4 of the Family and Guardianship Code limits the child’s decisionmaking autonomy, which justifies the need to change it.

Keywords

PL

autonomia decyzyjna; prawo do wyrażenia własnych poglądów; prawo do bycia wysłuchanym; władza rodzicielska; prawa podmiotowe; wychowanie

EN

decision-making autonomy; the right to express one; s own views; the right to be heard; parental authority; subjective rights; upbringing

• Publisher: Stowarzyszenie Notariuszy Rzeczypospolitej Polskiej
• Journal: Rejent
• Year: 2024
• Issue: 11 (403)
• Pages: 226-244

Contributors

author

Michałowska Kinga

• Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie; ORCID: 0000-0002-2133-8110

References

• M.Aleksandrowicz, Rodzina w systemie prawnym Szwajcarii. Kilka uwag o historii i rozwiązaniach współczesnych, „Białostockie Studia Prawnicze” 2017, vol. 22, nr 3
• B.Banaszak, Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2012
• W.Borysiak, [w:] Konstytucja RP, t. I, Komentarz od art. 1 – 86, red. M. Safian, L. Bosek, Warszawa 2016
• M.Brzozowska, Ryba, która ma głos. Prawo dziecka do partycypacji, „Dziecko Krzywdzone. Teoria. Badania. Praktyka” 2017, vol. 16, nr 2
• A.Cisek, J.Mazurkiewicz, J.Strzebinczyk, O zmiany w prawie rodzinnym w celu wzmocnienia ochrony dobra dziecka, „NP” 1990, nr 10–12
• M.Florczak-Wątor, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. P. Tuleja, Warszawa 2023
• J.Gajda, [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. K. Pietrzykowski, Legalis 2021
• J.Gajda, [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2023
• L.Garlicki, M.Derlatka, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. II, red. M. Zubik, Warszawa 2016, rozdz. IX
• S.Grobel, Treść władzy rodzicielskiej, [w:] Instytucje prawa rodzinnego, red. J.M. Łukasiewicz, Warszawa 2014
• J.Ignatowicz, M.Nazar, Prawo rodzinne, Warszawa 2016
• J.Ignaczewski, Komentarz do przepisów KRO regulujących władzę rodzicielską, [w:] Władza rodzi-cielska i kontakty z dzieckiem. Komentarz, red. J. Ignaczewski, Warszawa 2019
• G.Jędrejek, Kodeks rodzinny i opiekuńczy, Komentarz aktualizowany, LEX 2019
• A.Jurczak, Relacje między stylem wychowania w rodzinie a stylem zarządzania w firmie, „Wycho-wanie w Rodzinie” 2019, t. XX
• A.Karwińska, Socjalizacja w perspektywie indywidualnej i społecznej, [w:] Odkrywanie socjologii, red. A. Karwińska, Warszawa 2006
• K.Kędziera, Autonomia dziecka w kontekście wolności myśli, sumienia i wyznania dziecka oraz prawa rodziców do wychowania dziecka zgodnie z własnymi przekonaniami – cz. I, „Folia Iuridica Universitatis Wratislaviensis” 2021, vol. 10, nr 2
• M.Kosek, Komentarz do niektórych przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, [w:] W.Stojanowska, M.Kosek, Nowelizacja prawa rodzinnego na podstawie ustaw z 6 listopada 2008 r. i 10 czerwca 2010 r. Analiza. Wykładnia. Komentarz, red. W. Stojanowska, Warszawa 2011
• A.Kozak, J.Wasilewski, Uwięzieni w słowach rodziców. Jak uwolnić się od zaklęć, które rzucono na nas w dzieciństwie, Gliwice 2022
• H.Liberska, Kształtowanie się tożsamości a styl wychowania w rodzinie, [w:] B.Harwas-Napierała, H.Liberska, Tożsamość a współczesność. Nowe tendencje i zagrożenia, Poznań 2007
• K.Michałowska, Granice rodzicielskich ingerencji w dobra osobiste dziecka – zagadnienia wybrane, „BSP” 2022, vol. 27, nr 3
• K.Osajda, M.Domański, J.Słyk, Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, Warszawa 2022, Legalis
• B.Ostafińska-Molik, E.Wysocka, Style wychowania w rodzinie pochodzenia w percepcji młodzieży gimnazjalnej i ich znaczenie rozwojowe – próba teoretycznej i empirycznej egzemplifikacji, „Prze-gląd Pedagogiczny” 2014, nr 2
• A.Pośpiech, [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz aktualizowany, red. M. Fras, M. Hab-das, LEX/el. 2023
• R.Praszkier, W głąb szczerości, Warszawa 1988
• H.R.Schaffer, Rozwój społeczny. Dzieciństwo i młodość, tłum. M. Białecka-Pikul, K. Sikora, Kraków 2006
• T.Sokołowski, Władza rodzicielska nad dorastającym dzieckiem, Poznań 1987
• A.Szymańska, Aspekty kontroli rodzicielskiej i dyscyplinowanie dziecka, „Psychologia Rozwojowa” 2009, t. 14, nr 1
• J.Trempała, O przedmiocie badań psychologii wychowania, „Psychologia Wychowawcza” 2019, nr 16
• P.Wicherek, [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz aktualizowany, red. M. Fras, M. Hab-das, LEX/el. 2023
• E.Wysocka, B.Ostafińska-Molik, Zaburzenia przystosowania młodzieży a style wychowania w ro-dzinie, „Pedagogika Społeczna” 2015, nr 4
• A.Zduniak, Socjalizacja w kontekście nowoczesnego społeczeństwa, „ZN KUL” 2013, nr 1
• M.Ziemska, Postawy rodzicielskie i ich wpływ na osobowość dziecka, [w:] Rodzina i dziecko, red. M. Ziemska, Warszawa 1979
• B.J.Zimmerman, Attaining self–regulation: A social cognitive perspective, [w:] Handbook of self-regulation. Academic Press, red. M. Boekaerts, P.R. Pintrich, M. Zeinder