Powstanie Legionów Polskich oraz Naczelnego Komitetu Narodowego w sierpniu 1914 roku. Zapomniany sukces politycznej elity Galicji

• Authors: Drozdowski Mateusz

Title variants

EN

The Creation of the Polish Legions and the Supreme National Committee in August 1914. A Forgotten Success of the Political Elites of Galicia

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The aim of the article is to present the events of the end of July and the fi rst weeks of August 1914 which led to the creation of two parallel structures: the Polish Legions and the Supreme National Committee, providing political and organizational infrastructure to the former. This topic has already been repeatedly tackled by Polish historians. Most studies, however, focused on the person of Jozef Piłsudski, as well as on the military aspect of the history of Polish Legions. However, this article presents the political aspect of the events in question, including the attempts to answer two important questions about the genesis of the Polish Legions, ie. who and under what circumstances came up with the idea of creating the Legions as regular military units being a part of the armed forces of the Austro-Hungarian Empire and at the same time having a national, Polish character.

Keywords

EN

World War I (1914-1918); Polish Legions, Supreme National Committee; the Commission of Confederated Independence Organizations; Central National Committee; Austro-Polish focus; Józef Piłsudski

• Publisher: Księgarnia Akademicka
• Journal: Sowiniec
• Year: 2014
• Issue: 45
• Pages: 21-49

Contributors

author

Drozdowski Mateusz

References

• Archiwum Akt Nowych w Warszawie (AAN): Polska Agencja Prasowa [PAP] w Lozannie (sygn. 38), [autor nieznany], Organizacje polityczne i wojskowe w Galicji. Ich działalność od 1914 r. do rozłamu w łonie Naczelnego Komitetu Narodowego, mps, sygn. 74/I. Komisja Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych [KSSN] (sygn. 48/II), t. 9-10.
• Archiwum Narodowe w Krakowie (ANK):
• Archiwum Naczelnego Komitetu Narodowego (NKN), teczki 1 i 234. Zbiór Legionów, teczka 55. Haus-, Hof- und Staatsarchiv in Wien (HHStA) Nachlass Biliński (sygn. SB NL Bilinski 1)
• Politisches Archiv: Krieg 8 (sygn. 899), Telegramm Nr 412 (1191), Graf Szögyeny, Berlin 11. August 1914.
• Archiwum Akt Nowych w Warszawie (AAN): Polska Agencja Prasowa [PAP] w Lozannie (sygn. 38), [autor nieznany], Organizacje polityczne i wojskowe w Galicji. Ich działalność od 1914 r. do rozłamu w łonie Naczelnego Komitetu Narodowego, mps, sygn. 74/I. Komisja Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych [KSSN] (sygn. 48/II), t. 9-10.
• Archiwum Narodowe w Krakowie (ANK): Archiwum Naczelnego Komitetu Narodowego (NKN), teczki 1 i 234. Zbiór Legionów, teczka 55. Haus-, Hof- und Staatsarchiv in Wien (HHStA) Nachlass Biliński (sygn. SB NL Bilinski 1)
• Politisches Archiv: Krieg 8 (sygn. 899), Telegramm Nr 412 (1191), Graf Szögyeny, Berlin 11. August 1914.
• Dokumenty Naczelnego Komitetu Narodowego 1914-1917, Kraków 1917.
• Galicyjska działalność Józefa Piłsudskiego 1906-1914, oprac. Arski Stefan, Chudek Józef, Warszawa 1967.
• Kumaniecki Władysław, Odbudowa państwowości polskiej. Najważniejsze dokumenty. 1912 – styczeń 1924, Kraków 1924.
• „Czas” (Kraków).
• „Nowa Reforma” (Kraków).
• Biliński Leon, Wspomnienia i dokumenty, t. 1: 1846-1919, Warszawa 1924.
• Conrad von Hötzendorf Franz, Z czasów mej służby, [w:] Polska w pamiętnikach Wielkiej Wojny, zebrał i objaśnił Michał Sokolnicki, Warszawa 1925, s. 552, Czasy i Ludzie.
• Dąbski Jan, Wojna i ludzie, Wspomnienia z lat 1914-1915. Fragmenty, do druku przygot. i przypisami opatrzył Stanisław Giza, Warszawa 1969.
• Daszyński Ignacy, Pamiętniki, t. 1, Warszawa 1957.
• Długoszowski-Wieniawa Bolesław, Wymarsz i inne wspomnienia, zebrał, oprac. i wstępem poprzedził Roman Loth, Łomianki [2012].
• Głąbiński Stanisław, Wspomnienia polityczne, cz. 2, Pelpin 1939.
• Grabski Stanisław, Pamiętniki, t. 1, do druku przygot. i wstępem opatrzył Witold Stankiewicz, Warszawa 1989.
• Kasprzycki Tadeusz, Kartki z dziennika ofi cera brygady. Ze szkicami, mapami i ilustracjami, Warszawa 1934.
• Piłsudski Józef, Moje pierwsze boje. Wspomnienia spisane w twierdzy magdeburskiej, Łódź 1988.
• Piłsudski Józef, Poprawki historyczne, Warszawa 1931.
• Ronge Max, Dwanaście lat służby wywiadowczej, przeł. Barbara Szymczak, posł. i przypisy Ryszard Świętek, Warszawa 1992, Kulisy Wywiadu i Kontrwywiadu.
• Rybak Józef, Pamiętniki generała Rybaka, Warszawa 1954.
• Achmatowicz Aleksander, Polityka Rosji w kwestii polskiej w pierwszym roku Wielkiej Wojny 1914-1915, Warszawa 2003.
• Ciałowicz Jan, O „Genezie Legionów”. Z powodu książki Andrzeja Garlickiego, „Najnowsze Dzieje Polski. Studia i Materiały z Okresu 1914-1939” 1966, t. 10, s. 187-206.
• Cisek Janusz, Cisek Marek, Do niepodległości, Warszawa 2008.
• Feldman Wilhelm, Dzieje polskiej myśli politycznej 1864-1914, z przedm. Leona Wasilewskiego, Warszawa 1933.
• Garlicki Andrzej, Geneza legionów. Zarys dziejów Komisji Tymczasowej Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych, Warszawa 1964
• Garlicki Andrzej, Józef Piłsudski. 1867-1935, Kraków 2012.
• Garlicki Andrzej, U źródeł obozu belwederskiego, Warszawa 1983.
• Gaul Jerzy, Na tajnym froncie. Działalność wywiadowczo-informacyjna obozu niepodległościowego w latach 1914-1918, Warszawa 2001.
• Gaul Jerzy, Niemieckie służby wywiadowczo-informacyjne wobec radykalnego ruchu niepodległościowego w Królestwie Polskim 1914-1918, Warszawa 2010.
• Gaul Jerzy, Służby wywiadowczo-informacyjne Austro-Węgier wobec radykalnego ruchu niepodległościowego w Królestwie Polskim 1914-1918, Warszawa 2006.
• Głąbiński Stanisław, Biliński Leon, [w:] Polski Słownik Biografi czny, t. 2, red. Władysław Konopczyński, Kraków 1936, s. 97-98.
• Holzer Jan, Molenda Jan, Polska w pierwszej Wojnie światowej, Warszawa 1973, Wiedzy Historycznej. Historia Polski.
• Klimecki Michał, Legiony Polskie 1914-1918, [w:] Legenda Legionów. Opowieść o Legionach oraz ludziach Józefa Piłsudskiego, Warszawa 2010
• Klimecki Michał, Organizacja i działania oddziałów strzeleckich, lipiec-sierpień 1914, „Studia i Materiały do Historii Wojskowości” 1988, t. 30, s. 247-263
• Klimecki Michał, Klimczak Władysław, Legiony Polskie, Warszawa 1990.
• Kukiel Marian, Generał Sikorski, żołnierz i mąż stanu Polski Walczącej, Londyn 1995, Biblioteka Autorów Emigracyjnych, 4.
• Lipiński Wacław, Zbrojna walka o niepodległość Polski 1905-1918, Warszawa 1931.
• Łazuga Waldemar, Kalkulować… Polacy na szczytach C.K. monarchii, Poznań 2013.
• Łazuga Waldemar, Ostatni stańczyk. Michał Bobrzyński – portret konserwatysty, Toruń 2005.
• Milewska Wacława, Nowak Jan Tadeusz, Zientara Maria, Legiony Polskie 1914-1918. Zarys historii militarnej i politycznej, Kraków 1998, Wydawnictwa „Księgarni Akademickiej”, nr 54.
• Molenda Jan, Piłsudczycy i narodowi demokraci 1908-1918, Warszawa 1980.
• Pelczarski Tadeusz, Komisariaty Wojskowe Rządu Narodowego w Królestwie Polskim 6 VIII – 5 IX 1914. Geneza i działalność, Warszawa 1939, Rozprawy Instytutu Józefa Piłsudskiego, t. 1.
• Pobóg-Malinowski Władysław, Najnowsza historia polityczna polski 1864-1945, t. 1, ze słowem wstępnym Michała Sokolnickiego, Paryż 1953.
• Rzepecki Jan, O Władysławie Sikorskim w Legionach, „Wojskowy Przegląd Historyczny” R. 10, 1965, nr 4, s. 254-286.
• Rzepecki Jan, Sprawa Legionu Wschodniego 1914 roku, Warszawa 1966.
• Sokolnicki Michał, Rok czternasty, Londyn 1961.
• Srokowski Konstanty, N.K.N. Zarys historii Naczelnego Komitetu Narodowego, Kraków 1923.
• Srokowski Konstanty, Upadek imperyalizmu Austryi. W związku z ewolucją systemu europejskiego przed wojną bałkańską i po niej, Lwów 1913.
• Starzyński Roman, Cztery lata w służbie komendanta. Przeżycia wojenne 1914-1918, Warszawa 2012.
• Suleja Włodzimierz, Orientacja austro-polska w latach I wojny światowej (do aktu 5 listopada 1916 roku), Wrocław 1992, Acta Universitatis Wratislaviensis. Historia, nr 103.
• Świętek Ryszard, Lodowa ściana, Sekrety polityki Józefa Piłsudskiego 1904-1918, Kraków 1998.
• Wątor Adam, Narodowa Demokracja w Galicji do 1918 roku, Szczecin 2002, Rozprawy i Studia / Uniwersytet Szczeciński, t. 428.
• Wątor Adam, Ziemianin-polityk Tadeusz Cieński, 1856-1925. Z dziejów konserwatyzmu wschodniogalicyjskiego, Szczecin 1997, Rozprawy i Studia / Uniwersytet Szczeciński, t. 258.
• Wrzosek Mieczysław, Polski czyn zbrojny podczas pierwszej wojny światowej 1914-1918, Warszawa 1990, Biblioteka Wiedzy Historycznej. Historia Polski.

Identifiers

DOI

10.12797/Sowiniec.25.2014.45.02