Wspólnototwórczy charakter żydowskiej Paschy

• Authors: Edward Sienkiewicz

Title variants

EN

Community forming character of Jewish Passover

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Wymiar religijny okazuje się bardzo istotny w kształtowaniu i rozumieniu wspólnoty. Świętem, w którym najbardziej koncentruje się historia i wiara Izraela, jest uroczyście obchodzona przez Żydów Pascha. Jej fenomen polega nie tylko na wspomnieniu dawnych wydarzeń, ale przede wszystkim na uświadomieniu uczestnikom celebracji aktualności wyzwoleńczego działania Boga. Przez ten gest tworzy On i powołuje naród realizujący wyjątkową w dziejach jedność, przez tożsamość i świadomość rodzące się z wiary w Jednego Boga. W tym samym sensie naród ten jest wspólnotą dzięki swojemu odniesieniu do Boga w zawartym z Nim przymierzu, co rozumiane jest jako zadanie doprowadzenia do tej wspólnoty wszystkich innych narodów.

EN

The religious dimension is very important in the community forming and its understanding. The feast – Pasha, which the Israel history and faith is based on, is solemnly celebrated by Jewish. It is not only the recollection of former events but most of all it is to make all aware of the topicality of God’s saving act. Through this act God makes and calls the nation which fulfils the exceptional unity that comes from the identity and awareness of the faith in God, the only true One. In this regard, the nation is the community in the covenant with God so it is understood to bring all nations to this community.

Keywords

PL

wspólnota; Pascha; naród Przymierza; Prawo; Ziemia Obiecana; pustynia; wygnanie; wyjście; Jerozolima; świątynia; jedność; chleb przaśny; baranek; ofiara

EN

community; Pasha; the nation of the Covenant; the Law; the Promised Land; desert; exile; exodus; Jerusalem; temple; unity; unleavened bread; lamb; sacrifice

• Publisher: Wydział Teologiczny Uniwersytetu Szczecińskiego w Szczecinie / Wyższe Seminarium Duchowne w Koszalinie
• Journal: Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie
• Year: 2014
• Issue: 21
• Pages: 157-174

Contributors

author

Edward Sienkiewicz

• kierownik Katedry Teologii Fundamentalnej Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Szczecińskiego

References

• Anderson B.W., The Living World of the Old Testament, Bodwin, Conrwall 1984.
• Aubert J.M., Jak żyć po chrześcijańsku w XX wieku, tłum. E. Braun, Warszawa 1986.
• Augustyn, Uczta Nowego Przymierza, w: Eucharystia pierwszych chrześcijan. Ojcowie Kościoła nauczają o Eucharystii, oprac. M. Skwarnicki, Kraków 1997.
• Baran K., Eucharystia celebracją paschalnego misterium, Teologia liturgiczna Eucharystii w pismach Salvatore Marsilego O.S.B. (1910-1983), Warszawa 1994.
• Bouyer L., Syn Przedwieczny, tłum. W. Dzieża, P. Rak, Kraków 1999.
• Bright J., Geschichte Israels, Düsseldorf 1966.
• Bright J., Historia Izraela, tłum. J. Radożycki, Warszawa 1994.
• Cantalamessa R., Pascha naszego zbawienia, Kraków 1998.
• Chojnowski A., Tomaszewski J., Izrael, Warszawa 2001.
• Co każdy powinien wiedzieć o judaizmie, tłum. M. Ruta, red. M. Płazowska, Kraków 2007.
• Cordes P.J., Communio. Utopia czy program?, tłum. B. Widła, Warszawa 1996.
• Crossan J.D., Historyczny Jezus. Kim był i czego nauczał, tłum. M. Stopa, Warszawa 1997.
• Czajkowski M., Nowy Testament a judaizm, Wrocław 2013.
• Drozd J., Ostatnia Wieczerza nową Paschą, Katowice 1977.
• Ewertowska J., Twórcze napięcia między osobą i społecznością, w: Osoba we wspólnocie. Kościół Chrystusowy, Kolekcja Communio, 16, Poznań 2004.
• Ferdek B., Paschalna ofiara, w: Eucharystia życiem Kościoła i świata. Refleksja teologiczna w środowisku legnickim, red. B. Drożdż, Legnica 2007.
• Filipiak M., Biblia o człowieku. Zarys antropologii biblijnej Starego Testamentu, Lublin 1979.
• Filipiak M., Problematyka społeczna w Biblii, Warszawa 1985.
• Franciszek, „Evangelii Gaudium” – adhortacja apostolska O głoszeniu Ewangelii w dzisiejszym świecie, Rzym 2013.
• Fürstenberg F., Struktura Kościoła i społeczeństwa, tłum. F. Adamski, w: Socjologia religii, oprac. F. Adamski, Kraków 1983.
• Goodman M., Rzym i Jerozolima. Zderzenie antycznych cywilizacji, tłum. O. Zienkiewicz, Magnum – Warszawa 2007.
• Gross W., Bundeszeichen und Bundesschluss in der Priesterschrift, „Trierer Theologische Zeitschrift” (1978), nr 87.
• Gryglewicz F., Ewangelia według św. Łukasza. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz, Poznań-Warszawa 1974.
• Grzegorz Wielki, Mistyczne znaczenie Paschy, w: Eucharystia pierwszych chrześcijan. Ojcowie Kościoła nauczają o Eucharystii, oprac. M. Skwarnicki, Kraków 1997.
• Heschel A.J., Szabat i jego znaczenie dla współczesnego człowieka, tłum. H. Halkowski, Gdańsk 1994.
• Humann H., Historia Żydów w Europie Środkowej i Wschodniej, tłum. C. Jenne, Warszawa 2000.
• Jan Paweł II, Posynodalna Adhortacja Apostolska „Christifideles Laici”. O powołaniu i misji świeckich w Kościele i w świecie (30.12.1988), Rzym 1988.
• Johnson P., Historia Żydów, tłum. M. Godyń, M. Wójcik, A. Nelicki, Kraków 1998.
• Katechizm Kościoła Katolickiego, Poznań 1994.
• Kaucha K., Człowiek, w: Leksykon teologii fundamentalnej, red. M. Rusecki, K. Kaucha, I.S. Ledwoń, J. Mastej, Lublin-Kraków 2002.
• Kehl M., Kirche als Sakrament der Communio Gottes (soziologisch-kommunikativer Zugang), w: Giger R., Kirchenbilder. Anthropologische und theologische Dimensionen in Entwürfen der neueren katholischen Ekklesiologie, Vallendar-Schönstatt 2006.
• Lemaire A., Dzieje biblijnego Izraela, tłum. M. Rostowska, Poznań 1998.
• Lemański J., Pięcioksiąg dzisiaj, Kielce 2002.
• Linke W., Jerozolima jako miejsce i uczestnik sądu Bożego w Apokalipsie według św. Jana, Warszawa 2005.
• Marsili S., I segni del mistero di Cristo (punti di teologia sacramentaria), Roma 1976.
• Marsili S., Mistero di Cristo e Liturgia nello Spirito, Città del Vaticano 1986.
• Marsili S., Teologia della celebrazione eucaristica, (Anàmnesis 3/2), La liturgia eucaristica: teologia e storia della celebrazione, Casale Monferrato 1998.
• Mazurek F.J., Personalistyczno-integralne ujęcie katolickiej nauki społecznej w eksplikacji Stefana Kardynała Wyszyńskiego, Lublin 1999.
• McCarter P.K., Okres patriarchów. Abraham, Izaak i Jakub, w: Starożytny Izrael. Od czasów Abrahama do zburzenia Jerozolimy przez Rzymian, tłum. W. Chrostowski. T. Mieszkowski, red. M. Ziółek, Warszawa 1994.
• Mielcarek K., Jerozolima. Starotestamentowe i hellenistyczne korzenie Łukaszowego obrazu świętego miasta w świetle onomastyki greckiej, Lublin 2008.
• Nagy S., Kościół jako Communio, w: Wspólnota, red. Z. Kijas, Kraków 2005.
• Najnowsze dzieje Żydów w Polsce w zarysie (do 1950), red. J. Tomaszewski, Warszawa 1993.
• Ostrowski M., Cywilizacja miłości, w: Jan Paweł II, Encyklopedia nauczania społecznego, red. A. Zwoliński, Radom 2005.
• Pawłowicz Z., Eucharystia źródło i szczyt, Pelplin 2006.
• Pikor W., Królowanie Jahwe w świetle Iz 33, w: Królestwo Boże. Dar i nadzieja, red. K. Mielcarek, Lublin 2009.
• Praktyczny słownik biblijny, tłum. T. Mieszkowski, P. Pachciarek, red. A. Grabner-Haider, Warszawa 1994.
• Rad G., Teologia Starego Testamentu, tłum. B. Widła, Warszawa 1986.
• Rahner K., Vorgrimler H., Mały słownik teologiczny, Warszawa 1987.
• Rajak T., Friends, Romans, Subjects: Agrippa II’s Speech in Josephus’s Jewish War, w: Images of Empire, red. L. Alexander, Sheffield, bmw 1991.
• Ratzinger J., Eucharystia, Kraków 2005.
• Ratzinger J., Tajemnica Jezusa Chrystusa, tłum. J. Płoska, Kielce 2005.
• Ratzinger J., Jezus z Nazaretu, cz. 2, tłum. W. Szymona, Kielce 2011.
• Ravasi G., Dramat Boga i człowieka, cz. 1, Kraków 2004.
• Sarna N.M., Izrael w Egipcie. Pobyt w Egipcie i Wyjście, w: Starożytny Izrael. Od czasów Abrahama do zburzenia Jerozolimy przez Rzymian, tłum. W. Chrostowski. T. Mieszkowski, red. M. Ziółek, Warszawa 1994.
• Schaeffler R., Philosophische Einübung in die Theologie. Philosophische Einübung in die Ekklesiologie und Christologie, Bd. 2, Freiburg-München 2008.
• Schürer E., Storia del Popolo Giudaico al. Tempo di Gesú Cristo, v. secondo, Brescia 1987.
• Sienkiewicz E., Wspólnota Kościoła, Szczecin 2013.
• Ska J.L., Introduzione alla Lettura del Pentateuco. Chiavi per l’interpretazione dei primi cinque libri della Bibbia, Roma 1998.
• Szacki J., Porządek społeczny, w: Słownik społeczny, red. B. Szlachta, Kraków 2004.
• Stasiak S., Symbolika chleba w ewangelii według św. Łukasza, w: Eucharystia życiem Kościoła i świata. Refleksja teologiczna w środowisku legnickim, red. B. Drożdż, Legnica 2007.
• Tangorra G., Dall’Assemblea Liturgica alla Chiesa. Una prospettiva teologica e spirytuale, Bologna 1999.
• Tomasz z Akwinu, Suma teologiczna, tłum. P. Dełch, Londyn 1975.
• Tyloch W., Judaizm, Warszawa 1987.
• Unterman A., Żydzi. Wiara i życie, tłum. J. Zabierowski, Łódź 1989.
• Unterman A., Encyklopedia tradycji i legend żydowskich, tłum. O. Zienkiewicz, Warszawa 1994.
• Vaux R., Le Istituzioni dell’Antico Testamento, trad. Marocco, Arcozzi, Torino 1977.
• Warzeszak J., Tajemnica Eucharystii, Warszawa 2005.
• Wawrzynek P., Zarys teologii Eucharystii, w: Teologia i obrzędy Eucharystii. Podręcznik dla szkoły Animatora Liturgii, red. A.J. Znak, Oleśnica-Wrocław 1992.
• Weinfeld M., The Covenant of Grant in the Old Testament and the Ancient Near East, „Journal of the American Oriental Society” (1970), nr 90.
• Weiss Sz., Żydowska sztuka przetrwania, „Do Rzeczy” (2014), nr 18/066.
• Wielek M., Czy Ostatnia Wieczerza była Paschą?, „Biblia Krok po Kroku” (2012), nr 36.
• Wojtyła K., Rozważania o istocie człowieka, Kraków 2003.