Przeciwdziałanie przemocy rówieśniczej w szkole – krytyczny przegląd stosowanych rozwiązań

• Authors: Pyżalski Jacek

Title variants

EN

Bullying prevention – critical overview of prevention methodology

Abstracts

PL

W artykule krytycznie omówiono stosowane w praktyce zasady i rozwiązania nastawione na zapobieganie oraz interwencję w kontekście przemocy rówieśniczej w środowisku szkolnym. Zaprezentowano typologię rozwiązań oraz przedstawiono je w szerszym kontekście jakości ich wdrażania i efektywności. Artykuł kończą rekomendacje dotyczące dobrej praktyki w zakresie programów przeciwdziałania przemocy rówieśniczej w szkole.

EN

The article critically presents approaches and measures aimed at bullying prevention in the school environment. It outlines the typology of implemented measures in a broader context of their quality and effectiveness. The article concludes with good practice recommendations concerning school bullying prevention initiatives.

Keywords

PL

przemoc rówieśnicza; cyberprzemoc; zapobieganie przemocy rówieśniczej; środowisko szkolne

EN

bullying; cyberbullying; bullying prevention; school environment

• Publisher: Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę
• Journal: Dziecko krzywdzone. Teoria, badania, praktyka
• Year: 2018
• Volume: 17
• Issue: 1
• Pages: 30 - 45

Contributors

author

Pyżalski Jacek

• Wydział Studiów Edukacyjnych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

References

• Barlińska, J., Szuster, A. (2014). Cyberprzemoc : o zagrożeniach i szansach na ograniczeniezjawiska wśród adolescentów. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
• Farrington, D. P., Ttofi, M. M. (2009). School-Based Programs to Reduce Bullying and Victimization. Cambridge: Campbell Systematic Reviews.
• Garandeau, C., Cillessen, A. (2006). From indirect aggression to invisible aggression: A conceptual view on bullying and peer group manipulation. Aggression and Violent Behavior, 11, 641–654.
• Glew, G. M., Fan, M., Katon, W., Rivara, F. P., Kermic, M. A. (2005). Bullying, psychosocial adjustment, and academic performance in elementary school. Pediatric Adolescent Medicine, 159, 1026–1031.
• Jaskulska, S., Poleszak, W. (2015). Peer exclusion. W: J. Pyżalski (red.), Educational and socio-cultural competences of contemporary teachers. Selected issues (s. 130–148) Łódź: theQ studio.
• Kochenderfer, B. J, Ladd, G. W. (1996). Peer victimization: cause or consequence of school maladjustment? Child Development, 67(4), 1305–1317.
• Kołodziejczyk, J. (2004). Agresja i przemoc w szkole. Konstruowanie programu przeciwdziałania agresji i przemocy w szkole. Kraków: Wydawnictwo Sophia.
• Mishna, F. (2008). An overview of the evidence on bullying prevention and intervention programs. Brief Treatment and Crisis Intervention, 8, 327–341.
• Monks, C. P. (2012). Przemoc między przedszkolakami, W: C. P. Monks, I. Coyne (red.), Przemoc i mobbing w szkole, w domu i w miejscu pracy (s. 25–50). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Olweus, D. (2013). School Bullying: Development and Some Important Challenges. Annual Review of Clinical Psychology, 9, 751–780.
• Plichta, P. (2016). Przemoc rówieśnicza i uczniowie ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi – uwarunkowania i propozycje rozwiązań profilaktycznych. Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 15(1), 27–52.
• Plichta, P. (2017). Socjalizacja i wychowanie dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną w erze cyfrowej. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Piekarska, A. (2008) Mobbing – niebezpieczna bomba w szkole. Psychologia w szkole, 9, 3–80.
• Pyżalski, J. (2007). Nauczyciele-uczniowie: dwa spojrzenia na dyscyplinę w klasie. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Pyżalski, J. (2012). Agresja elektroniczna i cyberbullying jako nowe ryzykowne zachowania młodzieży. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Philipson, J. M. (2012). The kids are not all right: Mandating peer mediation as a protective antibullying measure in schools. Cardozo Journal of Conflict Resolution, 14, 81–104.
• Pyżalski, J., Merecz, D. (red.). (2010). Psychospołeczne warunki pracy polskich nauczycieli. Pomiędzy wypaleniem zawodowym a zaangażowaniem. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Reijntjes, A., Kamphuis, J. H., Prinzie, P., Telch, M. J. (2010). Peer victimization and internalizing problems in children: A meta-analysis of longitudinal studies. Child Abuse & Neglect, 34, 244–252.
• Rigby, K., Slee, P. (1991). Bullying among Australian school children: reported behaviour and attitudes to victims. Journal of Social Psychology, 131, 615–27.
• Roland, E., Galloway, D. (2002). Classroom influences on bullying. Educational Research, 44, 299–312.
• Roland, E., Vaaland, G. S. (2011). Program Zero: całościowe podejście do bullying w szkole. W: J. Pyżalski, E. Roland (red.), Bullying a specjalne potrzeby edukacyjne (s. 63–80). Łódź: Wyższa Szkoła Pedagogiczna.
• Ross, D. (2003). Childhood bullying and teasing: what school personnel, other professionals and parents can do. Alexandria, VA: American Counseling Association.
• Salmivalli, Ch., Voeten, M., Poskiparta, E. (2011). Bystanders Matter: Associations Between Reinforcing, Defending, and the Frequency of Bullying Behavior in Classrooms. Journal of Clinical Child & Adolescent Psychology, 40(5), 668–676.
• Salmivalli, C., Lagerspetz, K, Bjorkqvist, K., Osterman, K., Kaukiainen, A. (1996). Bullying as a group process: participant roles and their relations to social status within the group. Aggressive Behavior. 22, 1–15.
• Smith, P. K. (2012). Mobbing w szkole: trzydzieści lat badań. W: C. P. Monks, I. Coyne (red.), Przemoc i mobbing w szkole, w domu i w miejscu pracy (s. 25–50). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Smith, P. K., Ananiadou, K. (2003). The nature of school bullying and the effectiveness of school-based interventions. Journal of Applied Psychoanalytic Studies, 5, 189–209.
• Smith, P. K., Ananiadou, K., Cowie, H. (2003). Interventions to reduce school bullying. Canadian Journal of Psychology, 48, 591–599.
• Smith, J. D., Schneider, B. H., Smith, P. K., Ananiadou, K. (2004). The effectiveness of whole-school antibullying programs:A synthesis of evaluation research. School Psychology Review, 33, 547–560.
• Smith, P. K., Thompson, F. (2010). The use and effectiveness of anti-bullying strategies in schools. Londyn: University of London. Department of Education.
• Tłuściak-Deliowska, A. (2017). Dręczenie szkolne. Społeczno-pedagogiczna analiza zjawiska. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
• Tokunaga, R. S. (2010). Following you home from school: A critical review and synthesis of research on cyberbullying victimization. Computers in Human Behavior, 26, 277–287.
• Ttofi, M. M., Farrington, D. P. (2011). Effectiveness of school-based programs to reduce bullying: A systematic and meta-analytic review. Journal of Experimental Criminology, 7, 27–56.
• Ttofi, M. M., Farrington, D. P., Lösel, F., Loeber, R. (2011). Do the victims of school bullies tend to become depressed later in life? A systematic review and meta-analysis of longitudinal studies. Journal of Aggression, Conflict and Peace Research, 3, 63–73.
• Waasdorp, T. E., Bradshaw, C. P. (2011). Examining children’s responses to chronic peer victimization: A latent class approach. Journal of Educational Psychology, 103, 336–352.
• Węgrzynowska, J. (2016). Dzieci doświadczające przemocy rówieśniczej. Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 15(1), 9–26.
• Wong, D. S. W., Cheng, C. H. K., Ngan, R. M. H., Ma, S. K. (2011). Program effectiveness of a restorative whole-school approach for tackling school bullying in Hong Kong. International Journal of Offender Therapy and Comparative Criminology, 55(6), 846– 862.
• Yang, A, Salmivalli, Ch. (2015). Effectiveness of the KiVa antibullying programme on bully-victims, bullies and victims. Educational Research, 57:1, 80–90.
• Zych, I., Ortega-Ruiz, R., Del Rey, R. (2015). Systematic review of theoretical studies on bullying and cyberbullying: Facts, knowledge, prevention and intervention. Aggression and Violent Behavior, 23, 1–21.