Wartości chrześcijańskie polityki europejskiej w świetle przemówień Jana Pawła II

• Authors: Gołębiowska Anna

Title variants

EN

Christian Values in European Politics in the Light of the Speeches of John Paul II

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Podczas Soboru Watykańskiego II Kościół katolicki dokonał rewizji stanowiska wobec wspólnoty politycznej. Uzasadnił to prawem Bożym naturalnym i objawionym. I chociaż za-sady wypracowane przez Ojców Soboru posiadają charakter pastoralny, to właśnie w oparciu o nie dokonano rewizji relacji państwo–Kościół i rewizji konkordatów. Tak więc zasady te określają stanowisko Kościoła katolickiego także wobec Unii Europejskiej. Wynika z tego, iż nauczanie Soboru Watykańskiego II wyznacza kierunek dla doprecyzowania stanowiska Kościoła wobec procesu integracji europejskiej, jak również określenia miejsca Kościoła w nowej Europie i jego relacji z instytucjami europejskimi. Cała Europa potrzebuje bogactwa kultury ukształtowanej przez chrześcijaństwo. Poza tym stanowisko Kościoła katolickiego w sprawie fundamentów Unii Europejskiej oraz jego postu-laty dotyczące Traktatu ustanawiającego Konstytucję dla Europy zostały przedstawione w adhortacji apostolskiej Ecclesia in Europa Jana Pawła II. Dokument ten, jak twierdzą niektórzy autorzy zwraca uwagę na wszystkie podstawowe wartości i wskazania dotyczące Europy i jest niezwykle aktualny, bowiem stanowić może fundament aksjologiczny nowej poszerzonej Europy. Dokument ten ma uzmysłowić wszystkim, zwłaszcza tym, którzy przyznają się do katolicyzmu problem współczesnego promowania wartości i zobowiązań wynikających z bycia członkiem Kościoła powszechnego w Europie. W procesie integracji europejskiej rozpoczętym po drugiej wojnie światowej istotna kwestią były przesłanki zarówno polityczne, jak i gospodarcze. Jednakże w wielu dyskusjach ujawniły się propozycje wskazujące na przywołanie i poszanowanie wspólnych wartości. Na uwagę zasługuje, tzw. koncepcja jedności wielopłaszczyznowej, a więc taka, która uwzględnia nie tylko elementy polityczne, czy gospodarcze, ale także wartości preferowane przez Kościół katolicki. Tematykę te podjął papież Jan Paweł II w przemówieniu w Parlamencie Europejskim w dniu 11 października 1988 r. Ojciec św. uzasadnił, iż „Nie wychodząc poza zakres właściwej sobie kompetencji Kościół uważa, że jego powinnością jest oświecanie i wspieranie inicjatyw podejmowanych przez narody w duchu wartości i zasad, jakie głosi on uważnie wpatrując się w znaki czasu, które każą przekładać na język zmiennych realiów życia nieprzemijające wymogi Ewangelii”. Na kanwie rozważań nad Europą i chrześcijaństwem należy zauważyć, iż pełne zrozumie-nie istoty Kościoła i wspólnoty politycznej oraz ich niezastąpionego posłannictwa posiada istotne znaczenie w kształtowaniu się tożsamości i jedności kontynentu europejskiego. Dlatego też na trwałym fundamencie podstawowych wartości powinna opierać się konstytucja europejska, na co zresztą wielokrotnie zwracał uwagę Jan Paweł II. Wobec tego nie jest kwestią przypadku, że Ojciec św. mówił, iż: „w momencie, kiedy podejmowane są wysiłki zbudowania wspólnego domu europejskiego za pomocą narzędzi legislacyjnych, które służą promocji jedności i solidarności narodów kontynentu trzeba zwrócić uwagę na wartości, na jakich się on opiera. Niektóre z tych wartości stanowią dziedzictwo europejskiego humanizmu i gwarantują jego dalsze oddziaływanie w dziejach cywilizacji. Jest faktem niezaprzeczalnym, że dwutysięczna tradycja o rodowodzie judeochrześcijańskim potrafiła harmonijnie zespolić, umocnić i rozpowszechnić zasady leżące u podstaw cywilizacji europejskiej i zakorzenione w pluralizmie kultur. Ma ona w dalszym ciągu służyć, jako cenny wzorzec etyczny, będący punktem odniesienia dla narodów europejskich”. Istotnym zagadnieniem jest określenie nauczania Jana Pawła II na temat miejsca i misji Kościoła katolickiego we współczesnej Europie. Problematykę tę Ojciec św. przedstawił w adhortacji apostolskiej Ecclesia in Europa. O Jezusie Chrystusie, który żyje w Kościele, jako źródło nadziei dla Europy. Dokument ten zawiera refleksję biskupów przedstawioną na Drugim Zgromadzeniu Specjalnym Synodu Biskupów, które odbyło się w dniach 1 do 23 października 1999 r. W adhortacji Ecclesia in Europa papież Jan Paweł II wymienił wartości, które powinny być zawarte w projekcie konstytucji europejskiej. Podkreślił, iż istotne są takie wartości, jak jedność i tożsamość integrującego się kontynentu, a także zwrócił uwagę na konieczność poszanowania innych i na otwartość Europy na nowe kraje, które chcą przyłączyć się do procesu integracji. Ponadto Ojciec św. podkreślił, iż w procesie integracji europejskiej ważny jest pokój, o który Europa powinna troszczyć się, nie tylko dla siebie, ale dla całego świata.

EN

During the Second Vatican Council, the Catholic Church revised it position towards the political community. It was justified by the divine law, booth natural and revealed. And although the principles developed by the Fathers of the Council have a pastoral character, the stateChurch relations and concordats were revised on their basis. Thus, these rules determine the attitude of the Catholic Church towards the European Union as well. As a consequence, the teaching of Vatican Council II sets the direction for the Church to clarify the position of the European integration process, as well as determines the place of Church in the new Europe and its relations with European institutions. All Europe needs a wealth of culture shaped by Christianity. In addition, the Catholic Church’s position on the foundations of the European Union and its demands on the Treaty establishing a Constitution for Europe were presented in the apostolic Exhortation Ecclesia in Europa by John Paul II. This document, as some authors claim, draws attention to all the basic values and indications of Europe and is very timely, because may serve as an axiological foundation of the new enlarged Europe. This document is to make clear to all, especially those who admit to Catholicism, the problem of contemporary promotion of the values and obligations of being a member of the universal Church in Europe. In the process of European integration, which began after World War II, some important questions of the conditions, both political and economic, were crucial. However, in many discussions, proposals were showing recall and respect for shared values. It is worth to notice so called multidimensional concept of unity, the one that takes into account not only the political or economic, but also values preferred by the Catholic Church. This subject was touched upon by Pope John Paul II in his speech at the European Parliament on 11 October 1988. The Holy Father argued that “not going beyond the competence of his own, the Church believes that its duty is both to enlighten and support nations’ initiatives in the spirit of values and principles, which the Church promotes and carefully follow the sings of the time, which call for translation of the everlasting Gospel requirements into the language of the changing realities”. While debating on Europe and Christianity, it should be noted that a full understanding of the essence of the Church and political community and their mission has an irreplaceably important role in shaping the identity and unity of European continent. Therefore, a durable foundation of core values should be based on the EU constitution, which Pope John Paul II, repeatedly drawn attention to. Therefore it is not coincidence that the Holy Father said that “at a time when efforts are being made to build common European home using legislative tools, which serve to promote unity and solidarity among the peoples of the continent, we have to pay attention to the values on which it relies. Some of these values are the heritage of European humanism and ensure its continued influence in the history of civilization. It is an undeniable fact that the two-thousand-year old Judeo-Christian tradition was able to integrate seamlessly, consolidate and disseminate the principles underlying the European civilization and rooted in the plurality of cultures. It has continued to serve as a valuable model of ethics, which is a reference point for European nations”. An important issue is to identify the teaching of John Paul II on the place and mission of the Catholic Church in contemporary Europe. The problem was presented by the Holy Father in the apostolic Exhortation Ecclesia in Europa. On Jesus Christ, who lives in the Church, as a source of hope for Europe. This document contains a reflection of bishops presented at the Second Special Assembly of the Synod of Bishops, held from 1 to 23 October 1999. In the Exhortation Ecclesia in Europa, Pope John Paul II named values that should be included in the draft of European constitution. He emphasized that there are important values such as unity and the identity of an integrating continent, and emphasized the need to respect others and for openness to new countries wishing to join the integration process. Furthermore, the Holy Father stressed that during the process of European integration, peace is a significant factor which Europe should be concerned about, not only for us but for the whole world.

Keywords

PL

wartości chrześcijańskie; polityka europejska; Jan Pawł II; Kościół katolicki

EN

christian values; European politics; John Paul II; Catholic Church

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II (Wydział Zamiejscowy Prawa i Nauk o Społeczeństwie w Stalowej Woli)
• Journal: Społeczeństwo i Rodzina
• Year: 2012
• Issue: 2(31)
• Pages: 59-79

Contributors

author

Gołębiowska Anna

• Wyższa Szkoła Bezpieczeństwa i Ochrony im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Warszawie