Bez zmian na „zielonej wyspie”? Kryzys ekonomiczny w polskich badaniach socjologicznych

• Authors: Adam Mrozowicki

Title variants

EN

Whither „Green Island”? The Global Economic crisis in Polish sociological research

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The article presents selected aspects of the discussion about the conditions and consequences of global economic crisis in Polish sociology. The author argues that the relatively limited debate on the nature of the current crisis can be explained by two factors. Firstly, it is the consequence of the dominance of modernisation paradigm in the analysis of the Polish social transformation as well as the marginalisation of two sociologies: critical labour sociology and economic sociology. Secondly, drawing on research carried out by the author on working-class life strategies in the 2000s, the limited debate is the outcome of social “normalisation” and “adaptation” to crisis experiences in the Polish society. Despite the symptoms of collective “demobilisation” in the face of successive crises, adaptation to crises has its social limits. The discourse of global economic crisis contributes to new forms of collective mobilisation in the sphere of work and politics regardless of the dominance of individualistic coping strategies inherited from the first decades of transformation. The “counter-movement” taking place in Poland is expressed in trade union radicalisation and mobilisation of radical-nationalist movements. Both processes are interpreted by the author with the reference to Karl Polanyi’s work as the manifestations of self-defence of the society against the expansion of socially uncontrolled market mechanisms.

Keywords

EN

economic crisis; sociology; neoliberalism; the myth of the market

• Publisher: Instytut Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk / Akademia Leona Koźmińskiego
• Journal: Prakseologia
• Year: 2014
• Issue: 155
• Pages: 105-124

Contributors

author

Adam Mrozowicki

• Uniwersytet Wrocławski, Instytut Socjologii, ul.Koszarowa 3, 51-149 Wrocław

References

• Bednarski M., Frieske K. (red.) 2012. Zatrudnienie na czas określony w polskiej gospodarce. Społeczne i ekonomiczne konsekwencje zjawiska, IPiSS: Warszawa.
• Bohle D., Greskovits B. 2012. Capitalist diversity on Europe’s periphery, Cornell University Press: Ithaca and London.
• Calhoun C. & Derluguian G. 2011. Business as Usual. The Roots of the Global Financial Meltdown, Social Science Research Council, New York University Press: New York.
• Chłopecki J. 2012. Kryzys gospodarki czy kryzys ekonomii?, [w:] B. Jałowiecki, S. Kapralski (red.), Społeczny wymiar kryzysu, Wydawnictwo Naukowe „Scholar”: Warszawa.
• Crouch C. 2011. The Strange Non-Death of Neoliberalism, Polity Press: Cambridge.
• Czarzasty J., Owczarek D. 2012. Kryzys gospodarczy i dialog społeczny w Polsce, Instytut Spraw Publicznych: Warszawa.
• Erbel J. 2012. Kryzys a mobilizacja społeczna w polskich miastach, [w:] B. Jałowiecki, S. Kapralski (red.), Społeczny wymiar kryzysu, Wydawnictwo Naukowe „Scholar”: Warszawa.
• Gardawski J. 2009a. Polacy pracujący a kryzys fordyzmu, Wydawnictwo Naukowe „Scholar”: Warszawa.
• Gardawski J. 2009b. Postawy Polaków a dialog społeczny i związki zawodowe w warunkach kryzysu, [w:] J. Osinski (red.), Nauki społeczne wobec kryzysu ekonomicznego, Oficyna Wydawnicza SGH: Warszawa.
• Gardawski J., Mrozowicki A., Czarzasty J. 2012. Trade unions in Poland, European Trade Union Institute: Brussels.
• Gilejko L. 2002. Społeczeństwo a gospodarka. Socjologia ekonomiczna, Oficyna Wydawnicza Szkoły Głównej Handlowej: Warszawa.
• Greskovits B. 1998. Political Economy of Protest ad Patience. East European and Latin American Transformations Compared, Central European University: Budapest.
• GUS 2014, Monitoring rynku pracy (10.11.2014), Główny Urząd Statystyczny: Warszawa, http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/praca-wynagrodzenie/praca/monitoning-rynku-pracy,11,1.html [dostęp 22.07.2014].
• Harvey D. 2011. The Enigma of Capital and the Crises of Capitalism, Oxford University Press: Oxford.
• Hirschman A. 1995. Krytyka, lojalność, rozstanie: reakcje na kryzys państwa, organizacji i przedsiębiorstwa, Znak: Kraków.
• Jałowiecki B., Kapralski S. 2012. Społeczny wymiar kryzysu, Wydawnictwo Naukowe „Scholar”: Warszawa.
• Jałowiecki B. 2012. O naturze kryzysu, [w:] B. Jałowiecki, S. Kapralski (red.), Społeczny wymiar kryzysu, Wydawnictwo Naukowe „Scholar”: Warszawa.
• Jasiecki K. 2013. Kapitalizm po polsku. Między modernizacją a peryferiami Unii Europejskiej, Wydawnictwo IFiS PAN: Warszawa.
• Kolarska-Bobińska L. 1998. Egalitaryzm i interesy grupowe w procesie zmian ustrojowych, [w:] W. Adamski (red.), Polacy ’95. Aktorzy i klienci transformacji, Wydawnictwo IFIS PAN: Warszawa.
• Kowalik T. 2009. www.polskatransformacja.pl., Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA SA.: Warszawa.
• Kozek W. 2013 Rynek pracy. Perspektywa instytucjonalna, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego: Warszawa.
• Krzysztofek K., Szczepański M. 2005. Zrozumieć rozwój. Od społeczeństw tradycyjnych do informacyjnych, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego: Katowice.
• Mały Rocznik Statystyczny Polski. 2009, 2011, 2012. Główny Urząd Statystyczny: Warszawa.
• Marody M. 1987. Antynomie zbiorowej podświadomości, „Studia Socjologiczne”, nr 2.
• Marody M. (red.) 1996. Oswajanie rzeczywistości. Między realnym socjalizmem a realną demokracją, Instytut Spraw Publicznych: Warszawa.
• Marody M., Lewicki M. 2010. Przemiany ideologii pracy, [w:] J. Kochanowicz, M. Marody (red.), Kultura i gospodarka, Scholar: Warszawa.
• Meardi G. 2012. Social Failures of EU Enlargement. A Case of Workers Voting with their Feet, Routledge: New York.
• Morawski W. 2001. Socjologia ekonomiczna. Problemy, teoria, empiria, Wydawnictwo Naukowe PWN: Warszawa.
• Morawski W. 2010. Konfiguracje globalne: struktury, agencje, instytucje, Wydawnictwo Naukowe PWN: Warszawa.
• Mrozowicki A. 2011. Coping with Social Change. Life Strategies of Workers in Poland’s New Capitalism, Leuven University Press: Leuven.
• Mrozowicki A., Bajuk-Sencar T., Roosalu T. 2013. Precarious work in the retail sector in Estonia, Poland and Slovenia: trade union responses in a time of economic crisis. „Transfer: European Review of Labour and Research”, nr 19(2).
• Müller B. 2007. Disenchantment with Market Economics. East Germans and Western Capitalism, Berghahn Books: New York–Oxford.
• Osiński J. (red.) 2009. Nauki społeczne wobec kryzysu ekonomicznego, Oficyna Wydawnicza SGH: Warszawa.
• Ost D. 2007. Klęska solidarności. Gniew i polityka w postkomunistycznej Europie, Muza SA.: Warszawa.
• Partycki S. (red.) 2010. Partnerstwo i współpraca a kryzys gospodarczo-społeczny w Europie Środkowo-Wschodniej, Wydawnictwo KUL: Lublin.
• Partycki S. (red.) 2012. Kryzys finansowy: przebieg i skutki społeczno-gospodarcze w Europie Środkowo-Wschodniej, Wydawnictwo KUL: Lublin.
• Partycki S. (red.) 2013a. Teorie kryzysu, Wydawnictwo KUL: Lublin.
• Partycki S. (red.) 2013b. Innowacyjność i przedsiębiorczość w warunkach kryzysu, Wydawnictwo KUL: Lublin.
• Partycki S. (red.) 2013c. Samorządność w warunkach kryzysu, Wydawnictwo KUL: Lublin.
• Partycki S. (red.) 2013d. Strategie działań w warunkach kryzysu, Wydawnictwo KUL: Lublin.
• Polanyi K. 2010. Wielka transformacja, Wydawnictwo Naukowe PWN: Warszawa.
• Rychard A. 2012. Kultura zjawiska kryzysu w Polsce: wstępne refleksje, [w:] B. Jałowiecki, S. Kapralski (red.), Społeczny wymiar kryzysu, Wydawnictwo Naukowe „Scholar”: Warszawa.
• Sennett R. 2006. Korozja charakteru. Osobiste konsekwencje pracy w nowym kapitalizmie, Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza SA.: Warszawa.
• Sowa J. 2010. Prekariat – proletariat epoki globalizacji, [w:] J. Sokołowska (red.), Robotnicy opuszczają miejsca pracy, Muzeum Sztuki w Łodzi: Łódź.
• Staniszkis J. 2009. Antropologia władzy, Prószyński i S-ka: Warszawa.
• Standing G. 2011. Precariat. The new dangerous class, Bloomsbury: London.
• Swadźba S., Zagóra-Jonszta U. 2013. Wielki kryzys gospodarczy a współczesny kryzys w Polsce. Skutki i strategie wychodzenia, [w:] S. Partycki (red.), Teorie kryzysu, Wydawnictwo KUL: Lublin.
• Tarkowska E. 1999. Mit, [w:] H. Domański i in. (red.), Encyklopedia socjologii, t. 2, Oficyna Naukowa: Warszawa.
• Tittenbrun J. 2012. Gospodarka w społeczeństwie. Zarys socjologii gospodarki i socjologii ekonomicznej w ujęciu strukturalizmu socjoekonomicznego, Wydawnictwo Zysk i S-ka: Poznań.
• Touraine A. 2013. Po kryzysie, Oficyna Naukowa: Warszawa.
• Walczak-Duraj D. 2012. Zróżnicowanie przyczyn kryzysu finansowego. Kryzys jako efekt zaniechania, błędnych decyzji czy zideologizowania świata społecznego?, [w:] S. Partycki (red.), Kryzys finansowy: przebieg i skutki społeczno-gospodarcze w Europie Środkowo-Wschodniej, Wydawnictwo KUL: Lublin.
• Wziątek-Kubiat A., Pęczkowski M. 2013. Wykorzystanie współzależności barier innowacji do osłabienia skutków kryzysu, [w:] S. Partycki (red.), Teorie kryzysu, Wydawnictwo KUL: Lublin.
• Zacher L. 2013. W poszukiwaniu nowych wzorców rozwoju (w obliczu rosnącej kryzysowości świata i życia), [w:] S. Partycki (red.), Teorie kryzysu, Wydawnictwo KUL: Lublin.
• Zagórski Z. 1996. Strukturalne bariery transformacji i integracji a społeczeństwo polskie, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego: Wrocław.
• Zagórski Z. 2013. Kryzys a strategie (od)budowy ładów społecznych. Globalizacja a perspektywa ładu cywilizacyjno-neoobywatelskiego we współczesnym świecie, [w:] S. Partycki (red.), Teorie kryzysu, Wydawnictwo KUL: Lublin.
• Ziółkowski M. 2006. Zmiany systemu wartości, [w:] J. Wasilewski (red.), Współczesne społeczeństwo polskie. Dynamika zmian, Wydawnictwo Naukowe Scholar: Warszawa.