Przyczyny rozwoju pentekostalizmu w Ameryce Łacińskiej

• Authors: Jańczuk Leszek

Title variants

EN

The reasons for the growth of the Pentecostal movement in Latin America

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Od lat 60. badacze usiłowali znaleźć odpowiedź na przyczyny szybkiego wzrostu pentekostalizmu w Ameryce Łacińskiej. Antropolodzy, socjolodzy i politolodzy zaproponowali rozmaite wytłumaczenia. W latach 80. środowiska lewicowe oraz związane z Kościołem katolickim usiłowały wykazać, że jest to rezultat kulturowej ekspansji Stanów Zjednoczonych, jednak wielu autorów wykazało, że rola misji amerykańskich była marginalna. Amerykańskie misje zazwyczaj wspierały inne protestanckie denominacje. Część socjologów wskazuje, że industrializacja oraz urbanizacja spowodowała dekompozycję społeczną, która osłabiła wpływy kościoła katolickiego i otworzyła szerzej drzwi dla kościołów protestanckich. Ruch zielonoświątkowy okazał się atrakcyjny dla ubogich warstw społecznych oraz dla autochtonów. Wśród innych przyczyn wymienia się: dostosowanie do latynoamerykańskiej kultury oraz odwołanie do emocjonalnej natury człowieka. Prawdopodobnie najlepszym wyjaśnieniem jest zespół wszystkich zaproponowanych czynników.

EN

Since the 1960s in the 20th century, scientists have tried to find an answer to the question of why Pentecostals have grown in Latin America so rapidly? Anthropologists, sociologists and political scientists have given several different explanations. In the 80s, leftist circles and circles associated with the Catholic Church tried to proof that it is the result of the cultural expansion of the United States, but many authors proved that the role of American missions was only marginal. American missions usually supported non-Pentecostal denominations. According to some sociologists, due to industrialisation and urbanisation, Latin American society was decomposed and the influence of the Catholic Church was weakened and as a result the Protestant churches became more successful. One reason is that Pentecostalism has very successfully absorbed Latin American culture. Pentecostalism is also attractive to poor people and indigenous inhabitants. Among other proposed reasons for the growth are: enculturation and the appeal to the emotional nature of human beings. Probably a combination of all proposed factors explains things the best.

Keywords

PL

Zielonoświątkowcy; Ameryka Łacińska; Kościół katolicki; Protestanci; Ewangelikalni; Nawrócenie; Stany Zjednoczone

EN

Pentecostals; Latin America; Catholic Church; Protestants; Evangelicals; Conversion; United States

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
• Journal: Rocznik Teologiczny
• Year: 2016
• Volume: 58
• Issue: 1
• Pages: 123-135

Contributors

author

Jańczuk Leszek

References

• Anderson, Allan. 2014. An Introduction to Pentecostalism: Global Charismatic Christianity. Cambridge University Press.
• Covington, Allison Kidd. 2008. “Why Pentecostal? A Look at the Phenomenon of Rapid Pentecostal Growth in Latin America.” Inquiry 9: 3-31.
• Davis, Joseph E. 1991. “Evangelical Growth and Politics in Latin America.” Journal of Religion and Public Life, May. 13: 54-56.
• D’Epinay, Christian Lalive. 1969. Haven of the Masses: a Study of the Pentecostal Movement in Chile. London: Lutterworth Press.
• Dow, James W. 2004. Protestantism and Native Religion in Mexico: A Biological Viewpoint. Dostęp 2014.05.28. http://lasa.international.pitt.edu/members/congress-papers/lasa2004/files/DowJames.pdf.
• Dow, James W. 2005. The Growth of Protestant Religions in Mexico and Central America. Oakland University. Dostęp 2015.04.03. https://www.academia.edu/1987795/The_Growth_of_Protestant_Religions_in_Mexico_and_Central_America.
• Flora, Cornelia Butler. 1975. “Pentecostal Women in Colombia: Religious Change and the Status of Working-Class Women.” Center for Latin American Studies, November. 17(4): 411-425.
• Gramajo, Andrés Marroquín, Luis Noel Alfaro. 2012.“Protestant Ethic and Prosperity: Vegetable Production in Almolonga, Guatemala.” W Political Economy, Neoliberalism, and the Prehistoric Economies of Latin America (Research in Economic Anthropology 32). red. Ty Matejowsky, Donald C. Wood, 85-107. Emerald Group Publishing Limited.
• Górny, Grzegorz. 2004. „Podzwonne dla teologii wyzwolenia.” Przewodnik Katolicki 13. Dostęp 2015.12.22. http://www.opoka.org.pl/biblioteka/P/PS/aristide_twyzwolenia.html.
• Guerriero, Elio, i Marco Impagliazzo. 2008. Najnowsza historia Kościoła: katolicy i kościoły chrześcijańskie w czasie pontyfikatu Jana Pawła II (1978–2005). przeł. Jacek Partyka, Kraków: Wydawnictwo M.
• Kurowski, Karol. 2014. „Ewangelikalne tsunami: Zmiana religijna w Ameryce Łacińskiej XX wieku.” Ameryka Łacińska 83(1): 23-38.
• Levine, Daniel H. 2009. „The Future of Christianity in Latin America.” Journal of Latin American Studies, February. 41(1): 121-145.
• Llana, Sara Miller. 2007. „In Colombia, women use new faith to gain equality.” The Christian Science Monitor, December 19. Dostęp 2015.12.22. http://www.csmonitor.com/2007/1219/p01s03-woam.html
• Madison, Carol. 2004. Reflections on Trip to Almolonga. Guatemala. Dostęp 2015.04.03. http://www.justcarol.com/uploads/ReflectionsonTriptoAlmolongawebarticle.pdf.
• Matviuk, Marcela A. Chaván de. 2002. „Pentecostal Growth: Culture, Orality and the Power of Testimonies.” Asian Journal of Pentecostal Studies 5(2): 205-222.
• Medcraft, John Philip. 1987. „The Roots and Fruits of Brazilian Pentecostalism.” Vox Evangelica 17: 66-94.
• Oro, Ari Pedro, i Pablo Semán. 2000. „Pentecostalism in the Southern Cone Countries Overview and Perspectives.” International Sociology, December. 15(4): 605-627.
• President's Review & Annual Report 1969. The Rockefeller Foundation. Dostęp 2015.10.21. https://www.rockefellerfoundation.org/app/uploads/Annual-Report-1969.pdf
• Rivière, Gilles. 2007. „Bolivia: el pentecostalismo en la sociedad aimara del Altiplano.” Nuevo Mundo Mundos Nuevos, 15 Juin: 1-22.
• Saliba, John A. 1992. „Vatican Response to the New Religious Movements.” Theological Studies 53: 3-39.
• Sarnacki, Andrzej. 2013. „Religia w koncepcji udanego życia: ruchy pentekostalne w Ameryce Łacińskiej.” Anthropos? 20/21: 36-47.
• Siemieniewski, Andrzej, 2001. Ogień w Kościele. Wrocław: Katolicki Serwis Apologetyczny. Dostęp 2015.03.30. http://www.slideshare.net/siloam/ogien.
• Smith, Calvin L. 2011. Pentecostal Power: Expressions, Impact and Faith of Latin American Pentecostalism. Leiden: Brill.
• Steigenga, Timothy J. 2001. The Politics of Spirit: The Political Implications of Pentecostalized Religion in Costa Rica and Guatemala. Lanham MD: Lexington Books.
• Stoll, David. 1990. Is Latin America Turning Protestant?: The Politics of Evangelical Growth. Berkeley/Los Angeles: University of California Press.
• The Vatican Report. Sects or New Religious Movements: A Pastoral Challenge. 3rd May 1986. Dostęp 2015.03.23. https://www.ewtn.com/library/NEWAGE/VATREPRT.TXT
• Wainfeld, Mario. 2007. „La Penosa Condición Humana De Los Obispos”. Observatorio Ateo de Argentina. 29 de Abril. Dostęp 2015.03.23. http://argatea.blogspot.com/2007_04_01_archive.html.
• Westmeier, Karl Wilhelm. 1999. Protestant Pentecostalism in Latin America: A Study in the Dynamics of Missions. Fairleigh Dickinson University Press.
• Willems, Emilio. 1967. Followers of the New Faith Culture Change and the Rise of Protestantism in Brazil and Chile. Nashville: Vanderbilt University Press.