Głos w sprawie klasyfikacji produktów eksploatacji wiórowej w zespołach świderskich

• Authors: Dziewanowski Marcin

Title variants

EN

A comment on a classification of the blade exploitation in Swiderian assemblages

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The article focuses on a summary of the studies on the Late Palaeolithic assemblages of the Swiderian culture with so called Mazovian double platform cores. The author made an attempt to understand the above-mentioned technology as a part of current thinking in technological studies. The author’s reflection was made according to the Polish tradition of the studies of the production process as a part of R. Schild’s dynamic technological classification, itself based on S. Krukowski’s scientific achievements. The author’s intention was that current studies were a post-processual variant of so-called “in depth reading” based on a procedure of studying concept, methods and techniques. Products of the idealized concept of the core shaping process were compared to sequences of products that were made during correcting and repairing a surface. As a result, a dynamic picture was obtained of the interactions between changes in the angles and shape of the surface of the worked stone, as well as the producer’s actions necessary to make blades that have specific features. Conducted studies helped in formulating a list of the product categories that arise during the formation of surface shape and that favour obtaining straight blades with pointed butts and sharp tips. The main element of the suggested idea of classification is a division of the lithic core products into predetermining and predetermined. These terms are derived from semiology studies and they form the concept basis for future studies of specific assemblages of the artefacts. The conducted research provided an explanation for the presence of the large amount of blades in the Late Palaeolithic working sites. Blade production should be perceived not only as solely an utilitarian activity related to tool production. This issue requires further study as a part of the current thinking as well as in terms of the communication process and semiology.

Keywords

PL

późny paleolit; klasyfikacja produktów eksploatacji; nurt kognitywny badań technologicznych; badania aktualistyczne; miękkie technologie krawędziowe

EN

Late Palaeolithic; classification of exploitation products; cognitive current of technological studies; actualistic studies; soft ‘on the edge’ technologies

• Publisher: Muzeum Narodowe w Szczecinie
• Journal: Materiały Zachodniopomorskie
• Year: 2011
• Volume: 8
• Pages: 7-29

Dates

published

2012

Contributors

author

Dziewanowski Marcin

References

• Ataman K. 1988. A preliminary analysis of the upsilon blade tools from Hayaz Hőyuk, „Anatolica” 15, 81-85.
• Apel J . 2001. Daggers Knowledge and Power, Uppsala.
• Callachan E. 2006. Neolithic Danish Daggers: an experimental peek, (w:) Skilled production and Social Reproduction Aspects of Traditional Stone-Tool Technologies, red. J. Apel, K. Knutsson, Uppsala, 115-130.
• Conolly J . 2003. The Catalhoyuk obsidian hoards: a contextual analysis of technology, (w:) Lithic studies for the new millennium, red. N. Moloney, M. Shott, London, 55-78.
• Cyrek K. 1976. Schyłkowopaleolityczna pracownia krzemieniarska z Windugi koło Sulejowa, „Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, Seria Archeologiczna” 23, 121–157.
• Dmochowski P. 2002. Metody wiórowe w mezolicie północno-wschodniej Wielkopolski, maszynopis w Instytucie Prahistorii UAM w Poznaniu.
• Dmochowski P. , Dziewanowski M. 2008. Krajkowo 1. Unikatowy inwentarz wczesnego mezolitu wykonany z krzemienia czekoladowego w samym „sercu” Wielkopolski, (w:) Krzemień czekoladowy w pradziejach. Studia nad gospodarką surowcami krzemiennymi w pradziejach, t. 7, red. W. Borkowski, J. Libera, B. Sałacińska, S. Sałaciński, Warszawa, 407–418.
• Dziewanowski M. 2004. Świderska koncepcja organizacji przestrzeni konkrecji na przykładzie stanowiska Dręstwo 37, gm. Bargłow Kościelny, maszynopis w Instytucie Prahistorii UAM w Poznaniu. 2006 Flint assemblage Dręstwo 37. A preliminary analysis of predetermined Swiderian debitage, (w:) The Stone: Technique and Technology, red. A. Wiśniewski, T. Płonka, J.M. Burdukiewicz, Wrocław, 149-166.
• Fiedorczuk J . 1992. Poźnopaleolityczne zespoły krzemienne ze stanowiska Rydno IV 57 w świetle metody składanek, „Przegląd Archeologiczny” 39, 13-62.
• Fiedorczuk J. 1995. Production, selection and “export” of blanks in the Final Paleolithic Masovian complex. A case study of the blade workshops from Rydno IV/57 in Southern Poland, „Archaeologia Polona” 33, 59-69.
• Fiedorczuk J. 2001. Organizacja przestrzeni obozowisk poźnopaleolitycznego kompleksu mazowszańskiego w dorzeczu Wisły, maszynopis w Instytucie Archeologii i Etnologii PAN w Warszawie.
• Fischer A. 1990. A late Paleolithic „School” of flint-knapping at Trollesgave, Denmark. Results from Refitting, „Acta Archaeologica” 60, 33-49.
• Galiński T. 1999 Stanowisko poźnopaleolityczne w Kocierzy, „Materiały Zachodniopomorskie” 45, 7-67.
• Galiński T. , Jankowska D. 2006. Bolkow 1. Stanowisko z końca paleolitu i początków mezolitu nad jeziorem Świdwie na Pomorzu Zachodnim, „Materiały Zachodniopomorskie” N.S. 2-3/1, 79-177.
• Ginter B. 1974. Wydobywanie, przetwórstwo i dystrybucja surowców i wyrobów krzemiennych w schyłkowym paleolicie północnej części Europy środkowej, „Przegląd Archeologiczny” 22, 5-122.
• Hogberg A. 1999. Child and Adult at knapping area, „Acta Archaeologica” 70, 79-106.
• Johansen L. , Stapert D. 1998. Two „epi-ahrensburgian” sites in northern Netherlands: Oudehaske (Friesland) and Gramsbergen (Overijssel), „Paleohistoria” 39-40 (1997), 1-89.
• Krukowski S. W. , Nowakowski A. 1976. SKAM 71. Zbiór rozpraw prahistorycznych, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk.
• Marciniak A. 1996. Archeologia i jej źródła. Materiały faunistyczne w praktyce archeologii, Poznań.
• Migal W. 2002. Zamysł technologiczny wióra krzemiennego z Winiar, gm. Dwikozy, (w:) Krzemień świeciechowski w pradziejach. Studia nad gospodarką surowcami krzemiennymi w pradziejach, t. 4, red. B. Matraszek, S. Sałaciński, Warszawa, 255-266.
• Migal W. 2006. On various methods of Lyngby point production, (w:) The Stone: Technique and Technology, red. A. Wiśniewski, T. Płonka, J.M. Burdukiewicz, Wrocław, 137-149.
• Migal W. , Urbanowski M. 2006. Prądnik knives reused. Experimental approach, (w:) The Stone: Technique and Technology, red. A. Wiśniewski, T. Płonka, J.M. Burdukiewicz, Wrocław, 73-91.
• Migal W. , Wąs M. 2006. Microblade pressure technique at the Late Mesolithic site Dęby 29. Experimental approach, (w:) The Stone: Technique and Technology, red. A. Wiśniewski T. Płonka, J.M. Burdukiewicz, Wrocław, 179-191.
• Przeździecki M. 2006. Reconstruction of the operating chain for selected blocks from “Jabłoń” trench in Wołkusz 5, as seen in refittings, (w:) The Stone: Technique and Technology, red. A. Wiśniewski, T. Płonka, J.M. Burdukiewicz, Wrocław, 127-137.
• Schiffer M.B. , Skibo J .M. 1987. Study of Technological Change, „Current Anthropology” 28/5, 595-623.
• Schild R. 1969. Próba ustalenia listy form związanych z procesem przygotowania obłupni i rdzeniowaniem w cyklu mazowszańskim, (w:) III Sympozjum paleolityczne, z. 2; Dyskusja, Kraków, 3-15.
• Schild R. 1980. Introduction to Dynamic Technological Analysis of Chipped Stone Assemblages, (w:) Unconventional Archaeology. New Approaches and Goals in Polish Archaeology, red. R. Schild, Wrocław-Warszawa-Krakow-Gdańsk, 57-85.
• Schild R. 1992. Taksonomia wedle Krukowskiego, (w:) Prof. Stefan Krukowski (1890-1982). Działalność archeologiczna i jej znaczenie dla nauki polskiej, red. J. Lech, J. Partyka, Ojców, 95-102.
• Schild R. 2000. Stefan Krukowski (1890-1982) i jego myśl teoretyczna, (w:) Kultury archeologiczne a rzeczywistość dziejowa, red. S. Tabaczyński, Warszawa, 31-44.
• Schild R. , Marczak M. , Królik H. 1975 Poźny mezolit. Próba wieloaspektowej analizy otwartych stanowisk piaskowych, Wrocław-Warszawa-Kraków.
• Stout D. 2002. Skill and cognition in Stone Production. An Ethnographic Case Study from Irian Jaya, „Current Anthropology” 43/5, 693-722.
• Sulgostowska Z. 1978. Augustów-Wojtowskie Włoki, woj. suwalskie. Osada paleolityczna i neolityczna, „Wiadomości Archeologiczne” 43/2, 173-209.
• Sulgostowska Z. 1989. Prahistoria międzyrzecza Wisły, Niemna i Dniestru u schyłku plejstocenu, Warszawa.
• Szymczak K. 1992. Północno-wschodnia prowincja surowcowa kultury świderskiej. Łódź.
• Tomaszewski A. J . 1986 Metoda składanek wytworów krzemiennych i jej walory poznawcze, „Archeologia Polski” 31/2, 239-277.
• Tomaszewski A.J. 1988. Wytwory kamienne i styl – przegląd problematyki, „Archeologia Polski” 33/1, 7-66.
• Wąs M. 2005. Technologia krzemieniarstwa kultury janisławickiej, Łodź.
• Wiśniewski A. 2006 Middle Paleolithic methods of core reduction exemplified by artefacts from layer 11 in Hallera Street, site 1 in Wrocław, Poland: Preliminary results, (w:) The Stone: Technique and Technology, red. A. Wiśniewski, T. Płonka, J.M. Burdukiewicz, Wrocław, 49-63.
• Włodarski Z. 1998 Psychologia uczenia się,

Notes

PL

Studia i Materiały

Identifiers

ISSN

0076-5236