Kształtowanie kompetencji społeczno-emocjonalnych dzieci w wieku przedszkolnym jako wyzwanie dla rodziców i nauczycieli

• Authors: Małgorzata Artymiak , Marta Pawelec

Title variants

EN

The Shaping of the Socio-Emotional Competences of Pre-School Children as a Challenge for Parents and Teachers

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł koncentruje się na problematyce kompetencji jako istotnego zasobu, którego rozwijanie i doskonalenie warunkuje nie tylko adaptację do zadań w różnych okresach życia, ale także możliwość rozwoju. Szczególnym rodzajem kompetencji są kompetencje społeczno-emocjonalne, rozumiane jako zestaw wiedzy, umiejętności i postaw związanych z emocjami i relacjami interpersonalnymi. Pozwalają one nie tylko na rozumienie własnych zachowań i zachowań innych, ale także efektywnego budowania relacji interpersonalnych. Kształtowanie tych kompetencji powinno rozpocząć się we wczesnych etapach rozwoju dziecka, niemniej wiąże się to z wieloma trudnościami. Szczególnie istotny staje się wówczas wzrost świadomości i rozwinięcie umiejętności u rodziców, nauczycieli oraz ich wzajemnej współpracy.

EN

The article focuses on the issue of competences as a significant asset which, developed and perfected, determines not only the ability to adapt to various challenges at different stages of life, but also the ability to develop. One particular type of competence, the socio-emotional competences, understood as the body of knowledge, skills and attitudes connected to emotions and interpersonal relations. They allow not only to understand one’s own and others’ behaviour, but also to effectively build interpersonal relations. The shaping of those competences ought to begin in the early stages of child’s life, but it is hampered by many difficulties nevertheless. Particularly important becomes then increased awareness of and development of those competences in parents and teachers, as well as their cooperation.

Keywords

PL

kompetencje społeczno-emocjonalne; wiek przedszkolny

EN

socio-emotional competences; pre-school age

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Teologiczne
• Year: 2019
• Volume: 66
• Issue: 10: Nauki o rodzinie
• Pages: 49-60

Contributors

author

Małgorzata Artymiak

• Wydział Nauk o Człowieku, Wyższa Szkoła Ekonomii i Innowacji w Lublinie

author

Marta Pawelec

• Wydział Nauk o Człowieku, Wyższa Szkoła Ekonomii i Innowacji w Lublinie

References

• Artymiak M., Pawelec M., Diagnoza gotowości szkolnej w perspektywie modelu interakcyjnego. w: Edukacja sześciolatka, red. A. Weiner, A. Koper, Lublin: Innovatio Press Wydawnictwo Naukowe WSEI 2017, s. 95-115.
• Białecki I., Pojęcie kompetencji a polityka wobec edukacji i rynku pracy, „Nauka i Szkolnictwo Wyższe” 2006, nr 2, s. 97-107.
• Borucka A., Ostaszewski K., Koncepcja resilience. Kluczowe pojęcia i wybrane zagadnienia, „Medycyna Wieku Rozwojowego” 2008, nr 12(2 Pt 1): 587-597.
• Caban M.J., Rewerski T., Inteligencja emocjonalna i kompetencje społeczne u osób pracujących i bezrobotnych, „Polityka Społeczna” 2005, nr 2, s. 8-10.
• Czub M., Matejczuk J., Rozwój społeczno-emocjonalny w pierwszych sześciu latach życia.
• Perspektywa jednostki, rodziny i społeczeństwa, Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych 2015.
• Góralska R, Solarczyk-Szwec H., O kompetencjach w kontekście Polskiej Ramy Kwalifikacji dla uczenia się przez całe życie, „Edukacja Dorosłych” 2012, nr 2, s. 27-41.
• Kolasińska E., Kompetencje a rynek pracy i struktura społeczna, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica” 2011, nr 38, s. 91-103.
• McClelland D.C., Testing for competence rather than for intelligence, „American Psychologist” 1973, nr 28, s. 1-14.
• Matczak A., Martowska K., Z badań nad uwarunkowaniami kompetencji emocjonalnych, „Studia Psychologica” 2011, nr 11, s. 5-18.
• Matejczuk J., Rozwój dziecka. Wiek przedszkolny, Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych 2014.
• Marszał-Wiśniewska M., Wychowawcze uwarunkowania orientacji na stan: jak można nie wykształcić silnej woli, „Przegląd Psychologiczny” 2001, nr 4, s. 479-494.
• Martowska K., Cechy środowiska rodzinnego a inteligencja emocjonalna u dzieci, „Studia Psychologica” 2007, nr 7, s. 181-194.
• Molińska M., Ratajczyk A., Edukacja przedszkolna, Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych 2014.
• Osewska E., Jakość życia wspólnotowego rodziny jako podstawa skuteczności wychowania, „Roczniki Nauk o Rodzinie” 2013, nr 5, s. 5-22.
• Pawelec M., Cholewińska J., Mazur A., Ozga W., Analiza trudności wychowawczych rodziców dzieci w wieku przedszkolnym, w: Współczesne problemy systemu rodzinnego. Diagnoza-Terapia-Profilaktyka, red. M.Z. Stepulak, Lublin: Innovatio Press Wydawnictwo Naukowe WSEI 2014, s. 229-255.
• Pawelec M., Cholewińska J., Mazur A., Ozga W., Trudności wychowawcze w grupie dzieci przedszkolnych w percepcji nauczycieli, „Horyzonty Psychologii” 2014, s. 81-102.
• Plopa M., Funkcjonowanie społeczno-emocjonalne młodzieży a percepcja postaw matek i ojców, „Psychologia Wychowawcza” 1983, nr 26, s. 129-141.
• Ratajczyk A., Mielcarek M., Rozpoznanie zasobów dziecka i środowiska rozwoju. Wiek ¬przedszkolny, Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych 2014.
• Ryan R.M., Deci E.L., An overview of self-determination theory, w: Handbook of self-determination research, red. E.L. Deci, R.M. Ryan, Rochester, NY: University of Rochester Press 2002, s. 232-245.
• Smykowski B., Wiek przedszkolny. Zagrożenia rozwoju, „Remedium” 2003, 7-8(125-126), s. 8-9.
• Stroufe A., Egeland B., Carlson E., Collins A., The development of the person, „The Minnesota study of risk and adaptation from birth to adulthood”, New York: The Guilford Press 2005.
• Uszyńska-Jarmoc J., Bilewicz M., Kompetencje kluczowe dzieci i młodzieży. Teoria i badania, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak 2015.
• Wiliński P., Wiek szkolny. Jak rozpoznać ryzyko i jak pomagać?, w: Psychologiczne portrety człowieka. Praktyczna psychologia rozwojowa, red. A. I. Brzezińska, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne 2005, s. 303-343.
• White R., Motivation reconsidered: The concept of competence, „Psychological Review” 1959, s. 66.
• Żuchowska W., Do czego dydaktykom potrzebne jest pojęcie kompetencji, „Nowa Polszczyzna” 1999, nr 1.

Identifiers

DOI

10.18290/rt.2019.66.10-4