Status, historia, ludzie i organizacje polskiej mediolingwistyki

• Authors: Loewe Iwona

Title variants

EN

The Status, History, People, and Organizations of Polish Media Linguistics

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest opis statusu i historii badań mediolingwistycznych w Polsce. Rozważania obejmują metodologie, w tym metody stosowane przez mediolingwistów, obiekt badań mediolingwistyki (praktyki komunikacyjne w mediach masowych, nowych mediach i mediach społecznościowych) oraz przedmioty jej badań (teksty tworzące gatunki, style i dyskursy). Metody badań: artykuł ma charakter teoretyczno-metodologiczny. Wykorzystując metodę deskrypcyjno-wyjaśniającą, przedstawiono w nim zaplecze badawcze lingwistyki mediów. Wyniki i wnioski: rekonesans pozwolił stwierdzić, że mediolingwiści w Polsce korzystają z metod badawczych znanych tradycji lingwistycznej – analizy ilościowej, analizy jakościowej, analizy treści – oraz tych, które z niej wyewoluowały: językowego obrazu świata, medialnego obrazu świata, analizy i syntezy tekstologicznej, analizy i syntezy genologicznej, analizy multimodalnej, dyskursywnego obrazu świata, analizy dyskursu. W artykule postuluje się następujący profil subdyscypliny: lingwistyka mediów to językoznawczo, w tym też semiotycznie zorientowana nauka o komunikacji za pośrednictwem mediów masowych, nowych mediów i mediów społecznościowych. W konkluzji stwierdza się, że niezależnie od tempa i kierunku rozwoju mediolingwistyki to tekst, w tym tekst multimodalny, jest wyjściowym przedmiotem analizy i podstawą do syntez. Oryginalność i wartość poznawcza: artykuł ilustruje aksjomat o fundamentach dyscypliny naukowej. Powszechnie wiadomo, że naukę tworzą ludzie – zorganizowani w pewnej przestrzeni i czasie – oraz obiekty ich badań. Naukoznawstwo uznaje, że o statusie dyscypliny stanowi wypracowana przez tych ludzi i dostosowana do obiektu badań metodologia. Ta zawiera zespół sądów teoretycznych, na których opierają się skuteczne metody, prowadzące do miarodajnych wyników. Te warunki teoretyczne w artykule są odnoszone do mediolingwistyki jako subdyscypliny filologicznej. Autorka przekonuje, że teoretycznym zapleczem lingwistyki mediów winny być nie tylko semantyka kognitywna i etnolingwistyka, ale także semiotyka, prasoznawstwo, pragmalingwistyka, socjolingwistyka, genologia językoznawcza, genologia multimedialna, stylistyka interakcyjna, stylistyka multimedialna, a z nowych aktualnych na rynku naukowym: lingwistyka dyskursu, lingwistyka koloru, komunikologia.

EN

Scientific objective: The author undertook the description of the status and history of media research in Poland. The article covers methodologies, including methods used by media linguists, the research object of media linguistics (communication practices in mass media, new media and social media) and its research subjects (texts founding genres, styles and discourses). Research methods: The article is theoretical and methodological. It describes the research base of media linguistics and presents the descriptive-explanatory method. Results and conclusions: Reconnaissance allowed to determine that media linguists in Poland use research methods known in the linguistic tradition: quantitative analysis, quality analysis, content analysis; research methods evolving from it: a linguistic picture of the world, media-based picture of the world, textological analysis and synthesis, genealogical analysis and synthesis, multimodal analysis, discursive picture of the world, discourse analysis. The author posits the following sub-discipline profile: Media linguistics is a linguistic and semiotically oriented study of communication via mass media, new media and social media. In the conclusion the author states that regardless of the pace and direction of the development of media linguistics, the text, including the multimodal text, is the initial subject of analysis and the basis for syntheses. Originality and cognitive value: The article is an illustration of the axiom about the foundations of a scientific discipline. It is well known that science consists of people and their research objects organized in a certain space and time. Science recognizes that the status of a discipline is determined by the methodology developed by these people and adapted to the research object. This one contains a set of theoretical judgments upon which effective methods are founded that lead to reliable results. These theoretical conditions are referred to in the article as a philological subdiscipline in media linguistics. The author argues that the theoretical background of media linguistics should be: not only cognitive semantics and ethnolinguistics, but also semiotics, press studies, pragmalinguistics, sociolinguistics, linguistic genealogy, multimedia genealogy, interactive stylistics, multimedia stylistics, and new topical linguistics on the scientific market discourse linguistics, color linguistics, communicology.

Keywords

PL

bańki filtrujące; lingwistyka koloru; lingwistyka mediów; multimodalność; tekst medialny

EN

filter bubbles; color linguistics; media linguistics; multimodality; media text

• Publisher: Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii
• Journal: Studia Medioznawcze
• Year: 2022
• Issue: 1
• Pages: 1101-1112

Contributors

author

Loewe Iwona

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

References

• Balcerzan, E. (1999). W stronę genologii multimedialnej. Teksty Drugie. Teoria literatury, krytyka, interpretacja, 6(59), 7–24.
• Bolter, J.D., & Grusin, R. (2000). Remediation. Understanding New Media. Massachusetts: MIT Press.
• Boniecka, B., & Panasiuk, J. (2001). O języku audycji radiowych. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Burkacka, I. (2020). Janusze, Halyny, Sebixy i Karyny. Memy internetowe jako źródło nowych eponimów. Poradnik Językowy, 4, 21–34.
• Czachur, W. (2011). Dyskursywny obraz świata. Kilka refleksji. Tekst i Dyskurs, 4, 79–97.
• Czachur, W. (2019). Multimodalne profilowanie w dyskursach pamięci. Analiza na przykładzie internetowych zapowiedzi obchodów 50 rocznicy niemiecko-francuskiej Mszy Pojednania w Reims i 25 rocznicy polsko-niemieckiej Mszy Pojednania w Krzyżowej. Stylistyka, 28, 455–471. https://doi.org/10.25167/Stylistyka28.2019.28
• Czachur, W. (2020). Lingwistyka dyskursu jako integrujący program badawczy. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Atut.
• Debray, R. (2010). Wprowadzenie do mediologii. Tłum. A. Kapciak. Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Drożdż, M. (2019). Odnaleźć się w mediosferze. Kraków: Petrus.
• Gajda, S. (Red.). (1995). Przewodnik po stylistyce polskiej. Opole: Wydawnictwo UO.
• Gajda, S. (2013). Styl naukowy. W E. Malinowska, J. Nocoń, & U. Żydek-Bednarczuk (Red.), Przewodnik po stylistyce polskiej. Style współczesnej polszczyzny (s. 61–70). Kraków: Universitas.
• Hofman, I., & Kępa-Figura, D. (Red.). (2020). Współczesne media: przemoc w mediach (T. 1, 2). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Jupowicz-Ginalska, A. (2018). Innowacje okładkowe w drukowanych magazynach ilustrowanych na przykładzie miesięcznika „Empire”. Studia Medioznawcze, 1(72),
• 71–86. https://doi.org/10.33077/uw.24511617.ms.2018.0.293
• Kalisz, A. (2019). Stacje ogólne i tematyczne polskiej telewizji z perspektywy genologii lingwistycznej. Katowice: Wydawnictwo UŚ.
• Kaszewski, K. (2018). Media o sobie. Językowe elementy autopromocyjne w przekazach informacyjnych prasy, radia i telewizji. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper.
• Kaszewski, K. (2020). Językowe elementy autopromocyjne w „Wiadomościach” TVP1. Analiza porównawcza 2015-2019. Studia Medioznawcze, 21(3), 649–660. https://doi.org/10.33077/uw.24511617.ms.2020.3.196
• Kępa-Figura, D. (2010). Istota fatyczności a komunikacja medialna. W M. Graszewicz & J. Jastrzębski (Red.), Teorie komunikacji i mediów (T. 3, s. 89–100). Wrocław: Oficyna Wydawnicza Atut.
• Kępa-Figura, D., & Nowak, P. (2006). Językowy obraz świata a medialny obraz świata. Zeszyty Prasoznawcze, 1–2, 51–62.
• Kita, M. (1998). Wywiad prasowy. Język, gatunek, interakcja. Katowice: Wydawnictwo UŚ.
• Kita, M. (2013). Dyskurs radiowy. W E. Malinowska, J. Nocoń, & U. Żydek-Bednarczuk (Red.), Przewodnik po stylistyce polskiej. Style współczesnej polszczyzny (s. 313–346). Kraków: Universitas.
• Kita, M., & Loewe, I. (Red.). (2012). Język w mediach. Antologia. Katowice: Wydawnictwo UŚ.
• Kita, M., & Loewe, I. (Red.). (2016). Język w internecie. Antologia. Katowice: Wydawnictwo UŚ.
• Kita, M., & Loewe, I. (Red.). (2017). Język w telewizji. Antologia. Katowice: Wydawnictwo UŚ.
• Kita, M., & Loewe, I. (Red.). (2018). Język w radiu. Antologia. Katowice: Wydawnictwo UŚ.
• Kita, M., & Loewe, I. (Red.). (2019). Język w prasie. Antologia. Katowice: Wydawnictwo UŚ.
• Kita, M., & Loewe, I. (Red.). (w druku). Język w kinie. Antologia. Katowice: Wydawnictwo UŚ.
• Kurzowa, Z. (Red.). (1985). Badania nad językiem telewizji polskiej. Studia metodologiczne i opisowe. Warszawa: Wydawnictwa Radia i Telewizji.
• Kurzowa, Z. (Red.). (1989). Właściwości składniowo-stylistyczne języka TV polskiej (na materiale list frekwencyjnych). Kraków: PWN.
• Lepa, A. (2012). Pedagogia mediosfery. Paedagogia Christiana, 2, 215–224.
• Levinson, P. (2010). Nowe nowe media. Tłum. M. Zawadzka. Kraków: WAM.
• Loewe, I. (2007). Gatunki paratekstowe w komunikacji medialnej. Katowice: Wydawnictwo UŚ.
• Loewe, I. (2013). Styl reklamy komercyjnej. W E. Malinowska, J. Nocoń, & U. Żydek-Bednarczuk (Red.), Przewodnik po stylistyce polskiej. Style współczesnej polszczyzny (s. 381–406). Kraków: Universitas.
• Loewe, I. (2018a). Dyskurs telewizyjny w świetle lingwistyki mediów. Katowice: Wydawnictwo UŚ.
• Loewe, I. (2018b). Styl w mediach czy styl mediów? Polskie Studia Slawistyczne, 2, 177–186.
• Loewe, I. (2013). Dyskurs telewizyjny. W E. Malinowska, J. Nocoń, & U. Żydek-Bednarczuk (Red.), Style współczesnej polszczyzny. Przewodnik po stylistyce polskiej (s. 289–312). Kraków: Universitas.
• Lubaś, W. (1979). Socjolingwistyka jako metoda badawcza. Socjolingwistyka, 2, 11–27.
• Lubaś, W. (Red.). (1981). Problemy badawcze języka telewizji. Katowice: Wydawnictwo UŚ.
• Mac, A. (2018). Multimodalna aranżacja tekstu w telewizyjnych serwisach informacyjnych na przykładzie „Wiadomości” TVP1. W I. Hofman & D. Kępa-Figura (Red.), Współczesne media. Media multimodalne (T. 2 Multimodalność mediów elektronicznych, s. 9–32). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Maćkiewicz, J. (2017). Badanie mediów multimodalnych – multimodalne badanie mediów. Studia Medioznawcze, 2, 33–42.
• Makuchowska, M. (2013). Styl religijny. W E. Malinowska, J. Nocoń, & U. Żydek-Bednarczuk (Red.), Style współczesnej polszczyzny. Przewodnik po stylistyce polskiej (s. 487–520). Kraków: Universitas.
• Mikułowski Pomorski, J. (2008). Zmieniający się świat mediów. Kraków: Universitas.
• Opiłowski, R., Jarosz, J., & Staniewski, P. (Red.). (2015). Lingwistyka mediów. Antologia tłumaczeń. Wrocław-Dresden: ATUT-Neisse Verlag.
• Pisarek, W. (1970). Retoryka dziennikarska. Kraków: Ośrodek Badań Prasoznawczych RSW „Prasa”.
• Pisarek, W. (1972). Frekwencja wyrazów w prasie. Kraków: Ośrodek Badań Prasoznawczych RSW „Prasa”.
• Pisarek, W. (2000). Język w mediach, media w języku. W J. Bralczyk & K. Mosiołek-Kłosińska (Red.), Język w mediach masowych (s. 9–18). Warszawa: Upowszechnianie Nauki – Oświata „UN-O”.
• Pleszkun-Olejniczakowa, E. (2012). „Muzy rzadko się do radia przyznają”. Szkice o słuchowiskach i reportażach radiowych. Łódź: Primum Verbum.
• Skowronek, B. (2013). Mediolingwistyka. Wprowadzenie. Kraków: Wydawnictwo Naukowe UP.
• Skowronek, B. (2020). Język w filmie. Ujęcie mediolingwistyczne. Kraków: Wydawnictwo Naukowe UP.
• Skowronek, B., Horyń, E., & Walecka-Rynduch, A. (Red.). (2016). Zjawiska językowe we współczesnych mediach. Kraków: Collegium Columbinum.
• Skowronek, B., Horyń, E., & Walecka-Rynduch, A. (Red.). (2018). Język a media. Wzory komunikacji we współczesnych mediach. Kraków: Collegium Columbinum.
• Skowronek, B., Horyń, E., & Walecka-Rynduch, A. (Red.). (2020). Język a media. Perspektywy i zagrożenia języka we współczesnych mediach. Kraków: Collegium Columbinum.
• Sobczak, B. (2018). Retoryka telewizji. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Szczęsna, E. (Red.). (2015). Przekaz digitalny. Z zagadnień semiotyki, semantyki i komunikacji cyfrowej. Kraków: Universitas.
• Szczurek, E. (1995). Styl publicystyczny. W S. Gajda (Red.), Przewodnik po stylistyce polskiej. Opole: Wydawnictwo UO.
• Ślawska, M. (2004). Formy dialogu w gatunkach prasowych. Katowice: Wydawnictwo UŚ.
• Ślawska, M. (2017). Typologie gatunków medialnych – przegląd stanowisk. Forum Lingwistyczne, 4, 15–29.
• Ślawska, M. (2019). Sztuka mediów. O świadomości gatunkowej dziennikarzy prasowych. Katowice: Wydawnictwo UŚ.
• Tyc, E. (2018). „Kawa czy herbata?” Pierwszy telewizyjny program śniadaniowy. Komunikat polimodalny z perspektywy lingwistyki dyskursu. Katowice: Wydawnictwo UŚ.
• Witosz, B. (2005). Genologia lingwistyczna. Zarys problematyki. Katowice: Wydawnictwo UŚ.
• Witosz, B. (2009). Dyskurs i stylistyka. Katowice: Wydawnictwo UŚ.
• Witosz, B. (2012). O potrzebie perspektywy multimedialnych w badaniach stylistycznych. W M. Kita & I. Loewe (Red.), Język w mediach. Antologia (s. 51–64). Katowice: Wydawnictwo UŚ.
• Wojtak, M. (2019). Wprowadzenie do genologii lingwistycznej. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Żydek-Bednarczuk, U. (2013). Dyskurs internetowy. W E. Malinowska, J. Nocoń, & U. Żydek-Bednarczuk (Red.), Przewodnik po stylistyce polskiej. Style współczesnej polszczyzny (s. 347–380). Kraków: Universitas.

Identifiers

DOI

10.33077/uw.24511617.sm.2022.1.674