The relations among the Polish Armed Forces’ Management Entities depicted in the 1997 Constitution

• Authors: Bień-Kacała Agnieszka , Kacała2 Tomasz

Title variants

PL

Relacje między organami władzy w odniesieniu do funkcjonowania Sił Zbrojnych RP w świetle Konstytucji z 2 kwietnia 1997 roku

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Bieżąca sytuacja polityczno-militarna wymusza weryfikację obowiązujących rozwiązań strukturalnych i proceduralnych odnoszących się do funkcjonowania systemu obronnego Rzeczypospolitej Polskiej. Zgodnie z zawartymi w wielu dokumentach koncepcyjnych (w tym w Strategii Bezpieczeństwa Narodowego z 2014 r.) ustaleniami wspomniany system obejmuje podsystemy kierowania i wykonawcze, w tym podsystemy operacyjne i podsystemy wsparcia. Kluczowym elementem systemu obronnego państwa polskiego są Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej, które podlegają cywilnej kontroli demokratycznych władz. W odniesieniu do tego rodzaju kontroli na uwagę zasługują podstawowe (fundamentalne) pojęcia: „zwierzchnictwo” i „kierowanie”. Obie formy nadzoru są w czasie pokoju zarezerwowane dla organów władzy cywilnej, odpowiednio dla prezydenta RP i ministra obrony narodowej. W czasie wojny istotnego znaczenia w kierowaniu obroną państwa nabiera Rada Ministrów. W tym kontekście kategorią pozostającą niezmiennie w gestii sił zbrojnych jest „dowodzenie” rozumiane jako szczególna forma kierowania. Na uwagę zasługuje jednakże fakt, że struktura dowodzenia siłami zbrojnymi w czasie wojny, z punktu widzenia obowiązujących regulacji prawnych, nie wydaje się w pełni zoptymalizowana, co wymaga kontynuowania zainicjowanej w 2014 roku reformy systemu kierowania i dowodzenia SZ RP.

EN

The current political-military situation enforces verification of existing structural and procedural arrangements relating to the functioning of Polish defense system. According to a number of conceptual documents (including National Security Strategy of 2014) the system consists of two kinds of subsystems: the controlling and the executive. The latter kind of subsystems includes operational and supporting sorts. The Polish Armed Forces (PAF) are the key element of the national defence system and are subject to civilian supervision of the democratic authorities. With regard to this kind of supervision there are two primary (fundamental) notions that deserve particular attention: headship and control. Both forms of supervision are reserved for civilian authorities during peacetime, respectively for the President of Poland and the Minister of National Defence. During the war time, the Council of Ministers gains greater importance in controlling the state defence. In this context, the category that invariably remains in the PAF domain is command understood as a specific form of control. Noteworthy, however, is the fact that the war-time PAF command structure, considering existing legal regulations, does not seem fully optimized. Therefore the reform of PAF control and command system, initiated in 2014, requires continuation and completion.

Keywords

EN

headship, control, command, Polish Armed Forces (PAF), President, Minister; of National Defence (MoND)

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Przegląd Prawa Konstytucyjnego
• Year: 2015
• Issue: 6 (28)
• Pages: 141-161

Dates

published

2015-12-31

Contributors

author

Bień-Kacała Agnieszka

• Nicolaus Copernicus University in Toruń

author

Kacała2 Tomasz

• Allied Joint Force Command Brunssum

References

• Apanowicz A., Dowodzenie, Warszawa 1961.
• Armstrong M., Zarządzanie zasobami ludzkimi, Kraków 2001.
• Balicki R., Zwierzchnictwo prezydenta RP nad siłami zbrojnymi (wybrane problemy), “Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2014, no. 2.
• Banaszak B., Konstytucja Rzeczypospolitej polskiej. Komentarz, Warszawa 2009.
• Banaszak B., Opinia prawna na temat zgodności zapisów normatywnych z Konstytucją RP projektu ustawy o zmianie ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej oraz niektórych innych ustaw (issue no. 2609).
• Bożek M., Instytucja Prezydenta Republiki Federalnej Niemiec, Warszawa 2007.
• Bożek M., Współdziałanie Prezydenta RP i Rady Ministrów jako konstytucyjny warunek zapewnienia bezpieczeństwa państwa w czasie stanu szczególnego zagrożenia, “Przegląd Sejmowy” 2011, no. 2.
• Brzozowski W., Współdziałanie władz publicznych, “Państwo i Prawo” 2010, no. 2.
• Cendrowski J., Swebocki S., Psychologia walki i dowodzenia, Warszawa 1973.
• Cenin M., Chełpa S., Psychologia wojskowa. Teoria i praktyka, Warszawa 1998.
• Chorążewska A., Model prezydentury w praktyce politycznej po wejściu w życie Konstytucji RP z 1997 r., Warszawa 2008.
• Ciapała J., Prezydent w systemie ustrojowym Polski (1989–1997), Warszawa 1999.
• Czarny P., Opinia prawna dotycząca przedłożonego przez Prezydenta RP projektu ustawy o zmianie ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej oraz niektórych innych ustaw (issue no. 2609).
• Dehn J.C., The Commandef-In-Chief and the necessities of war: a conceptual framework, Temple Law Review, vol. 83 no. 3, Spring 2011.
• Griffin R.W., Podstawy zarządzania organizacjami, Warszawa 1999.
• Kanarski L., Pęksa R., Żak A., Przywództwo wojskowe: tradycje, teoria, praktyka, MON DSW, Warszawa 1998.
• Kotarbiński T., Prakseologia, cz. 1, Wrocław–Warszawa–Kraków 1999.
• Kotarbiński T., Traktat o dobrej robocie, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1975.
• Kruk M., Praktyka konstytucyjna pod rządami małej konstytucji z 1992 r, [in:] Małe konstytucje. Ustawy zasadnicze okresów przejściowych 1919–1947–1992, eds. R. Jastrzębski, M. Zubik, Warszawa 2014.
• Krzyżanowski L., O podstawach kierowania organizacjami inaczej: paradygmaty, filozofia, dylematy, Warszawa 1999.
• Kuca G., Zasada podziału władzy w Konstytucji RP z 1997 roku, Warszawa 2014.
• Łydka W., Przywództwo wojskowe, Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej, Warszawa 2014.
• Michniak J., Dowodzenie i łączność, Warszawa 2005.
• Mojak R., Instytucja Prezydenta RP w okresie przekształceń ustrojowych, Lublin 1995.
• Mróz W., Zarys kierowania i organizacji pracy dowódczej i sztabowej, Warszawa 1978.
• Obronność. Teoria i praktyka, eds. J. Wołejszo, R. Jakubczak, Warszawa 2013.
• Opaliński B., Rozdzielenie kompetencji władzy wykonawczej między prezydenta RP oraz Radę Ministrów, Warszawa 2012.
• Podstawy dowodzenia, eds. J. Kręcikij, J. Wołejszo, N. Prusiński, Warszawa 2007.
• Prawo konstytucyjne, eds. Z. Witkowski, A. Bień-Kacała, Toruń 2015.
• Sarnecki P., Artykuł 134, [in:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, vol. I, ed. L. Garlicki, Warszawa 1999.
• Sarnecki P., Artykuł 146, [in:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, vol. II, ed. L. Garlicki, Warszawa 2001.
• Sarnecki P., Zakres działania i funkcje Rady Ministrów, [in:] Rada Ministrów. Organizacja i funkcjonowanie, ed. A. Bałaban, Zakamycze 2002.
• Strategia Bezpieczeństwa Narodowego z 2014 r., http://mon.gov.pl/dokumenty/dzial/dokumenty/strategia-bezpieczenstwanarodowego-rp-102549 (29.05.2015).
• Strategia Rozwoju Systemu Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczpospolitej Polskiej 2022, http://www.bbn.gov.pl/ftp/dok/01/strategia_rozwoju_systemu_bezpieczenstwa_narodowego_rp_2022.pdf (20.04.2015).
• System dowodzenia, ed. J. Wołejszo, Warszawa 2013.
• Szewczyk M., Najwyższe zwierzchnictwo Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej nad siłami zbrojnymi w świetle Konstytucji z 2 kwietnia 1997 r., doctoral dissertation, Toruń 2015.
• Szmyt A., Opinia prawna w sprawie zgodności z Konstytucją RP przepisów projektu ustawy o zmianie ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej oraz niektórych innych ustaw (issue no. 2609).
• Ura E., Prawo administracyjne, Warszawa 2010.
• Wiśniewski L., Stany nadzwyczajne w projekcie nowej Konstytucji RP, [in:] Prawa człowieka w sytuacjach nadzwyczajnych ze szczególnym uwzględnieniem prawa i praktyki polskiej, ed. T. Jasudowicz, Toruń 1997.
• Witkowski Z., Dyrektywa “współdziałania władz” jako element organizujący życie wspólnoty państwowej w świetle Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 r, [in:] Instytucje prawa konstytucyjnego w dobie integracji europejskiej, eds. J. Wawrzyniak, M. Laskowska, Warszawa 2009.
• Wołpiuk W.J., Siły zbrojne w regulacjach Konstytucji RP, Warszawa 1998.
• Wójtowicz K., Uprawnienia nadzwyczajne Prezydenta Stanów Zjednoczonych, Wrocław 1995.
• Współczesne dowodzenie wojskami – istota i charakter dowodzenia, eds. J. Posobiec, N. Prusiński, Warszawa 2012.

Identifiers

ISSN

2082-1212