Przestępczość podatkowa i oszustwa finansowe zagrożeniem dla finansów publicznych w Polsce

• Authors: Jacek Binda , Ryszard Bełdzikowski

Title variants

EN

Crime Tax and Financial Fraud as a Threat to Public Finances in Poland

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł podejmuje próbę wskazania skali zjawiska przestępczości skarbowej w Polsce, popełnianej w zakresie dwóch zobowiązań podatkowych: podatku od wartości towaru i usług (VAT) oraz akcyzy. Rozmiar kwotowy oszustw, zwłaszcza w podatku VAT jest już tak znaczny, że wpływa na uszczuplenie dochodów podatkowych budżetu państwa . Ta przestępczość (dot. podatku VAT) nie jest jedynym powodem zmniejszenia, w okresie ostatnich 3 lat, planowanych wpływów do budżetu państwa. Jest to jednak czynnik bardzo destrukcyjnie wpływający na zachowania, zwłaszcza małych, rodzinnych i średnich przedsiębiorstw, w systemie gospodarczym i podatkowym. Skala opisywanego problemu pozwala na stwierdzenie, że obecnie mamy w Polsce już wyspecjalizowaną, dobrze zorganizowaną przestępczość wykorzystującą mechanizmy podatku VAT w celu wyłudzania należności podatkowych z US i oszukującą też kontrahentów handlowych o wartość nieuregulowanego 23% podatku VAT. Ta sytuacja kreuje zagrożenie bezpieczeństwa społecznego, gospodarczego, poprzez zaniżanie przychodów budżetu państwa i jednostek samorządu terytorialnego.

EN

The paper attempts to identify the scale of fiscal crime perpetrated in Poland in terms of two tax liabilities: the value of goods and services (VAT) and excise duties. The size of quota’s fraud, especially in case of VAT is already so large that it starts to undercut the tax revenue of the state budget. This crime, is not the only reason for the reduction of planned incomes from tax on the value of goods and services to the state budget in the last 3 years. However, it is a very destructive factor influencing the behavior of the economic and tax systems, especially small and medium-sized family businesses. The scale of the described problem leads to the conclusion that currently in Poland there is specialized, well-organized crime using VAT mechanisms to extort tax debt from the Inland Revenue Offices and cheating commercial contractors on the value of the unregulated 23% VAT. This situation creates serious criminal threats to social, economic and public finances.

Keywords

PL

„znikający podatnik”; firma „słup”; zorganizowana przestępczość gospodarcza; gospodarka nieoficjalna; bezpieczeństwo budżetu państwa

EN

"vanishing taxpayer"; the "pole" company; organized economic crime; unofficial economy

• Publisher: Wyższa Szkoła Finansów i Prawa w Bielsku-Białej
• Journal: Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Finansów i Prawa w Bielsku-Białej
• Year: 2014
• Issue: 3
• Pages: 104-135

Dates

published

2014-08-10

Contributors

author

Jacek Binda

• Wyższa Szkoła Finansów i Prawa w Bielsku-Białej, Katedra Bankowości i Finansów, Wyższa Szkoła Finansów i Prawa w Bielsku-Białej

author

Ryszard Bełdzikowski

• Wyższa Szkoła Finansów i Prawa w Bielsku-Białej, Kierownik Katedry Bezpieczeństwa Wewnętrznego

References

• Dekret Prezydenta Rzeczypospolitej z 3 listopada 1936 r. – Prawo karne skarbowe (Dz. U. z 1936 r. Nr 84, poz. 581).
• Rozporządzenia Komisji (WE) nr 1925/2004 z dnia 24 października 2004 r. ustanawiającego szczegółowe zasady wykonywania niektórych przepisów rozporządzenia Rady (WE) nr 1798/2003 w sprawie współpracy administracyjnej w dziedzinie podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE L. 331/13 z 5 listopada 2004).
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 września 2013 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2014 r. (Dz. U. z 2013 r., poz. 1074).
• Ustawa z dnia 10 września 1999 r. – Kodeks karny skarbowy (tj. Dz. U. z 2013 r. Nr 0, poz. 765 ze zm.).
• Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tj. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054).
• Ustawa z dnia 29 września 1997 r. Ordynacja podatkowa (tj. Dz. U. z 2012 r. Nr 0, poz. 749 ze zm.).
• Ustawa z dnia 4 kwietnia 2014 r. o zmianie ustawy kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2014 r. Nr 0, poz. 538).
• Ustawa z dnia 5 listopada 2009 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny, ustawy – Kodeks postępowania karnego, ustawy – Kodeks karny wykonawczy, ustawy – Kodeks karny skarbowy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2009 r. Nr 206, poz. 1589).
• Bartosiewicz A., Kubacki R., Kodeks karny skarbowy Przestępstwa i wykroczenia podatkowe i dewizowe, Warszawa 2010.
• Bełdzikowski R., Bazy informacyjne jako podstawa analizy informacji w administracji skarbowej, [w:] Analiza informacji w służbach policyjnych i specjalnych, (red.) Konieczny J., Warszawa 2012.
• Binda J., Rynek parabanków w Polsce – pieniądze o podwyższonym ryzyku, Międzynarodowa konferencja naukowa pt. „Stabilność systemu finansowego warunkiem rozwoju gospodarczego", Wyższa Szkoła Finansów i Prawa w Bielsku-Białej, Tom II, ISBN 978-83-61310-01-3, pp. 29-41, Bielsko-Biała dnia 11 maja 2012 r.
• Błaszczyk M., Instrumenty zwalczania przestępczości zorganizowanej przewidziane w prawie karnym skarbowym [w:] Wybrane aspekty zwalczania przestępczości zorganizowanej i terroryzmu, (red.) E. Gruza, Warszawa 2010.
• Bytniewska A., W 2013 szara strefa w paliwach wykradnie państwu 4 mld zł, www.wnp.pl.
• Czichy K., Odpowiedzialność za oszustwa w deklaracji podatkowej, „Prokuratura i Prawo” nr 12.
• Duży J., Zorganizowana przestępczość podatkowa w Polsce Zwalczanie przestępnego nadużycia mechanizmów podatków VAT i akcyzy, Warszawa 2013, s. 20.
• Kieżun W., Patologia transformacji, Warszawa 2012.
• Kosikowski C., Naprawa finansów w Polsce, Białystok 2011.
• Kowanda C., Parabanki, cuda-wianki, „Polityka” nr 31/2012.
• Listem w karuzele podatkową, „Rzeczpospolita”, z dnia 5 czerwca 2014 r.
• Nowak K., Wybrane zagadnienia dotyczące działalności tzw. słupów w ramach zorganizowanych grup przestępczych dopuszczających się oszustw podatkowych w związku z obrotem wyrobami stalowymi, „Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego” nr 10/2014.
• Pokojska A., Rzecznik: Podatki do zasadniczej zmiany, „Dziennik Gazeta Prawna”, z dnia 19 czerwca 2013 r.
• Bezpieczeństwo ekonomiczne. Wyzwania dla zarządzania państwem, (red.) Raczkowski K., Warszawa 2012.
• Raczkowski K., Schneider F., The Economic Security of Business Transactions, Chartridge Books Oxford, Oxford 2013.
• Rusek J., Prawo do odliczenia VAT w transakcjach karuzelowych w świetle orzecznictwa polskich sądów administracyjnych, „Przegląd podatkowy” nr 6/2012.
• Sawicki J., Zaniechanie ukarania jako element polityki karnej w prawie karnym skarbowym, Wrocław 2011.
• Siwik Z., Wspólne zasady odpowiedzialności za przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe de lege lata i de lege ferenda, „Finanse Komunalne” nr 5/2005.
• Wiciak K., Przestępczość w obrocie paliwami płynnymi a proces karny, [w:] Bezpieczeństwo ekonomicznego obrotu gospodarczego. Ekonomia. Prawo. Zarządzanie, (red.) K. Raczkowski, Warszawa 2014.
• Wójcik J. W., Oszustwa finansowe. Zagadnienia kryminologiczne i kryminalistyczne, Warszawa 2008.
• Wilk L., Zagrodnik J., Prawo karne skarbowe, C. H. Beck 2009.
• Wilk L., Szczególne cechy odpowiedzialności za przestępstwa i wykroczenia podatkowe, Katowice 2006.
• Analiza wykonania budżetu państwa i założeń polityki pieniężnej w roku 2012, NIK z dnia 5 czerwca 2013, www.nik.gov.pl.
• Informacja o wynikach kontroli Zwalczanie oszustw w podatku od towarów i usług NIK, Nr 17/2014/P/13/042/KBF, www.nik.gov.pl.
• Opodatkowanie VAT obrotu niektórymi wyrobami stalowymi Analiza możliwych kierunków zmian legislacyjnych w świetle narastających wyłudzeń podatku VAT w Polsce, ERNST & YONG, Warszawa 31 sierpnia 2012 r.
• Raport uzasadniający konieczność wprowadzenia mechanizmu odwrotnego obciążenia przy rozliczeniu VAT w handlu wybranymi urządzeniami elektronicznymi, ZIPSEE, Warszawa luty 2014 r.
• Straty Skarbu Państwa w VAT, maj 2013 roku, www.pwc.pl, www.ibis.org.
• Szacunkowe dane o wykonaniu budżetu państwa za okres styczeń – grudzień 2013, www.mf.gov.pl/departamentbudżetupaństwa/.