Okres średniowiecza i Pomorze średniowieczne w twórczości naukowej prof. Tadeusza Białeckiego

• Authors: Dariusz Wybranowski

Title variants

EN

The Middle Ages and the Medieval Pomerania in Professor Tadeusz Białecki’s Scientifi c Production

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

EN

For many years of his academic career Professor Tadeusz Białecki has frequently dealt with the problems of the medieval Western Pomerania. Still as a student of the Warsaw University and shortly after graduating he investigated the subject of fortifi ed towns (gords) in that region. Later, especially in the years 1958–1966, he wrote a few articles (published in the ‘West-Pomeranian Materials’ and in the ‘West-Pomeranian Journal’) on the medieval onomastics and settlement in the vicinity of Szczecin and Pyrzyce, and on the settlement base of Koszalin in the 13th century, when it was located. For many years Professor Białecki concentrated his attention on the history of the Western Slavdom, especially the Slavic past of Połabie, Western Pomerania and Szczecin. Another keynote (also treated in a popularising way) were the medieval monuments of Stargard and in its vicinity and the ones of Chojna, and the heraldry of West-Pomeranian towns. In spite of his involvement in the investigations into the demographic changes of Western Pomerania after WW2 and into the displacement of the Germans before the 1950s, questions concerning the Middle Ages appeared from time to time in Professor Białecki’s works (especially at the end of 1980s and afterwards) in the form of articles and monographs concerning Szczecin and the changes in onomastics and demography within the Szczecin region and in other towns and in the whole area of Western Pomerania. For many years Professor Białecki’s teaching activity (fi rst as an independent investigator at the History Institute of the Higher School of Pedagogy, and since 1985 at the Szczecin University) was connected with medieval questions. His interest in the Middle Ages and especially the history of Western Pomerania resulted in several monographs of towns or West-Pomeranian subregions (some of them written by Professor Białecki and some edited by him); in most cases they dealt with the post-war times but somehow they referred to the times of the Duchy of Pomerania. Some medieval threads may also be found in the commentaries to the Polish edition of Thomas Kantzow’s Pomerania, published together with E. Rymar and other authors. In spite of his enormous knowledge of the Middle Ages, his keen interest in that epoch, and in spite of being Professor Aleksander Gieysztor’s disciple, Tadeusz Białecki has never become a classical medievalist. Although the Middle Ages are visible in his works, they have never become the main thread of his academic production.

Keywords

PL

Pomorze Zachodnie; osadnictwo Pomorza; historia Pomorza; przemiany etniczne na Pomorzu; Pomorze średniowieczne; przesiedlenia; demografia na Pomorzu Zachodnim

EN

Western Pomerania; settlement in Pomerania; history of Pomerania; ethnic changes in Pomerania; medieval Pomerania; relocation of the population; demography in Western Pomerania

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Journal: Przegląd Zachodniopomorski
• Year: 2013
• Issue: 1
• Pages: 193-222

Contributors

author

Dariusz Wybranowski

References

• Belchnerowska A., Białecki T., Toponimia miasta Szczecina, Szczecin 1988 Białecki T. (rec.), Dariusz Wybranowski, Książęta Pomorza Zachodniego na pieczęciach. Wizerunek rycerski, Szczecin 1993, Szczecińskie Towarzystwo Kultury, „Przegląd Zachodniopomorski” 1993, z. 2, s. 238–239 Białecki T., Dzieje Szczecina do XIII wieku, w: Regiony w dziejach Polski. Pomorze Zachodnie w tysiącleciu, red. P. Bartnik, K. Kozłowski, Szczecin 2000, s. 19–29 Białecki T., Herby miast Pomorza Zachodniego, Szczecin 1991 Białecki T., Historia Szczecina. Zarys dziejów miasta do 1980 r., Wrocław–Warszawa–Kraków 1992 Białecki T. (rec.), Mapa grodzisk w Polsce. Praca zbiorowa pod red. A. Antoniewicza i Z. Wartołowskiej, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, IHKM PAN, Wrocław 1964, „Przegląd Zachodniopomorski” 1965, z. 3, s. 94–96 Białecki T., O Profesorze Edwardzie Rymarze, „Przegląd Zachodniopomorski” 2006, z. 4, s. 9–18 Białecki T., Pomorze Zachodnie X–XX wiek. Szkic geografi czno-administracyjny w: Regiony w dziejach Polski. Pomorze Zachodnie w tysiącleciu, red. P. Bartnik, K. Kozłowski, Szczecin 2000, s. 11–17 Białecki T., Powstanie Koszalina na tle zaplecza osadniczego miasta w XIII wieku, „Przegląd Zachodniopomorski” 1966, z. 2–3, s. 27–42 Białecki T., Poznajemy przeszłość naszego regionu, „Bibliotekarz Zachodniopomorski” 1960, nr 2, s. 64–80 Białecki T., Przemiany w strukturze społeczno-demografi cznej mieszkańców Koszalina w latach 1950–1965, w: Dzieje Koszalina, red. B. Drewniak, H. Lesiński, Poznań 1967, s. 285–308 Białecki T., Przesiedlenie ludności niemieckiej z Pomorza Zachodniego po II wojnie światowej, Poznań 1969 Białecki T., Przesiedlenie ludności niemieckiej z Pomorza Zachodniego w latach 1946–1947, PZP 1967, z. 4, s. 55–82 Białecki T., Słownik nazw fi zjografi cznych Pomorza Zachodniego, Szczecin 2001 Białecki T., Szczecin – przystanek na całe życie. (Część 1. Wspomnienia z lat 1933–1958), Szczecin 2009 Białecki T., Szczecin – przystanek na całe życie. (Część 2. Wspomnienia z lat 1958–1975), Szczecin 2012 Białecki T., Szczecińskie ulice mówią, cz. 1: Ulice Nowego Miasta, „Kronika Miasta Szczecina” 1988 (wyd. 1990), s. 21–32, cz. 2: Ulice Łasztowni, ibidem, 1989 (wyd. 1991), s. 17–35 Belchnerowska A., Białecki T., Toponimia miasta Szczecina, Szczecin 1988 Białecki T. (rec.), Dariusz Wybranowski, Książęta Pomorza Zachodniego na pieczęciach. Wizerunek rycerski, Szczecin 1993, Szczecińskie Towarzystwo Kultury, „Przegląd Zachodniopomorski” 1993, z. 2, s. 238–239 Białecki T., Dzieje Szczecina do XIII wieku, w: Regiony w dziejach Polski. Pomorze Zachodnie w tysiącleciu, red. P. Bartnik, K. Kozłowski, Szczecin 2000, s. 19–29 Białecki T., Herby miast Pomorza Zachodniego, Szczecin 1991 Białecki T., Historia Szczecina. Zarys dziejów miasta do 1980 r., Wrocław–Warszawa –Kraków 1992 Białecki T. (rec.), Mapa grodzisk w Polsce. Praca zbiorowa pod red. A. Antoniewicza i Z. Wartołowskiej, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, IHKM PAN, Wrocław 1964, „Przegląd Zachodniopomorski” 1965, z. 3, s. 94–96 Białecki T., O Profesorze Edwardzie Rymarze, „Przegląd Zachodniopomorski” 2006, z. 4, s. 9–18 Białecki T., Pomorze Zachodnie X–XX wiek. Szkic geografi czno-administracyjny w: Regiony w dziejach Polski. Pomorze Zachodnie w tysiącleciu, red. P. Bartnik, K. Kozłowski, Szczecin 2000, s. 11–17 Białecki T., Powstanie Koszalina na tle zaplecza osadniczego miasta w XIII wieku, „Przegląd Zachodniopomorski” 1966, z. 2–3, s. 27–42 Białecki T., Poznajemy przeszłość naszego regionu, „Bibliotekarz Zachodniopomorski” 1960, nr 2, s. 64–80 Białecki T., Przemiany w strukturze społeczno-demografi cznej mieszkańców Koszalina w latach 1950–1965, w: Dzieje Koszalina, red. B. Drewniak, H. Lesiński, Poznań 1967, s. 285–308 Białecki T., Przesiedlenie ludności niemieckiej z Pomorza Zachodniego po II wojnie światowej, Poznań 1969 Białecki T., Przesiedlenie ludności niemieckiej z Pomorza Zachodniego w latach 1946–1947, PZP 1967, z. 4, s. 55–82 Białecki T., Słownik nazw fi zjografi cznych Pomorza Zachodniego, Szczecin 2001 Białecki T., Szczecin – przystanek na całe życie. (Część 1. Wspomnienia z lat 1933–1958), Szczecin 2009 Białecki T., Szczecin – przystanek na całe życie. (Część 2. Wspomnienia z lat 1958–1975), Szczecin 2012 Białecki T., Szczecińskie ulice mówią, cz. 1: Ulice Nowego Miasta, „Kronika Miasta Szczecina” 1988 (wyd. 1990), s. 21–32, cz. 2: Ulice Łasztowni, ibidem, 1989 (wyd. 1991), s. 17–35 Rogosz R., Grodzisko wczesnośredniowieczne w Szczecinie-Mścięcinie, Warszawa 1974 Rymar E., Nad Odrą czy Odrą-Świną? Jeszcze raz w sprawie identyfi kacji grodu Gridiz/Gradicia z trasy pierwszej wyprawy misyjnej Ottona bamberskiego na Pomorze, „Przegląd Zachodniopomorski” 1992, z. 4, s. 7–26 Rymar E., Osadnictwo wiejskie i własność ziemska na obszarze ziemi pyrzyckiej w XIII–XIV wieku, „Zeszyty Pyrzyckie” 5 (1972/1973), s. 185–257 Rymar E., Pyrzyce i okolice poprzez wieki, Pyrzyce 2009, t. I. Słownik współczesnych nazw geografi cznych Pomorza Zachodniego z nazwami przejściowymi z lat 1945–1948, red. T. Białecki, Szczecin 2002 Spors J., Organizacja kasztelańska na Pomorzu Zachodnim (XII–XIII w.), Słupsk 1991 Stępiński W., Kamień Pomorski w XII i XIII wieku, Warszawa–Poznań 1975 Szczepańska A., Instytut Zachodniopomorski w Szczecinie 1961–1974, w: Monumenta manent. Księga pamiątkowa dedykowana profesorowi Tadeuszowi Białeckiemu w 70. rocznicę urodzin, red. A. Makowski, E. Włodarczyk, Szczecin 2003, s. 285–294 1000 lat dziejów oręża polskiego. Cedynia – Siekierki 972–1945–1972. Materiały z sesji naukowej Dębno 2–3 VI 1972, red. T. Białecki, K. Sobczak, Szczecin 1973 Wybranowski D., Początki świeckiego kręgu wasali biskupa kamieńskiego Hermana von Gleichena (1251–1288/89) na tle jego działalności politycznej i kolonizacyjnej. Przyczynek do dziejów państwa biskupiego w XIII wieku, cz. 2 (1275–1280), w: Mieszczanie, wasale, zakonnicy, red. B. Śliwiński, Malbork 2004 („Studia z Dziejów Średniowiecza” 10), s. 323–357 Wybranowski D., Powstanie i rozwój własności rycerskiej na obszarze Szczecina i w jego okolicach do końca XIII wieku, w: Monumenta manent. Księga pamiątkowa dedykowana profesorowi Tadeuszowi Białeckiemu w 70. rocznicę urodzin, red. A. Makowski, E. Włodarczyk, Szczecin 2003, s. 103–121 Wybranowski D., Własność wiejska na obszarze lewobrzeżnej części Szczecina i okolic w pierwszej połowie XIV wieku, w: A Pomerania ad ultimas terras. Studia ofi arowane Barbarze Popielas-Szultce w sześćdziesiątą piątą rocznicę urodzin i czterdziestą rocznicę pracy naukowej, red. J. Sochacki, A. Teterycz-Puzio, Słupsk 2011, s. 56–74 Z dziejów wojennych Pomorza Zachodniego. Cedynia 972 – Siekierki 1945, red. B. Miśkiewicz, Poznań 1972 Z dziejów ziemi chojeńskiej, red. T. Białecki, Szczecin 1969