Wkład ks. Stanisława Bednarskiego SJ (1896-1942) do Polskiego Słownika Biograficznego

• Authors: Stanisław Cieślak

Title variants

EN

The Contribution of Fr. Stanisław Bednarski SJ (1896-1942) to the Polish Biographical Dictionary

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Ks. Stanisław Bednarski SJ (1896-1942), jezuita z Prowincji Małopolskiej Towarzystwa Jezusowego, z entuzjazmem i energią przystąpił do realizacji podjętej przez prof. W. Konopczyńskiego wiekopomnej narodowej biografii – Polskiego Słownika Biograficznego (PSB). Bardzo szybko stał się jednym z jego najbardziej aktywnych współpracowników. 2 października 1937 r. został członkiem Komitetu Redakcyjnego PSB. Miał świadomość, że uczestniczy w tworzeniu trwałego pomnika kultury narodowej w postaci zbioru życiorysów ludzi różnych grup i zawodów, którzy na przestrzeni wieków przyczynili się do powstania gmachu kultury narodowej. Wybitnymi budowniczymi tego gmachu było także wielu jego współbraci zakonnych z Towarzystwa Jezusowego. W sześciu tomach PSB zamieścił 58 biogramów polskich jezuitów, którzy działali na ziemiach Rzeczypospolitej Obojga Narodów w XVII i XVIII wieku. W sposób rzeczowy, bezstronny i obiektywny przedstawił ich wkład do kultury narodowej. W biogramach wykorzystał bogaty materiał archiwalny zebrany przede wszystkim w centralnym Archiwum Towarzystwa Jezusowego w Valkenburgu (Holandia), Rzymie oraz Archiwum Prowincji Małopolskiej Towarzystwa Jezusowego w Krakowie. Niektóre z opracowanych przez niego biogramów zostały opublikowane w powojennych zeszytach PSB. Jego współpracę z PSB gwałtownie przerwał wybuch II wojny światowej. Ks. S. Bednarski zmarł na skutek szykan i wyczerpania, głodu i ciężkiej pracy 16 lipca 1942 roku w niemieckim obozie koncentracyjnym w Dachau k. Monachium.

EN

Fr Stanisław Bednarski SJ (1896-1942), a Jesuit priest from the Province of the Małopolska Society of Jesus, enthusiastically and energetically joined the undertaking of Prof. W. Konopczyński to create a national biography – Polish Biographical Dictionary (PSB). He quickly became one of his most active collaborators. On October 2, 1937, he became a member of the PSB Editorial Board. He was aware that he was participating in the creation of a permanent monument of national culture in the form of a collection of biographies of people of various groups and professions, who over the centuries contributed to the founding of the national culture. Outstanding builders of this undertaking were also many of his fellows in the Society of Jesus. In six volumes of PSB, he published 58 biographies of Polish Jesuits, who were active in the lands of the Commonwealth of the Two Nations in the 17th and 18th centuries. In a substantive, impartial, and objective manner, he presented their contribution to national culture. In the biographies, Fr Bednarski used rich archival material collected primarily in the Central Archives of the Society of Jesus in Valkenburg (the Netherlands), Rome, and the Archives of the Province of the Małopolska Society of Jesus in Krakow. Some of his biographies have been published in postwar PSB notebooks. His collaboration with PSB was abruptly halted by the outbreak of World War II. Fr Bednarski died on July 16, 1942 as a result of harassment, exhaustion, hunger and hard work in the German concentration camp at Dachau near Munich.

Keywords

PL

ks. Stanisław Bednarski SJ; Polski Słownik Biograficzny (PSB); Polska Akademia Umiejętności (PAU); Towarzystwo Jezusowe (SJ)

EN

Stanisław Bednarski SJ; Polish Biographical Dictionary (PSB); Polish Academy of Arts and Sciences (PAU); Society of Jesus (SJ)

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Teologiczne
• Year: 2019
• Volume: 66
• Issue: 4: Historia Kościoła
• Pages: 55-84

Contributors

author

Stanisław Cieślak

• Akademia Ignatianum, Wydział Filozoficzny

References

• Badura Piotr Jerzy, Kongregacje Generalne Towarzystwa Jezusowego. Zarys historyczny, w: Jezuicka ars educandi, red. Maria Wolańczyk, Stanisław Obirek, Wydawnictwo WAM, Kraków 1995, s. 19-51.
• Barycz Henryk, Pięćdziesiąt lat „Polskiego słownika biograficznego”. Jego narodziny, trudne początki, perspektywy rozwoju, „Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej” 38 (1988), nr 1/2, s. 185-225.
• Barycz Henryk, Wspomnienie o ks. Stanisławie Bednarskim, „Pamiętnik Literacki” 36(1946), s. 9-20.
• Biliński Piotr, Władysława Konopczyńskiego „boje” o kształt „Polskiego słownika biograficznego” w latach 1928-1939, w: Klio Polska: studia i materiały z dziejów historiografii polskiej po II wojnie światowej, t. 7, red. Andrzej Wierzbicki, IH PAN, Warszawa 2015, s. 107-141.
• Cieślak Stanisław, Ks. Stanisław Bednarski SJ (1896-1942) i środowisko krakowskich historyków, w: Krakowska szkoła historyczna a Polskie Towarzystwo Historyczne. Studia historiograficzne, red. Piotr Biliński, Paweł Plichta, Polskie Towarzystwo Historyczne, Instytut Studiów Międzykulturowych Uniwersytetu Jagiellońskiego, Warszawa–Kraków 2017, s. 255-268.
• Cieślak Stanisław, Stanisław Bednarski SJ i prof. Stanisław Kot: uczeń i mistrz, „Studia Historiae Scientiarum” 17(2018), s. 119-149.
• Czeppe Maria, Władysław Konopczyński twórca Polskiego Słownika Biograficznego, w: Władysław Konopczyński 1880-1952. Materiały z Posiedzenia Naukowego PAU w dniu 21 czerwca 2002 r., zebrał i oprac. J.A. Gierowski, Polska Akademia Umiejętności, Kraków 2005, s. 69-77.
• Czy wiesz kto to jest?, red. Stanisław Łoza, Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, Warszawa 1938.
• Dybiec Julian, Stanisław Kot (1885-1975), w: Uniwersytet Jagielloński. Złota Księga Wydziału Historycznego, red. J. Dybiec, Księgarnia Akademicka, Kraków 2000, s. 259-270.
• Encyklopedia wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy 1564-1995, opr. L. Grzebień przy współpracy zespołu jezuitów, Wydawnictwo WAM, Kraków 1996.
• Grzebień Ludwik, Bednarski Stanisław, w: Słownik polskich teologów katolickich 1918-1981, t. 5, red. L. Grzebień, Akademia Teologii Katolickiej, Warszawa 1983, s. 93-95.
• Grzebień Ludwik, Poplatek Jan, w: Słownik Polskich Teologów Katolickich 1918-1981, t. 6, red. ks. L. Grzebień SJ, Akademia Teologii Katolickiej, Warszawa 1983, s. 710-714
• Jezuici w Polskim Słowniku Bibliograficznym, ,,Nasze Wiadomości” 11(1935), nr 66, s. 140-143.
• Klio Polska. Studia i materiały do dziejów historiografii polskiej, t. 7, red. Andrzej Wierzbicki, IH PAN, Warszawa 2015.
• Kondracki Tadeusz, Początki Polskiego słownika biograficznego, „Teki Historyczne” 22(1999), s. 224-239.
• Konopczyński Władysław, Polscy pisarze polityczni XVIII wieku, Ośrodek Myśli Politycznej, Kraków 2012.
• Kraków: Kolegium i Pisarstwo, „Wiadomości z Prowincji” rok 3 (listopad-grudzień 1937), nr 7(18), s. 2.
• Kronika: Osobiste, „Nasze Wiadomości” 9(1928-1929), nr 51, s. 29.
• Kronika: Z kolegium krakowskiego, „Nasze Wiadomości” 9(1928-1929), nr 56, s. 376-378.
• Lepszy Kazimierz, O polską biografię narodową (Wznowienie „Polskiego słownika biograficznego”), „Kwartalnik Historyczny” 1957, nr 3, s. 196-208.
• Nagroda O. St. Bednarskiego, „Nasze Wiadomości” 10(1930-1934), nr 64, s. 547-550.
• Olszewicz Bolesław, Lista strat kultury polskiej (1.IX.1939-1.III.1946), Wydawnictwo S. Arcta, Warszawa 1947.
• Ordęga Adam [Hulewicz Jan], Ks. Stanisław Bednarski TJ, w: Straty kultury polskiej 1939-1944, red. Adam Ordęga, Tymon Terlecki, t. 1, Książnica Polska, Glasgow 1945, s. 17-33.
• Paszenda Jerzy, Działalność naukowa ks. Stanisława Bednarskiego SJ, „Nasza Przeszłość” 80 (1993), s. 345-368.
• Paszenda Jerzy, O. Stanisław Bednarski SJ (1896-1942). Wspomnienie w 60. rocznicę śmierci, „Przegląd Powszechny” 2002, nr 7-8 s. 141-149.
• Poplatek Jan, Polski Słownik Biograficzny, „Nasza Przeszłość” 1947, nr 3, s. 265-269.
• Romanowski Andrzej, Polski Słownik Biograficzny: przeszłość, teraźniejszość, perspektywy, Polska Akademia Umiejętności, Kraków 2010.
• Rostworowski Emanuel, Stan i perspektywy Polskiego Słownika Biograficznego, „Kwartalnik Historyczny” 1970, nr 1, s. 97-107.
• Rutkowski Tadeusz Paweł, Stanisław Kot 1885-1975. Biografia polityczna, Wydawnictwo DiG, Warszawa 2000.

Identifiers

DOI

10.18290/rt.2019.66.4-4