Folklor ludyczny – prawdziwy i literacki na przykładzie twórczości Janiny Porazińskiej

• Authors: Olszewska Bożena
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W twórczości Janiny Porazińskiej folklor odgrywa doniosłą rolę. Pisarka traktuje go jako źródło inspiracji formalnych i tematycznych, co ujawniają jej zbiorki poezji oraz poemat Wesele Małgorzatki. Świadectwem bliskiego związku liryki z pieśnią ludową i kołysanką jest ich poetyka, kompozycja, liczne zabiegi transformacyjne (parafrazy, trawestacje, naśladownictwa wzorców ludowych) oraz motywy zaczerpnięte z przysłów, zagadek. Związki z folklorem ludowym podkreślają umiejętnie wprowadzone wyrażenia gwarowe. Nie mniej ważny jest tez folklor spod znaku wielkiej zabawy. Należą do niego formy zaczerpnięte z folkloru dziecięcego. Poetka proponuje czytelnikowi zabawę i grę z wyobraźnią, zabawę słowną, wprowadza humor, postacie strzyg i innych fantastycznych stworów, zwierzęcych bohaterów, sięgając po wypróbowane chwyty: paradoksalne zestawienia, łączenia rzeczy przeciwstawnych, niemożliwych czy absurdalnych. Poszerza też repertuar gatunków folkloru dziecięcego.

EN

Folklore plays a significant role in Janina Porazińska’s works. She treats it as a source of formal and thematic inspirations, which manifests itself in her volumes of verse or her poem Wesele Małgorzatki [trans. Meg’s Wedding]. The close connection between verse, and folk song and lullaby is visible in their poetics, composition, transformational devices (paraphrases, travesties, imitation of folk patterns), as well as in motifs taken from proverbs and riddles. The connection to ludic folklore is also emphasized with adept introduction of dialectal expressions. Nevertheless, folklore of great entertainment is just as important. It includes forms inspired by children’s folklore and offers the reader games of imagination, puns, humor, fantastical creatures, and animal protagonists. It also uses proven devices: combinations of paradoxes, opposites, and impossible or absurd elements. Moreover, it broadens the repertoire of children’s folklore genres.

Keywords

PL

folklor; Janina Porazińska

EN

folklore; Janina Porazińska

• Publisher: Oficyna Wydawnicza ATUT – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe
• Journal: Filoteknos
• Year: 2019
• Issue: 9
• Pages: 195–205

Contributors

author

Olszewska Bożena

• Uniwersytet Opolski

References

• Cieślikowski, J. 1985. Wielka zabawa. Folklor dziecięcy. Wyobraźnia dziecka. Wiersze dla dzieci. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Lüthi, M. 1982. Cechy narracji w bajce ludowej. tłum. i oprac. J. M. Kasjan, – Literatura Ludowa, 2, 63–69.
• Olszewska, B. 2007. „I w sto koni nie dogoni...” O życiu i sztuce pisarskiej Janiny Porazińskiej. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
• Porazińska, J. [1927]. Pastereczka. Warszawa: Wydawnictwo Księgarnia J. Lisowskiej.
• Porazińska, J. 1925. Moja Wólka. Warszawa: Instytut Wydawniczy Biblioteka Polska.
• Porazińska, J. 1960. Smyku-smyku na patyku. Piosenki ludowe. Warszawa: Nasza Księgarnia.
• Porazińska, J. 1962. Trzy gadułki. Warszawa: Nasza Księgarnia.
• Porazińska, J. 1982. W Wojtusiowej izbie. Warszawa: Nasza Księgarnia.
• Singer, I.B. 1993. Opowiadania, tłum. E. Petrajtis-O’Neill, D. Bogutyn. Warszawa: Bis.
• Szuman, S. 1938. O dowcipie i humorze: szkic psychologiczny. Lwów: Lwowska Biblioteka Pedagogiczna.
• Żurakowski, B. 1975. Humor i komizm w wierszach Janiny Porazińskiej. – Zeszyty Naukowe WSP Opole. Filologia Polska, XII, 223–238.