Rola dziedzictwa wielokulturowego w świadomości miejskich aktorów. Przykład Gdańska i Wrocławia

• Authors: Dymnicka Małgorzata , Kajdanek Katarzyna

Title variants

EN

The role of multicultural intangible heritage in the consciousness of urban actors. The case of Gdansk and Wroclaw

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest próba przedstawienia konceptualnych ram, w jakich przebiega obecnie dyskurs związany z wielokulturowością Gdańska i W rocławia, który nadaje znaczenia miejscom, zdarzeniom, osobom, stanom rzeczy, porządkując pamięć i kształtując tożsamość. W tym celu skoncentrujemy się na analizie sposobu prezentowania przez ekspertów oraz zwykłych aktorów-laików wzorców tożsamościowych tych dwóch miast z wielokulturowym kapitałem założycielskim. Przywołamy w tym celu niektóre założenia wielowymiarowej koncepcji nowoczesności, w tym teorii strukturacji Anthony’ego Giddensa, w której wyróżnia on wiedzę dyskursywną, czyli taką którą jej posiadacze potrafią ująć w słowa, i praktyczną, ważną w działaniu, ale trudną do werbalizacji. Podejście to wiąże się z przesunięciem akcentu w stronę działających i refleksyjnych jednostek, a także – w naszym przekonaniu – umożliwia pokazanie problemu wielokulturowości w kontekście dyskursywnych i praktycznych kodów konstytutywnych dla tożsamości obu miast. Podstawą empiryczną analizy są wywiady częściowo ustrukturyzowane z ekspertami przeprowadzone w Gdańsku i W rocławiu oraz wywiady kwestionariuszowe z mieszkańcami tych miast. Główna oś rozważań dotyczy zróżnicowania modeli refleksyjności zakorzenionych w praktykach społecznych, potencjale produkcji i reprodukcji miejskości w analizowanym zakresie wielokulturowości.

EN

The aim of the article is to present a conceptual and interpretative framework for most current discourse on the role of multicultural intangible heritage in the process of meaning-making and shaping the identity of the cities of Gdansk and Wroclaw. The focus is on the analysis of various forms of presenting patterns of identity of cities with a multicultural past, exhibited by expert and lay informants from both cities. The conceptual framework uses some elements of a multidimensional concept of modernity, including Anthony Giddens’ theory of structuration, which emphasizes the role of types of knowledge used by various actors of social life and points to active and reflexive individuals. A key word is discursive knowledge – knowledge that can be verbalized and practical – more difficult to express verbally but decisive when it comes to taking action. The focus is on reflexive individuals in their social actions around discursive and practical codes constitutive for urban identity. Empirical data for the analysis was drawn from semi-structured interviews with expert informants and survey questionnaires with lay inhabitants of the two cities. The analysis is focused on a variety of models of reflexivity rooted in social practices, in the potential of production and reproduction of cityness in the context of multiculturalism.

Keywords

PL

wielokulturowość; tożsamość; dziedzictwo; Gdańsk; Wrocław

EN

multiculturalism; identity; intangible heritage; Gdansk; Wroclaw

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Przegląd Socjologiczny
• Year: 2018
• Volume: LXVII (67)
• Issue: 1
• Pages: 73-95

Dates

published

2018

Contributors

author

Dymnicka Małgorzata

• Politechnika Gdańska, Wydział Architektury

author

Kajdanek Katarzyna

• Uniwersytet Wrocławski, Instytut Socjologii

References

• Alexander Jeffrey. 2010. Znaczenia społeczne. Studia z socjologii kulturowej, przeł. S. Burdziej, J. Gądecki. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
• Bauman Zygmunt. 2003. Razem, osobno, przeł. T. Kunz. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
• Bauman Zygmunt. 2007. Tożsamość. Rozmowy z Benedetto Vecchim, przeł. J. Łaszcz. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Beck Ulrich. 2016. Modernizacja refleksywna. Szkic pewnego argumentu. W: Przesilenie. Nowa kultura polityczna, J. Kołtan (red.), 41–63. Gdańsk: Europejskie Centrum Solidarności.
• Beck Ulrich, Edgar Grande. 2009. Europa kosmopolityczna. Społeczeństwo i polityka drugiej nowoczesności, przeł. A. Ochocki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Bierwiaczonek Krzysztof, Małgorzata Dymnicka, Katarzyna Kajdanek, Tomasz Nawrocki. 2017. Miasto, przestrzeń, tożsamość. Studium trzech miast: Gdańsk, Gliwice, Wrocław. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Binnie Jon, Jukian Holloway, Steve Millington, Craig Young. 2006. Conclusion: the paradoxes of cosmopolitan urbanism. In: Cosmopolitan urbanism, J. Binnie, J. Holloway, S. Millington, C. Young (eds.), 246–254. London, New York: Routledge.
• Burszta Wojciech Józef. 1998. Antropologia kultury. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
• Czumalo Vladimir. 2012. „Potrzeba identyfikacji?” Autoportret 1: 46–52.
• Chwin Stefan. 2010. „Mity i prawdy nowej gdańskiej pamięci”. Przegląd Polityczny 102: 41–48.
• Chwin Stefan. 2014. Mity i prawdy nowej gdańskiej pamięci. W: Gdańskie tożsamości. Eseje o mieście, B. Kerski (red.), 223–241. Gdańsk: Instytut Kultury Miejskiej.
• Clifford James. 1992. „Samokreacja etnograficzna: Conrad i Malinowski”, przeł. M. Krupa. Konteksty 3–4: 10–18.
• Dymnicka Małgorzata. 2017. The urbanity phenomenon – tradition and new cultural iterations. In: Re-imaging the city. City and urban today from the sociological perspective, M. Smagacz--Poziemska, K. Frysztacki, A. Bukowski (eds.), 13–32. Kraków: Jagiellonian University Press & Polish Academy of Sciences.
• Dymnicka Małgorzata, Jakub Szczepański. 2016. „Polityka pamięci i tożsamości wobec (nie)chcianego dziedzictwa. Od Gdańska do Gdańzigu”. Przegląd Socjologiczny LXV/1: 81–100.
• Giddens Anthony. 2001. Nowoczesność i tożsamość, przeł. A. Szulżycka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Giddens Anthony. 2003. Stanowienie społeczeństwa. Zarys teorii strukturacji, przeł. S. Amsterdamski. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
• Giddens Anthony. 2014. Europa burzliwy i potężny kontynent. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Golka Marian. 2010. Imiona wielokulturowości. Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA SA.
• Haydn Florian, Robert Temel (eds.). 2006. Temporary urban spaces: concepts for the use of city spaces. Basel: Birkhauser.
• Kerski Basil. 2014. Gdańskie tożsamości. Wstęp do antologii. W: Gdańskie tożsamości. Eseje o mieście, B. Kerski (red.), 7–14. Gdańsk: Instytut Kultury Miejskiej.
• Kowalski Krzysztof. 2013. O istocie dziedzictwa europejskiego – rozważania. Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury.
• Krajewski Marek. 1997. Paradoksy wielokulturowości. W: Teorie społeczne a możliwości praktyczne, R. Cichocki (red.), 23–33. Poznań: Wydawnictwo Media-GT.
• Krzysztofek Kazimierz. 2005. Tendencje zmian w przestrzeni późnonowoczesnego miasta. W: Przemiany miasta. Wokół socjologii Aleksandra Wallisa, B. Jałowiecki, A. Majer, M.S. Szczepański (red.), 37–52. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Loew Peter Oliver. 2003. Niemieckość – polskość – wielokulturowość? Gdańsk i jego mity. W: Tożsamość miejsca i ludzi. Gdańszczanie i ich miasto w perspektywie socjologicznej, M. Dymnicka, Z. Opacki (red.), 107–118. Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Loew Peter Oliver. 2010. Gdańsk i jego przeszłość, tłum. J. Mosakowski. Gdańsk: Wydawnictwo słowo/obraz terytoria.
• Loew Peter Oliver. 2013. Gdańsk. Biografia miasta, przeł. J. Górny. Gdańsk: Instytut Kultury Miejskiej.
• Marody Mirosława, Anna Giza-Poleszczuk. 2004. Przemiany więzi społecznych. Zarys teorii zmiany społecznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Mucha Janusz. 1999. „Wielokulturowość etniczna i nieetniczna”. Sprawy Narodowościowe 14–15: 41–51.
• Nora Pierre. 2010. „Dziedzictwo”. Przegląd Polityczny 103/104: 234–236.
• Obracht-Prondzyński Cezary. 2011. Gdański fenomen jako wyzwanie badawcze. W: Gdański fenomen, L. Michałowski (red.), 12–29. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Rewers Ewa. 2005. Post-Polis. Wstęp do filozofii ponowoczesnego miasta. Kraków: Universitas.
• Robbins Bruce. 1998. Comparative cosmopolitanism. In: Cosmopolitics, P. Cheah, B. Robbins (eds.), 246–265. Minneapolis: University of Minnesota Press.
• Sadowski Andrzej. 2011. Społeczeństwo polskie – od zróżnicowanego kulturowo do wielokulturowego. Szanse i zagrożenia. W: Wielokulturowość: konflikt czy koegzystencja, A. Śliz, M.S. Szczepański (red.), 48–73. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.
• Szacki Jerzy. 2001. „Historia i mitologia”. Res Publica Nowa 7: 53–57.
• Szahaj Andrzej. 2010. Wielokulturowość: za i przeciw. W: Studia nad wielokulturowością, D. Pietrzyk-Reeves, M. Kułakowska (red.), 25–30. Kraków: Księgarnia Akademicka.
• Śliz Anna, Marek Stanisław Szczepański. 2011. „Wielokulturowość i jej socjologiczny sens. Festival Caravan czy wielokulturowe Street Party?” Studia Socjologiczne 4: 7–25.
• Welsh Wolfgang. 2004. Tożsamość w epoce globalizacji – perspektywa transkulturowa, przeł. K. Wilkoszewska. W: Estetyka transkulturowa, K. Wilkoszewska (red.), 31–43. Kraków: Universitas.
• Wieviorka Michel. 2011. Dziewięć wykładów z socjologii, przeł. A. Trąbka. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.

Identifiers

DOI

10.26485/PS/2018/67.1/4