Symbolika teriomorficzna w żydowskich pismach apokaliptycznych okresu Drugiej Świątyni na przykładzie Księgi Daniela (Dn 7-8), Apokalipsy zwierząt (1 Hen 85-90) i Czwartej Księgi Ezdrasza (4 Ezd 11-12)

• Authors: Parchem Marek

Title variants

EN

The Theriomorphic Imagery of the Jewish Apocalyptic Writings of the Second Temple Period based on the example of the Book of Daniel (Dan 7-8), the Animal Apocalypse (1 Enoch 85-90) and the Fourth Book of Ezra (4 Ezra 11-12)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W niniejszym opracowaniu symbolika teriomorficzna, w której znaczenie symboliczne nadaje się zwierzętom, zostanie omówiona w trzech apokalipsach, mianowicie w Księdze Daniela (Dn 7 i 8), Apokalipsie zwierząt (1 Hen 85-90) i Czwartej Księdze Ezdrasza (4 Ezd 11-12). We wszystkich tych dokumentach symbolika teriomorficzna ma charakter historyczno-polityczny, ponieważ poszczególne zwierzęta reprezentują królestwa, narody lub ich władców. W Dn 7 cztery bestie wychodzące z morza symbolizują kolejne królestwa ziemskie: Babilon, Medię, Persję, imperium Aleksandra Macedońskiego i jego następców. W Dn 8 baran reprezentuje imperium perskie, zaś kozioł państwo Aleksandra Macedońskiego i jego następców. W Apokalipsie zwierząt pierwsi ludzie i patriarchowie są ukazani jako byki i krowy, Izrael jako stado owiec, natomiast wszystkie narody pogańskie są reprezentowane przez różnego rodzaju dzikie zwierzęta i ptaki. W 4 Ezd 11-12 orzeł symbolizuje cesarstwo rzymskie, zaś lew oznacza Mesjasza.

EN

In this article, theriomorphic imagery in which a symbolic meaning is ascribed to specific animals will be analysed in three apocalypses, namely in the Book of Daniel (Dan 7-8), the Animal Apocalypse (1 Enoch 85-90) and the Fourth Book of Ezra (4 Ezra 11-12). The theriomorphic imagery in all these documents is of a historical-political character, as the particular animals represent kingdoms, peoples or their rulers. In Dan 7 four beasts emerging from the sea symbolize the successive world kingdoms of Babylon, Media, Persia, the empire of Alexander of Macedonia and that of his successors. In Dan 8 a ram represents the Persian empire and a goat – the kingdom of Alexander of Macedonia and of his successors. In the Animal Apocalypse the first human beings and patriarchs are portrayed as bulls and cows, Israel as a flock of sheep and all the pagan nations, by contrast, are depicted as various wild animals and birds. In 4 Ezra 11-12 an eagle represents the Roman empire and a lion functions as a symbol of the Messiah.

Keywords

PL

symbolika teriomorficzna; apokaliptyka żydowska; okres Drugiej Świątyni; Księga Daniela; Apokalipsa zwierząt; Czwarta Księga Ezdrasza

EN

theriomorphic imagery; Jewish apocalypticism; Second Temple period; Book of Daniel; Animal Apocalypse; Fourth Book of Ezra

• Publisher: Gdańskie Seminarium Duchowne, Kuria Metropolitalna Gdańska
• Journal: Studia Gdańskie
• Year: 2015
• Issue: 36
• Pages: 15-42

Contributors

author

Parchem Marek

• Wydział Teologiczny Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego Warszawa

References

• Baumgartner, W., Zu den vier Reichen von Daniel 2, „Theologische Zeitschrift” 1 (1945), s. 17-22.
• Beale, G.K., The Use of Daniel in Jewish Apocalyptic Literature and in the Revelation of St. John, Lanham 1984.
• Black, M., The Book of Enoch or 1 Enoch. A New English Edition with Commentary and Textual Notes (Studia in Veteris Testamenti Pseudepigrapha; 7) Leiden 1985.
• Botterweck, G.J., yrIa] ’arî, etc., w: Theological Dictionary of the Old Testament, t. 1, red. G.J. Botterweck – H. Ringgren, t. 1, tł. J.T. Willis, Grand Rapids 1977, s. 374-388.
• Botterweck, G.J., Gott und Mensch in den alttestamentlichen Löwenbildern, w: Wort, Lied und Gottesspruch. Beiträge zu Psalmen und Propheten. FS J. Ziegler, red. J. Schreiner, Würzburg 1972, s. 117-128.
• Caquot, A., Sur les quatre bêtes de Daniel VII, „Semitica” 5 (1955), s. 5-13.
• Caragounis, C., History and Supra-History: Daniel and the Four Empires, w: The Book of Daniel in the Light of New Findings (Bibliotheca Ephemeridum Theologicarum Lovaniensium; 106), red. A.S.
• van der Woude, Leuven 1993, s. 387-397.
• Charles, R.H., A Critical and Exegetical Commentary on the Book of Daniel, Oxford 1929.
• Charles, R.H., Book of Enoch, w: The Apocrypha and Pseudepigrapha of the Old Testament, t. 2, red. R.H. Charles, i in., Oxford 1913, s. 163-281.
• Collins, J.J., Daniel. A Commentary on the Book of Daniel (Hermeneia), Minneapolis 1993.
• Delcor, M., Le Livre de Daniel (Sources Bibliques; 4), Paris 1971.
• Flusser, D., The Four Empires in the Fourth Sibyl and in the Book of Daniel, „Israel Oriental Studies” 2 (1972), s. 148-175.
• Frank, R.M., The Description of the ‘Bear’ in Dn 7,5, „Catholic Biblical Quarterly” 21 (1959), s. 505507.
• Fusella, L., Libro di Enoc (Enoc etiopico), w: Apocrifi dell’Antico Testamento (Religioni e miti.
• Collezione di testi e studi, nuova serie; 16), t. 1, red. P. Sacchi, Milano 2001, s. 1-255.
• Goldingay, J.E., Daniel (Word Biblical Commentary; 30), Dallas 1989.
• Gruenthaner, M.J., The Four Empires of Daniel, „Catholic Biblical Quarterly” 8 (1946), s. 72-82.
• Gry, L., Les dires prophétiques d’Esdras (IV Esdras), t. 2, Paris 1938.
• Gzella, H., Cosmic Battle and Political Conflict: Studies in Verbal Syntax and Contextual Interpretation of Daniel 8 (Biblica et Orientalia; 47), Roma 2003.
• Hartman, L.F., A.A. DiLella, The Book of Daniel. A New Translation with Introduction and Commentary (Anchor Bible; 23), New York 1978.
• Hasel, G.F., The Four World Empires of Daniel 2 against Its Near Eastern Environment, „Journal for the Study of the Old Testament” 12 (1979), s. 17-30.
• Hatch, E. – Redpath, H.A., A Concordance to the Septuagint and the Other Greek Versions of the Old Testament (Including the Apocryphal Books), Oxford 1897 (reprint: Grand Rapids 1998).
• Janowski, B., Satyrs, w: Dictionary of Deities and Demons in the Bible, red. K. van der Toorn, i in., Leiden 1999, s. 732-733.
• Kedar-Kopfstein, B., !r
• Kee, H.C., ‘The Man’ in Fourth Ezra: Growth of a Tradition, w: SBL 1981: Seminar Papers (Society of Biblical Literature. Seminar Papers Series; 20), red. K.H. Richards, Chico 1981, s. 199-208.
• Knibb, M.A., The Second Book of Esdras, w: R.J. Coggins – M.A. Knibb, The First and Second Books of Esdras, Cambridge 1979, s. 76-307.
• Kronholm, T., rv,n< nešer, vulture, eagle, w: Theological Dictionary of the Old Testament, t. 10, red. G.J.
• Botterweck – H. Ringgren – H.-J. Fabry, tł. D.W. Stott, Grand Rapids 1999, s. 77-85.
• Lacocque, A., The Book of Daniel, tł. D. Pellauer, Atlanta 1979.
• Lacocque, A., The Vision of the Eagle in 4 Esdras. A Rereading of Daniel 7 in the First Century C.E., w: SBL 1981: Seminar Papers (Society of Biblical Literature. Seminar Papers Series; 20), red. K.H. Richards, Chico 1981, s. 237-258.
• Liddell, H.G. – Scott, R. – Jones, H.S., A Greek-English Lexicon, With a Revised Supplement, Oxford 1996.
• Lurker, M., Słownik obrazów i symboli biblijnych, tł. K. Romaniuk, Poznań 1989.
• Lust, L., Eynikel, E. – Hauspie, K., A Greek-English Lexicon of the Septuagint, t. 2, Stuttgart 1996.
• Maiberger, P., dWT[; ‘attûd, goat, w: Theological Dictionary of the Old Testament, t. 11, red. G.J.
• Botterweck – H. Ringgren – H.-J. Fabry, tł. D.E. Green, Grand Rapids 2001, s. 452-455.
• Marti, K., Das Buch Daniel (Handkommentar zum Alten Testament; 19), Tübingen 1901.
• Milns, R.D., Alexander the Great (person), w: The Anchor Bible Dictionary, t. 1, red. D.N. Freedman, i in., New York 1992, s. 146-150.
• Montgomery, J.A., A Critical and Exegetical Commentary on the Book of Daniel (A Critical and Exegetical Commentary), Edinburgh 1927 (reprint: Edinburgh 1989).
• Morenz, S., Das Tier mit den Hörnern: Ein Beitrag zu Dan 7,7f, „Zeitschrift für die alttestamentliche Wissenschaft” 63 (1951), s. 151-154.
• Mulder, M.J., rmen" nāmēr, leopard, w: Theological Dictionary of the Old Testament, t. 9, red. G.J.
• Botterweck – H. Ringgren – H.-J. Fabry, tł. D.E. Green, Grand Rapids 1998, s. 432-437.
• Muraoka, T., A Greek-English Lexicon of the Septuagint, Louvain 2009.
• Myers, J.M., I and II Esdras. Introduction, Translation and Commentary (Anchor Bible; 42), New York 1974.
• Nickelsburg, G.W.E., 1 Enoch 1. A Commentary on the Book of 1 Enoch, Chapters 1-36; 81-108 (Hermeneia) Minneapolis 2001.
• Nickelsburg, G.W.E., Jewish Literature between the Bible and the Mishnah: A Historical and Literary Introduction, Minneapolis 2005.
• Niditch, S., The Symbolic Vision in Biblical Tradition (Harvard Semitic Monographs; 30), Chico 1983.
• Noth, M., The Understanding of History in Old Testament Apocalyptic, w: tenże, The Laws in the Pentateuch and Other Essays, Philadelphia 1967, s. 194-214.
• Olson, D,C., A New Reading of the Animal Apocalypse of 1 Enoch: ‘All Nations Shall be Blessed’ (Studia in Veteris Testamenti Pseudepigrapha; 24), Leiden 2013.
• Parchem, M., Księga Daniela. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz (Nowy Komentarz Biblijny. Stary Testament; 26), Częstochowa 2008.
• Parchem, M., Motyw wojny eschatologicznej w Apokalipsie zwierząt (1 Hen 90,13-19), w: Apokaliptyka wczesnego judaizmu i chrześcijaństwa (Analecta Biblica Lublinensia; 6), red. M.S. Wróbel, Lublin 2010, s. 79-110.
• Parchem, M., Pojęcie królestwa Bożego w Księdze Daniela oraz jego recepcja w pismach qumrańskich i w apokaliptyce żydowskiej (Rozprawy i Studia Biblijne; 9) Warszawa 2002.
• Porter, P.A., Metaphors and Monsters: A Literary-Critical Study of Daniel 7 and 8 (Coniectanea biblica, 20), Lund 1983.
• Rehkopf, F., Septuaginta-Vokabular, Göttingen 1989.
• Ringgren, H., lg<[e ʻēgel, calf, etc., w: Theological Dictionary of the Old Testament, t. 10, red. G.J. Botterweck – H. Ringgren – H.-J. Fabry, tł. D.W. Stott, Grand Rapids 1999, s. 445-451.
• Ryken, L., i in. (red.), Dictionary of Biblical Imagery: An Encyclopedic Exploration of the Images, Symbols, Motifs, Metaphors, Figures of Speech and Literary Patterns of the Bible, Downers Grove – Leicester 1998.
• Schreiner, J., Das 4. Buch Esra (Jüdische Schriften aus hellenistisch-römischer Zeit; V/3), Gütersloh 1981, s. 289-412.
• Schürer, E., The History of the Jewish People in the Age of Jesus Christ (175 B.C. – A.D. 135). A New English Version Revised and Edited, t. III/1, red. M. Black, i in., Edinburgh 1995.
• Staub, U., Das Tier mit den Hörnern: Ein Beitrag zu Dan 7,7f, „Freiburger Zeitschrift für Philosophie und Theologie” 25 (1978), s. 382-396.
• Steinmann, J., Daniel. Texte français, introduction et commentaires, Paris-Bruges 1961.
• Stone, M.E., Fourth Ezra. A Commentary on the Book of Fourth Ezra (Hermeneia), Minneapolis 1990.
• Stone, M.E., The Concept of the Messiah in IV Ezra, w: Religions in Antiquity: Essays in Memory of E.R. Goodenough (Studies in the History of Religions; 14), red. J. Neusner, Leiden 1968, s. 295-312.
• Strack, H. – Billerbeck, P., Kommentar zum Neuen Testament aus Talmud und Midrasch, t. 3, München 1926.
• Swain, J.W., The Theory of the Four Monarchies: Opposition History under the Roman Empire, „Classical Philology” 35 (1940), s. 1-21.
• Tiller, P.A., A Commentary on the Animal Apocalypse of 1 Enoch, (Society of Biblical Literature. Early Judaism and Its Literature; 4), Atlanta 1993.
• VanderKam, J.C., Open and Closed Eyes in the Animal Apocalypse (1 Enoch 85-90), w: The Idea of Biblical Interpretation: Essays in Honor of James L. Kugel (Journal for the Study of Judaism. Supplement Series; 83), red. H. Najman – J.H. Newman, Leiden 2004, s. 279-292.
• Violet, B., Die Esra-Apokalypse (IV. Esra). I Teil: Die Überlieferung (Die griechischen christlichen Schriftsteller in ersten drei Jahrhunderte; 18), Leipzig 1910.
• Walton, J.H., The Four Kingdoms of Daniel, „Journal of the Evangelican Theological Society” 29 (1986), s. 25-36.
• Waterman, L., A Gloss on Darius the Mede in Daniel 7,5, „Journal of Biblical Literature” 65 (1946), s. 59-61.
• Weber, O., Altorientalische Siegelsbilder, Leipzig 1920.
• Wolski, J., Historia powszechna. Starożytność, Warszawa 1998.
• Zobel, H.-J., rAv šôr, ox, w: Theological Dictionary of the Old Testament, t. 14, red. G.J. Botterweck – H. Ringgren – H.-J. Fabry, tł. D.W. Stott, Grand Rapids 2004, s. 546-552.