Camino del Norte – studium przypadku w kontekście doświadczeń polskich caminowiczów

• Authors: Plichta Paweł
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest prezentacja Camino del Norte jako jednego z wielu hiszpańskich szlaków, które zbiegają się w sanktuarium świętego Jakuba w Santiago de Compostela. W 2015 roku wraz z innymi drogami północnej Hiszpanii szlak ten został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, stanowiąc jednocześnie alternatywę dla najpopularniejszej współcześnie wersji Camino Francés. W tekście zastosowano metodę studium przypadku. Analiza treści dotyczyła materiałów źródłowych dotyczących Camino del Norte, które stanowią drukowane teksty literackie, popularne, naukowe oraz wypowiedzi zamieszczone na forach, blogach internetowych tzw. caminowiczów, czyli autorów, którzy sami odbyli drogę św. Jakuba. Wykorzystano też materiały pozyskane przez autora w trakcie jego pielgrzymek i obserwacji uczestniczącej.

Keywords

PL

Camino de Santiago; Camino del Norte; Camino Francés; pielgrzymka; turystyka kulturowa

• Publisher: KulTour.pl - Organizator Turystyki Kulturowej i Edukacyjnej, Poznań, Polska
• Journal: Turystyka Kulturowa
• Year: 2017
• Issue: 3
• Pages: 117-134

Dates

published

2017-06-15

Contributors

author

Plichta Paweł

• Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Instytut Studiów Międzykulturowych

References

• Arroyo J. i in., 2011, Los Caminos del Norte a Santiago. Camino del Norte, Camino Primitivo, Camino del Interior, Camino Baztanés, Camino Lebaniego, [online] https://turismo.euskadi.eus/contenidos/recurso_tecnico/aa30_folletos/es_def/folletos/2011/santiago/Caminos%20del%20Norte%20CAST.pdf [20.04.2017]
• Bogdanowicz P., 2015, Camino de Santiago – by zrozumieć Europę, „Christianitas”, nr 62, s. 187-191
• Bremer J., 2012, Camino de Santiago – droga świętych legend, „Folia Turistica”, nr 27, s. 93-108
• Bremer J., 2015, Hagiograficzna semiotyka drogi do Santiago de Compostela, [w:] P. Roszak, W. Rozynkowski, (red.), Camino Polaco. Teologia – sztuka – historia – teraźniejszość, t. 2, Wyd. Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń, s. 11-37
• Buczkowscy M., i P., 2009, Camino de Fisterra, [w:] Santiago de Compostela, [online] http://www.caminodesantiago.pl/przewodnik/camino-de-fisterra [20.04.2017]
• Buczkowscy M., i P., Ratajczyk M., Doburzyński D., 2009, Santiago de Compostela. Przewodnik. Camino del Norte, [w:] Santiago de Compostela, [online] http://www.caminodesantiago.pl/przewodnik/camino-del-norte [20.04.2017]
• Burdziej S., 2005, W drodze do Santiago de Compostela, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków
• Doburzyński D., 2014, Praktyczne aspekty funkcjonowania dróg jakubowych Europie, [w:] P. Roszak, W. Rozynkowski, (red.), Camino Polaco. Teologia – sztuka – historia – teraźniejszość, t. 1, Wyd. Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń, s. 155-167
• Drozd M., 2012, Moja droga do Santiago de Compostela, [w:] Na walizkach, [online] http://nawalizkach.com.pl/2012/10/moja-droga-do-santiago-de-compostela/ [10.04.2017]
• Drzewiecki P., 2017, Informacje ogólne o Camino del Norte – Północnej Drodze Świętego Jakuba, [w:] Camino De La Vida. Camino de Santiago – Szlak Świętego Jakuba, [online] http://caminodelavida.pl/trasa-camino-del-norte/ [20.04.2017]
• Drzewiecki P., Śledziecki Ł., Chmielowski P., 2016, Kim jest polski pielgrzym Dróg świętego Jakuba? Badania polskich pielgrzymów na Camino de Santiago, [w:] P. Roszak, W. Rozynkowski, (red.), Camino Polaco. Teologia – sztuka – historia – teraźniejszość, t. 1, Wyd. Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń, s. 203-213
• Dyrda G., 2011, Marketingowe aspekty kształtowania produktu turystyki pielgrzymkowej, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego”, nr 647, „Ekonomiczne Problemy Usług”, nr 65, s. 247-258
• FICS (Fraternidad Internacional del Camino de Santiago), 2014, Manifest z Villafranca del Bierzo, http://www.ficscaminodesantiago.com/noticias/ [10.05.2015]
• Greg, 2017, droga francuska vel północna, [w:] Camino de Santiago, [online] http://www.caminodesantiago.pl/forum/2649 [14.05.2017]
• Grudzień W., 2013, Poradnik dla pielgrzymów ruszających na Camino del Norte, [w:] Wandzia w podróży, [online] http://wandziawpodrozy.blogspot.com/2013/09/poradnik-dla-pielgrzymow-ruszajacych-na.html [10.04.2017]
• Grudzień W., 2014, [w:] Wandzia w podróży, [online] http://wandziawpodrozy.blogspot.com/p/camino-de-santiago.html [10.04.2017]
• Hesp A., 2010, Writing the Camino: First-Person Narratives of the Camino de Santiago, 1985-2009, A dissertation submitted in partial fulfillment of the requirements for the degree of Doctor of Philosophy in The University of Michigan, http://deepblue.lib.umich.edu/bitstream/handle/2027.42/78867/ahesp_1.pdf?sequence=1&isAllowed=y [09.10.2015]
• Houseley A., 2015, A Pilgrim’s Guide to Northern Spain: Caminos de Santiago, Garabandal, Loyola,
• ICOMOS (International Council on Monuments and Sites), 2015, Routes of Santiago in Northern Spain (Spain) No 669bis, [w:] Evaluations of Nominations of Cultural and Mixed Proprieties to the World Heritage List, s. 310-322, [online] http://whc.unesco.org/archive/2015/whc15-39com-inf8B1-en.pdf [10.04.2017]
• Jaworska A., 2015, Camino de Santiago. Tradycja i współczesność, Petrus, Kraków
• Klimek A. A., 2014, Camino. Do Santiago i w głąb siebie, Dwutygodnik Diecezji Kaliskiej „Opiekun”, Kalisz
• Kola, 2016, del Norte, [w:] Camino de Santiago, [online] http://www.caminodesantiago.pl/forum/2438 [10.04.2017]
• Kramarczyk M., 2016, Camino de Santiago. Podróż dla ducha, [w:] Blog podróżniczy Moni i Szymona, [online] http://szymonia.pl/camino-de-santiago-podroz-dla-ducha/ [19.04.2017]
• Kramarczyk M., 2016, Camino del Norte i Camino Primitivo – praktyczne porady, [w:] Blog podróżniczy Moni i Szymona, [online] http://szymonia.pl/camino-del-norte-i-camino-primitivo-praktyczne-porady/ [19.04.2017]
• Kucharski A., 2015, Typologia polskich relacji z pielgrzymek do Santiago de Compostela od epoki nowożytnej po czasy współczesne, [w:] P. Roszak, W. Rozynkowski, (red.), Camino Polaco. Teologia – sztuka – historia – teraźniejszość, t. 2, Wyd. Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń, s. 115-143
• Leira López J.L., Rego Veiga, M. Del Pilar Santos Pita, 2010, Peregrinaciones y turismo. El Camino de Santiago, Rotur. Revista de Ocio y Turismo, No 3, s. 39-48
• Matuszewska-Sulima B., 2009, Pielgrzymi w drodze do grobu św. Jakuba Apostoła w Santiago de Compostela w latach 2006-2008, [w:] I. Hodorowicz, F. Mróz, (red.), Pielgrzymi na drodze św. Jakuba. Przeszłość i teraźniejszość, Podhalańska Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Targu, Kraków, s. 57-69
• Mendyk E., 2014, „Pielgrzymem jestem i ochotnym po górach wędrownikiem”. Camino jako odpowiedź na kryzys kultury, [w:] P. Roszak, W. Rozynkowski, (red.), Camino Polaco. Teologia – sztuka – historia – teraźniejszość, t. 1, Wyd. Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń, s. 255-274
• Mendyk E., 2016, Droga w Drodze. Krajobraz Camino a wewnętrzne doświadczenia pielgrzymów, [w:] P. Roszak, W. Rozynkowski, (red.), Camino Polaco. Teologia – sztuka – historia – teraźniejszość, t. 1, Wyd. Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń, s. 215-227
• Meyer B., Sawińska A., Gardzińska A., 2011, Turystyka religijna jako element oferty produktowej wybranych biur podróży, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego”, nr 647, „Ekonomiczne Problemy Usług”, nr 65, s. 317-327
• Mikos v. Rohrscheidt A., 2010, Turystyka Kulturowa – wokół definicji, [w:] M. Kazimierczak, (red.), W kręgu humanistycznej refleksji nad turystyka kulturową, Wyd. Akademia Wychowania Fizycznego w Poznaniu, Poznań, s. 28-49
• Mikos v. Rohrscheidt A., 2013, Religia jako przedmiot poznawczych zainteresowań turysty. Analiza fenomenu i oferty kulturowej turystyki religijnej, „Turystyka Kulturowa”, nr 5, s. 86-102
• Mikos v. Rohrscheidt A., 2016, Analiza programów imprez turystycznych jako podstawa typologii uczestników turystyki religijnej, „Folia Turistica”, nr 39, s. 65-99
• Mróz F., 2015, Droga św. Jakuba w Polsce – geneza i rozwój – w 10. Rocznicę otwarcia pierwszego odcinka szlaku jakubowego, [w:] A. M. Wyrwa, (red.), Camino de Santiago. Szkice historyczne do peregrynacji i dziejów kultu św. Jakuba Apostoła Większego, Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy, Lednica, s. 65-95
• Mruk W., 2010, Średniowieczny pielgrzym czy średniowieczny turysta?, [w:] A. Jackowski, F. Mróz, I. Hodorowicz, (red.), Kult św. Jakuba Apostoła na szlakach pielgrzymkowych do Santiago de Compostela, Wyd. „Czuwajmy”, Kraków, s. 35-43
• Nodo, 2017, Camino de Santiago – rok później, [w:] Blog podróżniczy Moni i Szymona, [online] http://szymonia.pl/camino-de-santiago-rok-pozniej/ [5.05.2017]
• Nowak K., 2016a, Tajemniczy list. Przemyślenia, [w:] Kinga on Tour, [online] http://www.kinganowak.pl/2016/07/tajemniczy-list-przemyslenia.html [10.04.2017]
• Oficina de Acogida al Peregrino, 2017, https://oficinadelperegrino.com/estadisticas/ [10.04.2017]
• Ola, 2016, Norte czy Frances, [w:] Camino de Santiago, [online] http://www.caminodesantiago.pl/forum/2458 [10.04.2017]
• Opłocki P., 2013, Camino inaczej czyli dlaczego warto zostać pielgrzymem, Verbinum – Wyd. Księży Werbistów, Warszawa
• Orzechowska-Kowalska K., 2008, Europejski Szlak Pielgrzymkowy Rady Europy nośnikiem wybranych wartości kulturowych, [w:] M.K. Leniartek, (red.), Komercjalizm turystyki kulturowej, Wyd. Wyższej Szkoły Zarządzania, Wrocław, s. 289-298
• Orzechowska-Kowalska K., 2010, Camino de Santiago – szlak pielgrzymkowy czy kulturowy?, [w:] M. Kazimierczak, (red.), Współczesne podróże kulturowe, Akademia Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego, Poznań, s. 190-202
• Orzechowska-Kowalska K., 2012, Refleksje na temat pielgrzyma średniowiecznego i współczesnego, [w:] M. Kazimierczak, (red.), Jakość życia w kulturowych przestrzeniach podróżowania, Akademia Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego, Poznań, s. 381-397
• Orzechowska-Kowalska K., 2013, Współczesny pielgrzym na szlaku do Santiago de Compostela, „Turystyka Kulturowa”, nr 4, s. 36-55
• Ożóg M., 2010, O Santiago de Compostela i kryzysie Kościoła – inaczej, „Ethos”, nr 4, s. 326-331
• Panasiuk A, 2011, Dylematy promocji produktu turystyki religijnej, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego”, nr 647, „Ekonomiczne Problemy Usług”, nr 65, s. 361-371
• Pasławska K., 2015, To nie jest żadna pielgrzymka! Kilka refleksji o duchu pielgrzymowania, [w:] P. Roszak, W. Rozynkowski, (red.), Camino Polaco. Teologia – sztuka – historia – teraźniejszość, t. 2, Wyd. Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń, s. 285-289
• Peelen J., Jansen W., 2007, Emotive Movement on the Road to Santiago de Compostela, „Etnofoor”, Vol. 20, No. 1, s. 75-96
• Plichta P., 2016a, Rkps. Dziennik. Camino del Norte z okresu 13.07-15.08.2016; w posiadaniu autora
• Plichta P., 2016b, Camino Francés – jeszcze pielgrzymka czy już turystyka? Próba odpowiedzi na podstawie wspomnień polskich caminowiczów, „Folia Turistica”, nr 39, s. 265-294
• Plichta P., 2016c, “We Were Like Pilgrims From the 12th Century. This Is Something! I Do Not Praise, I Appreciate It”. Camino de Santiago in the Memories of Polish Peregrinos, „Człowiek I Społeczeństwo” Vol. 41, s. 189-207
• Plichta P., 2016d, Camino de Santiago jako współczesny most nadziei, [w:] Mosty nadziei. Jagiellońskie inspiracje dialogu międzykulturowego, red. L. Korporowicz, P. Plichta, Biblioteka Jagiellońska, Kraków 2016, s. 197–217
• Plichta P., 2017, O doświadczeniach inności w drodze do Santiago de Compostela, [w druku]
• Pombo A., 2016, El Camino de Santiago en tu mochila. Camino Norte, Anaya Touring, Madrid
• Rabe C., 2010, Camino de Santiago, el Camino del Norte. De Irún a Santiago de Compostela y hasta Finisterre y Muxía. Todas las etapas, con variantes y perfiles orográficos, Rother, Múnich
• Roszak P., 2015, Camino de Santiago a devotio (post-)moderna, [w:] P. Roszak, W. Rozynkowski, (red.), Camino Polaco. Teologia – sztuka – historia – teraźniejszość, t. 2, Wyd. Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń, s. 219-238
• Różycki P., 2012, Kilka uwag o turystyce i pielgrzymowaniu, „Folia Turistica”, nr 27, s. 161-177
• Rydkodym K., 2010, Camino de Santiago czyli wielka hiszpańska wędrówka, [w:] Plecak wspomnień, [online] http://plecakwspomnien.pl/2010/09/camino-de-santiago-czyli-wielka-hiszpanska-wedrowka/ [10.04.2017]
• Samolej M., 2015, Buen Camino. Obrazki z pielgrzymek do Santiago de Compostela, Warszawska Firma Wydawnicza, Warszawa
• Soria y Puig A., 2003, El Camino y los Caminos de Santiago en España, [w:] P. Caucci von Sauken i in., Santiago, la Europa del peregrinaje, Lunwerg ediciones, Barcelona, s. 195-255
• Starowieyski M., 1995, Legenda Św. Jakuba Większego Apostoła, „Warszawskie Studia Teologiczne”, nr 8, s. 39-96
• Stefaniak Ł., 2015, Camino de Santiago, jako szlak kulturowy. Istotne znaczenie i konsekwencje określenia „kulturowy”, [w:] P. Roszak, F. Mróz, (red.), Droga św. Jakuba w Polsce – historia, teraźniejszość, przyszłość. W 10. Rocznicę otwarcia pierwszego odcinka szlaku jakubowego. Studia i materiały dedykowane prof. dr. hab. Antoniemu Jackowskiemu, Wyd. „Czuwajmy”, Kraków, s. 207-223
• Suchecki K., 2015, Internet, jako punkt informacji turystycznej na Szlaku św. Jakuba – rola źródeł internetowych w poszukiwaniu informacji przez pielgrzymów, [w:] J. Gołuchowski, Z. Spyra, J. Maciąg, (red.), Nowe media i technologie w komunikacji marketingowej – obszary zastosowań i kierunku badań, Katowice, s. 293-301
• Suchecki K., 2016, Integracja europejska, a rozwój turystyki na Szlaku św. Jakuba, [w:] P. Roszak, F. Mróz, (red.), Droga do Composteli – przeszłość i teraźniejszość, Wyd. „Czuwajmy”, Kraków, s. 115-125
• Supergan Ł., 2013a, Droga, [w:] Podróże, góry, fotografia, [online] http://www.lukaszsupergan.com/Irún-san-sebastian-poczatek-camino-del-norte/ [20.04.2017]
• Supergan Ł., 2013b, Camino Primitivo de Santiago Droga Pierwotna, [w:] Podróże, góry, fotografia, [online] http://www.lukaszsupergan.com/camino-primitivo-de-santiago-droga-pierwotna/ [20.04.2017]
• Supergan Ł., 2013c, Duch Camino, [w:] Podróże, góry, fotografia, [online] http://www.lukaszsupergan.com/duch-camino/ [20.04.2017]
• Supergan Ł., 2013d, Jak przejść z Polski do Santiago de Compostela? Podsumowanie, [w:] Podróże, góry, fotografia, [online] http://www.lukaszsupergan.com/jak-przejsc-z-polski-do-santiago-de-compostela-podsumowanie/ [20.04.2017]
• Ściubak Z., 2016, Droga, Lublin, http://camino.zbyszeks.pl/droga-pobieranie/ [10.03.2017]
• Tanco J., 2012, O „kluczach do sukcesu”. Strategia promocyjna Camino de Santiago, [w:] P. Roszak, (red.), Camino de Santiago – nie tylko droga. Historia i współczesność Szlaku św. Jakuba, tłum. P. Roszak, K. Kilanowska, Wyd. Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń, s. 299-309
• UNESCO, 2015, Convention Concerning The Protection Of The World Cultural And Natural Heritage World Heritage Committee. Decisions adopted by the World Heritage Committee at its 39th Session, Bonn, s. 215-217, [online] http://whc.unesco.org/archive/2015/whc15-39com-19-en.pdf [10.04.2017]
• Whitson D., Perazzoli L., 2013, The Northern Caminos: Norte, Primitivo and Inglés, Cicerone Guides
• Whitson D., Perazzoli L., 2015, Pilgrime Route: The Northern Caminos: Norte, Primitivo and Inglés Routes, Cicerone Press
• Wolny pielgrzym, 2015, CAMINO 2016, [w:] Camino de Santiago, [online] http://www.caminodesantiago.pl/forum/2115 [14.05.2017]
• Wójtowicz M., 2010, Wzrost i przekształcenia ruchu pątniczego na szlakach pielgrzymkowych do Santiago de Compostela w latach 1989-2009, [w:] A. Jackowski, F. Mróz, I. Hodorowicz, (red.), Kult św. Jakuba Apostoła na szlakach pielgrzymkowych do Santiago de Compostela, Wyd. „Czuwajmy”, Kraków, s. 45-55
• Wójtowicz M., 2011, Przekształcenia ruchu pielgrzymkowego do Santiago de Compostela w latach 1989-2010, „Peregrinus Cracoviensis” z. 22, s. 313-333
• Wyrzykowscy A. i M., 2016, Camino del Norte, [w:] Kudłacze w podróży, [online] http://kudlaczewpodrozy.pl/?p=12885 [10.04.2017]
• Zabawa K., 2009, Fenomen pielgrzymek do Santiago de Compostela w najnowszych polskich relacjach i badaniach, „Rocznik Wydziału Pedagogicznego Wyższej Szkoły Filozoficzno-Pedagogicznej Ignatianum w Krakowie”, s. 221-231
• Zieliński M., 2007, Moje pierwsze camino, [w:] Moje camino, [online] http://mojecamino.blogspot.de/search/label/Camino%202007 [20.04.2017]
• Zieliński M., 2008, Camino, [w:] Moje camino, [online] http://mojecamino.blogspot.de/search/label/Camino%202008 [20.04.2017]
• Zieliński M., 2009, Camino, [w:] Moje camino, [online] http://mojecamino.blogspot.de/search/label/Camino%202009 [20.04.2017]
• Zieliński M., 2013, Camino, [w:] Moje camino, [online] http://mojecamino.blogspot.de/search/label/Camino%202013 [20.04.2017]
• Zwoleńska J., 2009, Idę – moje Camino, Kined, Warszawa