DESKRYPTYWNE I NORMATYWNE KONCEPCJE IDEOLOGII

• Authors: Dulęba Łukasz

Title variants

EN

DESCRIPTIVE AND NORMATIVE CONCEPTS OF IDEOLOGY

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

EN

The paper discusses the problem of categorizing the concept of ideology, which in contemporary political theory is returning as a concept with a heavily descriptive meaning. This perspective is the retreat from the more common, but pejorative sense of the ideology as false consciousness. The paper attempts to distinguish the descriptiveness or normativity of meanings of historical concepts of ideology. This critical review is to sensitize researchers in the field of social sciences that the applicability of the concept of ideology relates to the conceptual burden. Analyzing these approaches, the author tries to verify the cognitive meaning of the concept.

Keywords

EN

ideology; critical theory; history of ideas; Karl Mannheim; Karl Marx

• Publisher: Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
• Journal: Polityka i Społeczeństwo
• Year: 2019
• Issue: 2(17)
• Pages: 5-20 (16)

Contributors

author

Dulęba Łukasz

• Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, ul. Uniwersytetu Poznańskiego 5, 61-614 Poznań, adres e-mail: [e-mail], ORCID ID: 0000-0003-3390-5853

References

• Adorno T.W. 1986, Dialektyka negatywna, Warszawa.
• Althusser L. 2006, Ideologie i aparaty ideologiczne państwa, „Recykling Idei”, http:// recyklingidei.pl/althusser-ideologie-aparaty-ideologiczne-panstwa (30.12.2018).
• Althusser L. 2009, W imię Marksa, Warszawa.
• Bauman Z. 2010, Socjalizm. Utopia w działaniu, Warszawa. Benton
• Berlin I. 1999, Karol Marks. Jego życie i środowisko, Warszawa.
• Bevir M. 1996, Ideology as Distorted Belief, „Journal of Political Ideologies”, nr 1(2).
• Daly G. 1999, Ideology and Its Paradoxes: Dimensions of Fantasy and Enjoyment, „Journal of Political Ideologies”, nr 4(2).
• Eagleton T. 1991, Ideology. An Introduction, London – New York.
• Freeden M. 1996, Ideologies and Political Theory: A Conceptual Approach, Oxford.
• Freeden M. 2003, Ideology: A Very Short Introduction. Oxford.
• Freeden M. 2006, Ideology and Political Theory, „Journal of Political Ideologies”, nr 11(1).
• Geertz C. 2005, Interpretacja kultur. Wybrane eseje, Kraków.
• Geuss R. 1981, The Idea of a Critical Theory: Habermas and the Frankfurt School, Cambridge.
• Gramsci A. 1961, Pisma wybrane, vol. I, Warszawa.
• Gramsci A. 1991, Zeszyty filozoficzne, Warszawa.
• Habermas J. 1977, Technika i nauka jako „ideologia” [w:] Czy kryzys socjologii?, red. J. Szacki, Warszawa.
• Habermas J. 1983, Teoria i praktyka, Warszawa.
• Hamilton M.B. 1987, The Elements of the Concept of Ideology, „Political Studies” 35(1).
• Head B.W. 1985, Ideology and Social Science. Destutt de Tracy and French Liberalism, Dordrecht.
• Hobbes T. 1956a, Elementy filozofii, vol. I, Warszawa.
• Hobbes T. 1956b, Elementy filozofii, vol. II, Warszawa.
• Hobsbawm E. 2013, Jak zmienić świat. Marks i marksizm 1840–2011, Warszawa.
• Horkheimer M. 1983, Teoria tradycyjna a teoria krytyczna, „Colloquia Communia”, nr 7(2).
• Horkheimer M. 1985a, Materializm i metafizyka [w:] Szkoła frankfurcka, red. J. Łoziński, t. I, vol. I, Warszawa.
• Horkheimer M. 1985b, Nowe pojęcie ideologii? [w:] Problemy socjologii wiedzy, red. A. Chmielecki, S. Czerniak, J. Niżnik, S. Rainko, Warszawa.
• Horkheimer M., Adorno T.W. 2010, Dialektyka oświecenia. Fragmenty filozoficzne, Warszawa.
• Humphrey M. 2005, (De)contesting Ideology: The Struggle over the Meaning of the Struggle over Meaning, „Critical Review of International Social and Political Philosophy”, nr 8(2).
• Knight K. 2006, Transformations of the Concept of Ideology in the Twentieth Century, „The American Political Science Review”, nr 100(4).
• Kołakowski L. 2009, Główne nurty marksizmu, vol. 3, Warszawa.
• Krzemień-Ojak S. 1983, Antonio Gramsci. Filozofia, teoria kultury, estetyka, Warszawa.
• Leopold D. 2013, Marxism and Ideology: From Marx to Althusser [w:] The Oxford Handbook of Political Ideologies, red. M. Freeden, L.T. Sargent, M. Stears, Oxford.
• Mannheim K. 2008, Ideologia i utopia, Warszawa.
• Marcuse H. 1991, Człowiek jednowymiarowy. Badania nad ideologią rozwiniętego społeczeństwa przemysłowego, Warszawa.
• Marks K. 1956, Kapitał. Krytyka ekonomii politycznej, vol. I, Warszawa.
• Marks K. 1966, Przyczynek do krytyki ekonomii politycznej [w:] K. Marks, F. Engels, Dzieła, vol. 13, Warszawa.
• Marks K., Engels F. 1961, Ideologia niemiecka [w:] K. Marks, F. Engels, Dzieła, vol. 3, Warszawa.
• McKenzie I. 2003, The Idea of Ideology [w:] Political Ideologies. An Introduction, red. R. Eccleshall i in., London – New York.
• Mullins W.A. 1979, Truth and Ideology: Reflections on Mannheim’s Paradox, „History and Theory”, nr 18(2).
• Parekh B. 1982, Marx’s Theory of Ideology, Baltimore–London.
• Roberts L. 1992, Condillac, Lavoisier, and The Instrumentalization of Science, „The Eighteenth Century”, nr 33(3).
• Sartori G. 1969, Politics, Ideology, and Belief Systems, „The American Political Science Review”, nr 63(2).
• Stråth B. 2013, Ideology and Conceptual History [w:] The Oxford Handbook of Political Ideologies, red. M. Freeden, L.T. Sargent, M. Stears, Oxford.
• Szacki J. 1991, Dylematy historiografii idei oraz inne szkice i studia, Warszawa.
• Szahaj A. 2008, Teoria krytyczna szkoły frankfurckiej, Warszawa.
• Szczegóła L. 1999, Między mistyfikacją a nieświadomością. O pojęciu świadomości fałszywej, Poznań.
• Śpiewak P. 1977, Gramsci, Warszawa.
• Taylor Ch. 1979. Hegel and Modern Society, Cambridge.
• Vincent A. 1999, Ideology and the Community of Politics, „Journal of Political Ideologies”, nr 4(3).
• Weber M. 2011, „Obiektywność” poznania społeczno-naukowego i społecznopolitycznego [w:] Racjonalność, władza, odczarowanie, red. M. Weber, Poznań.
• Żyro T. 2002, Ideologia Americana. U źródeł przekonań politycznych, Warszawa.

Identifiers

DOI

10.15584/polispol.2019.2.1