Analiza retoryczna Wywiadu z historią Oriany Fallaci

• Authors: Rostkowska-Biszczanik Kaja

Title variants

EN

The Rhetorical Analysis of Oriana Fallaci’s Interview with History

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł dotyczy retoryki dziennikarskiej w wywiadzie politycznym. Cel: Wskazanie retorycznych zabiegów stosowanych przez Orianę Fallaci w zbiorze Wywiad z historią. Metoda badawcza: Artykuł jest próbą analizy retorycznej. Omawiane są elementy retoryczne występujące w przedmowie do tomu, w sylwetkach bohaterów rozmów oraz korpusach wywiadów. Wywiady Fallaci są ułożone na filarach dopełniających się strategii perswadowania – logosu, etosu, patosu. Według tego klucza opracowano materiał, co pozwoliło na omówienie wybranych retorycznych sposobów odwoływania się do rozumu, woli i emocji. Wyniki i wnioski: W odniesieniu do przedmowy wyróżniono toposy wstępu (nowości, zwięzłości i skromności, humoru), odwołania do odbiorcy, samej siebie oraz tematu jako sprawy wspólnej. W sylwetkach bohaterów i korpusach wywiadów ukazano funkcję pouczenia przypisaną do argumentacji racjonalnej, dowodzenia. Wśród technik dziennikarki należących do sfery etosu wskazano na argumentację aksjologiczną, stosowanie figur myśli (antytezy, dyskredytowanie). Sferę patosu scharakteryzowano między innymi poprzez omówienie metaforyki. Wartość poznawcza: Artykuł uzupełnia lukę w badaniach dotyczących metody Oriany Fallaci – analiza retoryczna jej rozmów nie była dotąd podejmowana. Opisane techniki mają prócz teoretycznego także wymiar praktyczny, mogą być adaptowane, rozwijane w praktyce medialnej.

EN

The paper deals with rhetoric of journalism in a political interview. Scientific objective: To indicate rhetorical devices used by Oriana Fallaci in Interview with History. Research method: The paper is an attempt at rhetorical analysis, and it discusses rhetorical elements appearing in the preface, in the biographical notes of the interviewees, and in the main text. Fallaci’s interviews are arranged on the pillars of complementary modes of persuading — logos, ethos, and pathos. The material is structured according to this key, which allows for discussion of selected rhetorical ways of referring to reason, will, and emotion. Results and conclusions: In relation to the preface, the paper identifies the topos of introduction (novelty, brevity, modesty, and humor), references to the recipient, the author herself, and the topic as a common matter. The biographical notes and main text of interviews demonstrate the function of instruction assigned to rational argumentation and proving. Among the journalist’s techniques belonging to the ethos sphere, axiological argumentation and the use of thought figures (antithesis, discrediting) were pointed out. The pathos sphere was characterized, among others, by discussing the imagery. Cognitive value: The paper fills a gap in research on the Oriana Fallaci’s method — no rhetorical analysis of her conversations has been undertaken so far. The techniques described are not only theoretical but also practical, they can be adapted and developed in media practice.

Keywords

PL

figury retoryczne; przywództwo; retoryka; strategia perswadowania; wywiad

EN

interview; leadership; modes of persuasion; rhetoric; rhetorical figures

• Publisher: Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii
• Journal: Studia Medioznawcze
• Year: 2020
• Issue: 1
• Pages: 440-451

Contributors

author

Rostkowska-Biszczanik Kaja

References

• Allhoff, D.-W. & Allhoff, W. (2008). Sztuka przekonywania do własnych racji. Retoryka i komunikacja. Przeł. Piotr Włodyga. Kraków: Wydawnictwo WAM.
• Antoszewski, A. & Herbut, R. (Red.). (2002). Leksykon politologii. Wrocław: Wydawnictwo Alta2.
• Bachtin, M. (1970). Problemy poetyki Dostojewskiego. Przeł. N. Modzelewska. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Bauer, Z. & Chudziński, E. (Red.). (2000). Dziennikarstwo i świat mediów. Kraków: Wydawnictwo Universitas.
• Bogołębska, B. & Worsowicz, M. (2016). Retoryka i jej zastosowania. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Bogołębska, B. (2006). Między literaturą i publicystyką. Łódź: Wydawnictwo Piktor.
• Chechłowska-Lipińska, M. (2013). Poprawność czy niepoprawność polityczna – rozważania na temat współczesnego dyskursu w ujęciu Oriany Fallaci. Warmińsko-Mazurski Kwartalnik Naukowy: Nauki Społeczne, nr 3, s. 9–20.
• Dobek-Ostrowska, B. (2012). Komunikowanie polityczne i społeczne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Fallaci, O. (2012). Wywiad z historią. Przeł. A. Czepnik, A. Osmólska-Mętrak, J. Ugniewska. Warszawa: Wydawnictwo Sfery.
• Głowiński, M. (1998). Dzieło wobec odbiorcy. Szkice z komunikacji literackiej. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
• Grzegorzewski, K. (2013). Koncepcja podmiotu retorycznego jako narzędzie badania języka i retoryki władzy. Oblicza Komunikacji, 6/2013, s. 9–21.
• Hartliński, M. (2012). Przywództwo polityczne. Wprowadzenie. Olsztyn: Instytut Nauk Politycznych Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie.
• Kąkolewski, K. (1975). Co u Pana słychać?. Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”.
• Korolko, M. (1990). Sztuka retoryki. Przewodnik encyklopedyczny. Warszawa: Wydawnictwo Wiedza Powszechna.
• Ożóg, K. (2004). Język w służbie polityki. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
• Ziomek, J. (2004). Retoryka opisowa. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum.
• Kukiela, E. (2010). Zabiegi retoryczne w dyskursie politycznym, czyli jak powiedzieć wszystko, co trzeba i tylko to, co trzeba?. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica, nr 45, s. 77–93.
• Kuś, R. (2018). Retoryka polityczna Richarda Nixona. Kraków: Wydawnictwo Księgarnia Akademicka.
• McQuail, D. (2008). Teoria komunikowania masowego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Modrzejewska, E. (2012). Lógos, éthos, páthos w praktyce medialno-politycznej. Środki przekonywania w cytowanych wypowiedziach opozycji. Forum Artis Rhetoricae, nr 2, s. 55–78.
• Pisarek, W. (2002). Nowa retoryka dziennikarska. Kraków: Wydawnictwo Universitas.
• Pisarek, W. (1975). Retoryka dziennikarska. Warszawa: Robotnicza Spółdzielnia Wydawnicza „Prasa-Książka-Ruch”.
• Rampini, F. (2012). Przedmowa. W O. Fallaci. Wywiad z historią. Przeł. A. Czepnik, A. Osmólska-Mętrak, J. Ugniewska. Warszawa: Wydawnictwo Sfery, s. 5–11.
• Scruton, R. (2002). Słownik myśli politycznej. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
• Sienko, M. (2010). Oriana Fallaci wobec problemów współczesnej Europy. Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska: Historia, Tom 65, Nr 1, s. 117–139.
• doi:10.2478/v10068-011-0006-9
• Tichoniuk-Wawrowicz, E. (2014). Problem poprawności politycznej w ostatnich publikacjach Oriany Fallaci. W E. Borkowska, B. Wojewoda (Red.). Tożsamość Europejczyków (s. 179–198). Gliwice: Wydawnictwo Politechniki Śląskiej.
• Torańska, T. (1985). Oni. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Przedświt.
• Witkowska-Maksimczuk, B. (2014). Elementy retoryki i erystyki w przykładach. Warszawa: Wydawnictwo Aspra.
• Wojtak, M. (2004). Gatunki prasowe. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• Wojtak, M. (2010). Analiza gatunków prasowych. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• Worsowicz, M. (2013). O „duchu stosowności”. Teoria retoryczna a współczesna praktyka medialna. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Worsowicz, M. (2016). Triada retoryczna (logos, etos, patos) a perswazyjność sylwetki prasowej. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica, 1(31), s. 137–148.

Identifiers

DOI

10.33077/uw.24511617.ms.2020.1.165