Wychowanie oparte na wartościach chrześcijańskich jako odpowiedź na poczucie kryzysu sensu we współczesnym świecie

• Authors: Zawojska Teresa

Title variants

EN

Education Based on Christian Values as a Response to the Crisis of the Sense of Meaning in the Modern World

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

We współczesnym świecie coraz bardziej powszechne staje się poczucie utraty wszelkiego sensu, w tym najgroźniejsze dla życia indywidualnego i społecznego – poczucie utraty sensu własnego życia. Celem artykułu jest wskazanie, według jakiej koncepcji pedagogicznej należałoby wychowywać młodych ludzi, aby jednych powstrzymać od utraty żywionego przez nich sensu życia na ludzką miarę, a innym wskazać niezawodną drogę do odnalezienia tego sensu. Taka pedagogika powinna być nabudowana na filozofii człowieka jako bytu osobowego, a więc cielesno-duchowego. Taki byt ze swej istoty jest bytem pytającym o sens siebie i sens swoich działań. Jednocześnie jest bytem, którego struktura ontyczna nie zadowala się sensami–celami doraźnymi (horyzontalnymi), lecz poszukuje sensu przekraczającego jego przygodność bytową. Poszukuje sensu transcendentnego. Taki sens może zapewnić tylko taki byt, w którym została zakotwiczona przygodność bytowa człowieka, czyli Byt absolutny – Bóg. Dzięki integralnemu pojmowaniu sensu życia przez chrześcijaństwo, w wychowaniu opartym na wartościach zakotwiczonych w tej religii nie poprzestaje się na wskazywaniu absolutnego sensu życia, lecz łączy się go z godziwymi etycznie celami–sensami realizowanymi w życiu codziennym.

EN

There is an increasing sense of the loss of any meaning, including its most dangerous (from the individual and social point of view) form – the loss of sense of meaning of the individual life. The goal of this article is to indicate the pedagogical concept, practical application of which in the upbringing of young people would prevent certain individual from the loss of the meaning of life and to indicate to others the infallible path towards rediscovery of such a meaning. Such pedagogy is built upon the philosophy of man as a person i.e. the physical – spiritual being. Such a being in its essence is a being asking about the meaning of itself and its proper actions. It is also a being, which ontological structure is not satisfied with temporary (horizontal) meanings and goals but is searching for the meaning transcending its accidental nature. It is searching for the transcendental meaningfulness. Such meaningfulness can be provided only by such a being in which the accidental nature of the human being is anchored i.e. the absolute Being – God. Thanks to the integral concept of the meaning of life in Christianity, the upbringing based on the values embedded in this religion, it does not stop at indicating the absolute meaning of life but it connects it with the ethically just meanings – purposes realized in everyday life.

Keywords

PL

sens życia; wychowanie chrześcijańskie; teleologia wychowawcza; antropologia filozoficzna

EN

meaning of life; Christian upbringing; pedagogical teleology; philosophical anthropology

• Publisher: Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
• Journal: Paedagogia Christiana
• Year: 2017
• Volume: 2/40
• Pages: 33-49

Contributors

author

Zawojska Teresa

• Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego

References

• Bagrowicz, Jerzy. Edukacja religijna współczesnej młodzieży. Źródła i cele. Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika, 2000.
• Bocheński, Józef M. Sens życia. Kraków: Wydawnictwo Philed, 1993.
• Brezinka, Wolfgang. Wychowanie i pedagogika w dobie przemian kulturowych. Tłum. Jerzy Kochanowicz. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2005.
• Bronk, Andrzej. „Od rozumienia religii jako «opium ludu» do tezy o niezbywalnej obecności religii w świecie”. W: Byt i sens. Księga pamiątkowa VII Polskiego Zjazdu Filozoficznego w Szczecinie 2004 roku, red. Renata Ziemińska, Ireneusz Ziemiński, 62–70. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2005.
• Chłodna-Błach, Imelda. Od paidei do kultury wysokiej. Filozoficzno-antropologiczne podstawy sporu o kulturę. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2016.
• Comte-Sponville, Andre. Duchowość ateistyczna. Wprowadzenie do duchowości bez Boga. Tłum. Elżbieta Aduszkiewicz. Warszawa: Wydawnictwo Czarna Owca, 2011.
• Delsol, Chantal. Esej o człowieku późnej nowoczesności. Tłum. Małgorzata Kowalska. Kraków: Znak, 2003.
• Frankl, Viktor E. Bóg ukryty. W poszukiwaniu ostatecznego sensu. Tłum. Aleksandra Wolnicka. Warszawa: Wydawnictwo Czarna Owca, 2012.
• Frankl, Viktor E. Homo patiens, tłum. Roman Czarnecki, Zdzisław J. Jaroszewski. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1971.
• Frankl, Viktor E. Nieuświadomiony Bóg. Tłum. Bohdan Chwedeńczuk. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1978.
• Frankl, Viktor E. Wola sensu. Założenia i zastosowanie logoterapii. Tłum. Aleksandra Wolnicka. Warszawa: Wydawnictwo Czarna Owca, 2010.
• Herbut, Józef. „Sens”. W: Słownik filozofii klasycznej, red. Józef Herbut, 476–478. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 1997.
• Kiereś, Barbara. „Wychowawca a wychowanek. Wspomaganie czy kształcenie?” W: Wychować charakter, 81–94. Lublin: Fundacja Servire Veritati Instytut Edukacji Narodowej, 2005.
• Kiereś, Barbara. Człowiek i wychowanie. Od osoby do osobowości. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2017.
• Kiereś, Barbara. U podstaw pedagogiki personalistycznej. Filozoficzny kontekst sporu o wychowanie. Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, 2015.
• Kiereś, Henryk. „Spór o edukację – kontekst filozoficzny”. Cywilizacja 7 (2003): 41–47.
• Kopiec, Piotr. Konsumpcjonizm. Perspektywa protestanckiej koncepcji człowieka i społeczeństwa. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2016.
• Kowalczyk, Stanisław. Podstawy światopoglądu chrześcijańskiego. Wrocław: Wydawnictwo Wrocławskiej Księgarni Archidiecezjalnej, 1995.
• Kowalczyk, Stanisław. Współczesny kryzys ideowo-aksjologiczny. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2011.
• Krąpiec, Mieczysław A. Filozofia co wyjaśnia? Filozofia w teologii. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL, 2000.
• Krąpiec, Mieczysław A. Ja–człowiek. Zarys antropologii filozoficznej. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 1979.
• Krąpiec, Mieczysław A. O rozumienie filozofii. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL, 1991.
• Krąpiec, Mieczysław A. O rozumienie świata. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL, 2002.
• Krąpiec, Mieczysław A. Odzyskać świat realny. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL, 1999.
• Mariański, Janusz. Religia w społeczeństwie ponowoczesnym. Warszawa: Oficyna Naukowa, 2010.
• Mariański, Janusz. W poszukiwaniu sensu życia. Szkice socjologiczno-pastoralne. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL, 1990.
• Michalski, Jarosław T. Sens życia a pedagogika. Impulsy myśli Viktora E. Frankla. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2011.
• Nowak, Marian. Podstawy pedagogiki otwartej. Ujęcie dynamiczne w inspiracji chrześcijańskiej. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL, 2000.
• Olbrycht, Katarzyna. „Religia a wspieranie rozwoju człowieka”. W: Religia a sens bycia człowiekiem, red. Zofia J. Zdybicka, 103–112. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL, 1994.
• Pawlak, Zdzisław. „Rola religii w wychowaniu człowieka. Aspekt filozoficzno-teologiczny”. W: Edukacyjny potencjał religii, red. Jerzy Bagrowicz, Jarosław Horowski, 105–119. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2005.
• Popielski, Kazimierz. „«Sens» i «wartość życia» jako kategorie antropologiczno-psychologiczne”. W: Człowiek – pytanie otwarte. Studia z logoteorii i logoterapii, red. Kazimierz Popielski, 107–139. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL, 1987.
• Popielski, Kazimierz. „«Wymiar ludzki» – znaczące odkrycie współczesnej psychologii”. W: Człowiek – pytanie otwarte. Studia z logoteorii i logoterapii, red. Kazimierz Popielski, 7–23. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL, 1987.
• Possenti, Vittorio. Filozofia po nihilizmie. Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, 2003.
• Ptaszek, Robert T. „Dlaczego nowa duchowość nie może być realną alternatywą dla tradycyjnej religii?”. Paedagogia Christiana 1 (2015): 113–126.
• Ratzinger, Joseph. Wprowadzenie w chrześcijaństwo. Tłum. Zofia Włodkowa. Kraków: Znak, 1971.
• Salamucha, Agnieszka, Piotr Magier. „W obronie pedagogiki chrześcijańskiej”. Paedagogia Christiana 1 (2013): 155–169.
• Sochoń, Jan. Religia w projekcie postmodernistycznym. Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, 2012.
• Stróżewski, Władysław. Istnienie i sens. Kraków: Znak, 1994.
• Zawojska, Teresa. „Czy «nowa duchowość» w społeczeństwach ponowoczesnych to (jeszcze) religijność czy (już) gnoza? Stanowiska socjologa oraz filozofa”. Przegląd Religioznawczy 3 (2015): 187–201.
• Zawojska, Teresa. „Personalistyczna koncepcja człowieka podstawą pedagogiae perennis i pedagogiki chrześcijańskiej”. W: Wychowanie a cywilizacja uzależnień i agresji, red. Alina Rynio, Katarzyna Stępień, 13–27. Lublin: Fundacja Lux Veritate, 2014.
• Zdybicka, Zofia J. Człowiek i religia. Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, 2006.

Identifiers

DOI

10.12775/PCh.2017.024