Dobrowolny przymus? Uwarunkowania raportowania w zakresie zrównoważonego rozwoju przez małe i średnie przedsiębiorstwa

• Authors: Mućko Przemysław , Niemiec Andrzej , Skoczylas Wanda

Title variants

EN

Voluntary coercion? Conditions for sustainable reporting by small and medium-sized enterprises

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Cel: Celem artykułu jest określenie uwarunkowań i możliwości upowszechnienia raporto-wania zrównoważonego rozwoju wśród małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) w świetle teorii o rachunkowości, w tym pozytywnej teorii rachunkowości, legitymizacji lub interesa-riuszy, oraz regulacji prawnych i opinii przedstawicieli MŚP. Metodyka/podejście badawcze: Metody badawcze obejmowały przegląd literatury i pozo-stałych źródeł. W opracowaniu wyników badania ankietowego przeprowadzonego za po-średnictwem SKwP zastosowano analizę skupień, metodę k-średnich oraz jednoczynni-kowy test ANOVA. Wyniki: Tylko teoria interesariuszy dostarcza objaśnień użytecznych do określenia uwarun-kowań upowszechnienia raportowania w zakresie zrównoważonego rozwoju wśród MŚP. Większość z nich będzie objęta tym obowiązkiem pośrednio, czyli w wyniku utrzymywania relacji z podmiotami zobowiązanymi do raportowania informacji o całym łańcuchu tworze-nia wartości. Badanie empiryczne pozwoliło zidentyfikować dwie grupy respondentów. Pierw-sza to sceptycy. Nie raportują oni raczej informacji niefinansowej i jednocześnie nie widzą sensu wprowadzenia jednolitego, uproszczonego standardu raportowania zrównoważonego rozwoju w UE dla MŚP. Druga grupa uważa, że MŚP powinny raportować dane niefinan-sowe. Są to zazwyczaj podmioty już raportujące tego typu informację. Ograniczenia/implikacje badawcze: Ograniczenie badania wynika z wielkości i doboru próby. Natomiast implikacją badawczą jest wskazanie przewagi pośredniego sposobu na-rzucenia obowiązku raportowania niefinansowego wśród MŚP poprzez zobowiązanie ich kluczowych interesariuszy do zbierania takich informacji. Oryginalność/wartość: Artykuł uzupełnia lukę w badaniach empirycznych nad raporto-waniem niefinansowym w MŚP.

EN

Purpose: The purpose of this paper is to identify the determinants and possibilities of dis-seminating sustainability reporting among small and medium-sized enterprises (SMEs) on the basis of the accounting theory, legal regulations, and the opinions of SME representa-tives. Methodology/approach: A review of the literature and other sources. Cluster analysis, the k-means method, and the one-way ANOVA test were used to prepare the results of the survey conducted through AAP. Findings: Only stakeholder theory provides explanations that are useful for identifying the determinants of the dissemination of sustainability reporting among SMEs. The major-ity of SMEs are indirectly obliged to report, as a result of maintaining relationships with entities that are required to report non-financial information on the entire value chain. In our survey, we identified two groups. The first represents skeptics. They do not report non-financial information and do not support the introduction of a single, simplified, EU sus-tainability reporting standard for SMEs. The second group believes that SMEs should report non-financial data. They are usually entities that already report such information. Research limitations/implications: The limitations of the study are due to sample selection and size. In the implications, we emphasized the advantages of indirectly obliging SMEs to report non-financial information by requiring that their key stakeholders collect such information. Originality/value: The article fills a gap in the literature by providing empirical research on non-financial reporting in SMEs.

Keywords

PL

raportowanie niefinansowe; raportowanie zrównoważonego rozwoju; małe i średnie przedsiębiorstwa

EN

non-financial reporting; corporate sustainability reporting; small and medium enterprises

• Publisher: Stowarzyszenie Księgowych w Polsce (SKwP), Zarząd Główny, Rada Naukowa
• Journal: Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości
• Year: 2021
• Issue: 45(4)
• Pages: 91-109

Contributors

author

Mućko Przemysław

• Uniwersytet Szczeciński, Instytut Ekonomii i Zarządzania, Katedra Rachunkowości

author

Niemiec Andrzej

• Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu, Instytut Rachunkowości i Zarządzania Finansami

author

Skoczylas Wanda

• Uniwersytet Szczeciński, Instytut Ekonomii i Zarządzania, Katedra Rachunkowości

References

• Ahsen von A., Lange C., Pianowski M. (2004), Corporate environmental reporting: Survey and empirical evidence, “International Journal of Environment and Sustainable Developmentˮ, 3 (1), s. 5, doi.org/10.1504/IJESD.2004.004686.
• Armstrong M., Lavoie A., Petkov P., Pohlmann C., Smith D. (2007), Achieving eco-prosperity: SMEs ‘perspectives on the environment, Canadian Federation of Independent Business.
• Brammer S., Jackson G., Matten D. (2012), Corporate Social Responsibility and institutional theory: New perspectives on private governance, “Socio-Economic Reviewˮ, 10 (1), s. 3–28, doi.org/10.1093/ser/mwr030.
• Castka P., Balzarova M.A., Bamber C.J., Sharp J.M. (2004), How can SMEs effectively implement the CSR agenda? A UK case study perspective, “Corporate Social Responsibility and Environmental Managementˮ, 11 (3), s. 140–149, doi.org/10.1002/csr.62.
• Clemens B., Douglas T.J. (2006), Does coercion drive firms to adopt ‘voluntary’ green initia-tives? Relationships among coercion, superior firm resources, and voluntary green initiatives, “Journal of Business Researchˮ, 59 (4), s. 483–491, doi.org/10.1016/j.jbusres.2005. 09.016. Deegan C., Unerman J. (2006), Financial Accounting Theory, McGraw-Hill Education, Berkshire.
• Enderle G. (2004), Global competition and corporate responsibilities of small and medium-sized enterprises, “Business Ethics: A European Reviewˮ, 13 (1), s. 50–63, doi.org/10.111 1/j.1467-8608.2004.00349.x.
• Freeman R.E. (2010), Strategic Management: A Stakeholder Approach, Cambridge Univer-sity Press, Cambridge.
• Gad J. (2013), Sprawozdawczość biznesowa wobec założeń teorii agencji, „Zarządzanie i Finanseˮ, 11 (2), s. 172–185.
• Gao S.S., Zhang J.J. (2006), Stakeholder engagement, social auditing and corporate sustaina-bility, “Business Process Management Journalˮ, 12 (6), s. 722–740, doi.org/10.1108/1463 7150610710891.
• Godfrey J., Hodgson A., Holmes S., Tarca A. (2006), Accounting theory, John Wiley & Sons, Milton.
• Hasnas J. (1998), The Normative Theories of Business Ethics: A Guide for the Perplexed, “Business Ethics Quarterlyˮ, 8 (1), s. 19–42, doi.org/10.2307/3857520.
• Healy P.M., Palepu K.G. (2001), Information asymmetry, corporate disclosure, and the capital markets: A review of the empirical disclosure literature, “Journal of Accounting and Economicsˮ, 31(1–3), s. 405–440, doi.org/10.1016/S0165-4101(01)00018-0.
• Hoogendoorn B., Guerra D., van der Zwan P. (2015), What drives environmental practices of SMEs? “Small Business Economicsˮ, 44 (4), s. 759–781, doi.org/10.1007/s11187-014-9 618-9.
• Krasodomska J. (2013), Sprawozdawczość przedsiębiorstw w świetle teorii legitymizacji, „Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansówˮ, 130, s. 39–51.
• Lauesen L.M. (2013), Stakeholder Engagement Disclosure, [w:] Idowu S.O., Capaldi N., Zu L., Gupta A.D. (eds.), Encyclopedia of Corporate Social Responsibility. Springer, Berlin–Heidelberg, s. 2298–2305, doi.org/10.1007/978-3-642-28036-8_87.
• Łada M., Kozarkiewicz A. (2013), Teoria legitymizacji w badaniach z zakresu rachunkowości, „Zeszyty Teoretyczne Rachunkowościˮ, 71 (127), s. 161–175, doi.org/10.5604/164143 81.1061654.
• Marco-Fondevila M., Abadía J.M.M., Scarpellini S. (2018), CSR and green economy: Deter-minants and correlation of firms’ sustainable development, “Corporate Social Responsi-bility and Environmental Managementˮ, 25 (5), s. 756–771, doi.org/10.1002/csr.1492.
• Menyah K. (2013), Agency Theory, [w:] Idowu S.O., Capaldi N., Zu L., Gupta A.D. (eds.), Encyclopedia of Corporate Social Responsibility, Springer, Berlin–Heidelberg, s. 64–69, doi.org/10.1007/978-3-642-28036-8_108.
• Merli R., Preziosi M. (2018), The EMAS impasse: Factors influencing Italian organizations to withdraw or renew the registration, “Journal of Cleaner Productionˮ, 172C, s. 4532–4543, doi.org/10.1016/j.jclepro.2017.11.031.
• Mućko P., Niemiec A., Skoczylas W. (2021), Przegląd dyrektywy w sprawie sprawozdawczości niefinansowej – głos Stowarzyszenia Księgowych w Polsce, „Rachunkowośćˮ, 4, s. 60–65.
• Neugebauer F. (2012), EMAS and ISO 14001 in the German industry – complements or substitutes? “Journal of Cleaner Productionˮ, 37, s. 249–256, doi.org/10.1016/j.jclepro.2012. 07.021.
• Patton M.Q. (2001), Qualitative research and evaluation and methods, Sage, Beverly Hills.
• Simpson M., Taylor N., Barker K. (2004), Environmental responsibility in SMEs: Does it deliver competitive advantage? “Business Strategy and the Environmentˮ, 13 (3), s. 156–171, doi.org/10.1002/bse.398.
• Singh M.P., Chakraborty A., Roy M., Tripathi A. (2021), Developing SME sustainability disclosure index for Bombay Stock Exchange (BSE) listed manufacturing SMEs in India, “Environment, Development and Sustainabilityˮ, 23 (1), s. 399–422, doi.org/10.1007/s10 668-019-00586-z.
• Torugsa, N. A., O’Donohue W. i Hecker R. (2012). Capabilities, Proactive CSR and Financial Performance in SMEs: Empirical Evidence from an Australian Manufacturing Industry Sector, “Journal of Business Ethics”, 109 (4), 483–500, doi.org/10.1007/s10551-01 1-1141-1.
• Zarzycka E., Krasodomska J., Dobija D. (2021), Stakeholder Engagement in Corporate Social Practices and Non-Financial Disclosures: A Systematic Literature Review, “Central Euro-pean Management Journalˮ, 29 (1), s. 112–135.
• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i po-wiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek, zmieniająca dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2006/43/WE oraz uchylająca dyrektywy Rady 78/660/EWG i 83/349/EWG, Dz.U. L 182, 29.6.2013, s. 19 Dz.U. L 182 z 29.6.2013 19 (2013), http://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?qid=1427018067584&uri=CELEX:02013 L0034-20141211.
• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/95/UE z dnia 22 października 2014 r. zmieniająca dyrektywę 2013/34/UE w odniesieniu do ujawniania informacji niefinan-sowych i informacji dotyczących różnorodności przez niektóre duże jednostki oraz grupy, L 330/1 Dz.Urz. UE (2014), https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/HTML/?uri= CELEX:32014L0095&qid=1555336915847&from=EN.
• Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 25 maja 2016 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie informacji bieżących i okresowych przekazanych przez emitentów papierów wartościowych orz warunków uznawania za równoważne informacji wymaganych prze-pisami prawa państwa niebędącego państwem członkowskim, Dz.U. z 2016 r. poz. 860, par 91, ust 5, pkt 4 lit. I.
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2088 z dnia 27 listopada 2019 r. w sprawie ujawniania informacji związanych ze zrównoważonym rozwojem w sektorze usług finansowych, Pub. L. No. 32019R2088, 317 OJ.
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/852 z dnia 18 czerwca 2020 r. w sprawie ustanowienia ram ułatwiających zrównoważone inwestycje, zmieniające rozporządzenie (UE) 2019/2088, Pub. L. No. 32020R0852, 198 OJ L.
• Ustawa z dnia 15 grudnia 2016 r o zmianie ustawy o rachunkowości, Dz.U. z 2017 r., poz. 61.
• Wniosek. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniająca dyrektywę 2013/34/ue, dyrektywę 2004/109/we, dyrektywę 2006/43/WE i rozporządzenie (UE) nr 537/2014 w odniesieniu do sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstw COM/2021/189 wersja ostateczna, (2021).
• Europejski Zielony Ład (2019), Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiej, Rady, Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów, COM/20 19/640 final., https://eur-lex.europa.eu/legal-content/pl/TXT/?uri=CELEX:52019DC0640 (dostęp 30.08.2021).
• Final Report on Guidelines on loan origination and monitoring (EBA/GL/2020/06) (2020), European Banking Authority, https://www.eba.europa.eu/sites/default/documents/files/ document_library/Publications/Guidelines/2020/Guidelines%20on%20loan%20originati on%20and%20monitoring/884283/EBA%20GL%202020%2006%20Final%20Report%20on%20GL%20on%20loan%20origination%20and%20monitoring.pdf (dostęp 30.08.2021).
• Michelon G., Sealy R., Trojanowski G. (2020), Understanding research findings and evidence on corporate reporting: An independent literature review [Technical Report], Financial Reporting Council, http://hdl.handle.net/10871/123575 (dostęp 30.08.2021).
• Wytyczne dotyczące sprawozdawczości w zakresie informacji niefinansowych (metodyka spra-wozdawczości niefinansowej) (2017), Komisja Europejska, https://eur-lex.europa.eu/legal -content/PL/TXT/?qid=1556910482273&uri=CELEX:52017XC0705(01) (dostęp 30.08.2021).
• Wytyczne dotyczące sprawozdawczości w zakresie informacji niefinansowych: Suplement dotyczący zgłaszania informacji związanych z klimatem (2019), Komisja Europejska, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?toc=OJ%3AC%3A2019%3A209%3AFU LL&uri=uriserv%3AOJ.C_.2019.209.01.0001.01.POL (dostęp 30.08.2021).