Dwie mowy Wojciecha Miaskowskiego wygłoszone na pogrzebie Wojciecha Gajewskiego – edycja krytyczna

• Authors: Oźlański Artur

Title variants

EN

Two speeches by Wojciech Miaskowski made at the funeral of Wojciech Gajewski – critical edition

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The article presents a critical edition of two funeral speeches made by Wojciech Miaskowski, yet not printed before. The first one was made while the body of Wojciech Gajewski was carried through Poznan, the latter one – during the funeral. Both oratory pieces, which were widely appreciated among the researches of old Polish oratory, provide us with new information on the life of the soldier who died in battle at the walls of Smolensk. The author of the article prepared a transcription of the speeches, followed by an introduction including the most important details on Miaskowski and Gajewski’s lives, as well as the discussion on the hereditary issues concerning the speeches. The first one made during the body’s passage is an example of oratio ab hospitibus, that is a speech for the guests, whereas the latter is oratio gratiarum actoria, that is the family’s thanksgiving. Edition of the oratory pieces was accompanied by a family tree, critical apparatus and explanations given to the works.

Keywords

PL

Wojciech Miaskowski; Wojciech Gajewski; mowy pogrzebowe; oratorstwo; edycja krytyczna

EN

Wojciech Miaskowski; Wojciech Gajewski; funeral speeches; oratory; critical edition

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Meluzyna. Dawna Literatura i Kultura
• Year: 2018
• Volume: 2 (9)
• Pages: 71-94

Dates

published

2019-01-01

Contributors

author

Oźlański Artur

• Uniwersytet Śląski

References

• [Anonim] (1999). Diariusz drogi Króla JMci Zygmunta III od szczęśliwego wyjazdu z Wilna pod Smoleńsk w roku 1609 a die 18 Augusta i fortunnego powodzenia przez lat dwie do wzięcia zamku Smoleńska w roku 1611. Oprac. J. Byliński. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Baltyzer (2016). Epitafium. W: Moskiewski Mars. Wiersze polskie czasu pierwszej dymitriady (1605-1612) (s. 345). Oprac. A. Oszczęda. Warszawa: Wydawnictwo Neriton.
• Cyceron, M.T. (2002). Filipiki. Mowy przeciwko Markowi Antoniuszowi. Przeł. K. Ekes. Warszawa: Prószyński i S-ka SA.
• Cyceron, M.T. (1994). Sen Scypiona. Tł. I. Wieniewski. Łódź: Łódzkie Towarzystwo Naukowe Societas Scientiarum Lodziensis.
• Czernik, S. (1954). Opowieść o Klemensie Janickim. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Horacy (1972). Pieśń III 2. W: idem, Pieśni (s. 232–235). Przeł. S. Gołębiowski. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
• Krajewski, J. (2016). Chronologia wojny moskiewskiej [...] pilnie opisana 1615. W: Moskiewski Mars. Wiersze polskie czasu pierwszej dymitriady (1605-1612) (s. 305–313). Oprac. A. Oszczęda. Warszawa: Wydawnictwo Neriton.
• Miaskowski, K. (1995). Epitafium temuż. W: idem, Zbiór rytmów (s. 315). Oprac. A. Nowicka-Jeżowa. Warszawa: Instytut Badań Literackich.
• Miaskowski, K. (1995). Kalliope polska na śmierć Wojciecha Gajewskiego. W: idem, Zbiór rytmów (s. 312–315). Oprac. A. Nowicka-Jeżowa. Warszawa: Instytut Badań Literackich.
• Miaskowski, W. (1864). Diariusz podróży do Perejasławia i traktowania tamtejszego z Chmielnickim panów komisarzów polskich przez Wojciecha Miaskowskiego, podkomorzego lwowskiego, spisany. W: J. Michałowski, Księga pamiętnicza (s. 369–385). Kraków: drukarnia C.K. Uniwersytetu.
• Miaskowski, W. (BN BOZ 855). Dziękowanie na pogrzebie. Rkps Biblioteki Narodowej. Biblioteka Ordynacji Zamojskiej. Sygn. 855.
• Miaskowski, W. (AGAD AR II ks. 15). Na pogrzebie dziękowanie. Rkps Archiwum Głównego Akt Dawnych. Archiwum Radziwiłłów. Sygn. II/15.
• Miaskowski, W. (AHWil op. 1135, 2/40). Na pogrzebie P[ana] Wojciecha Gajewskiego, starosty ujskiego, dziękuje P[an] Wojciech Miaskowski, dworzanin j[ego] k[rólewskiej] m[ości]. Rkps Archiwum Historycznego w Wilnie. Sygn. 2/40.
• Miaskowski, W. (KUL 3250). P[an] Wojciech Miaskowski, dworz[anin] k[róla] j[ego]m[ości], dziękuje gościom na pogrzebie p[ana] Wojciecha Gajewskiego, starosty ujskiego pod Smoleńskiem zabitego. Rkps Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Sygn. 3250.
• Miaskowski, W. (AHWil op. 1135, 2/40). Tenże na przeprowadzenie tegoż ciała przez Poznanie. Rkps Archiwum Historycznego w Wilnie. Sygn. 2/40.
• Miaskowski, W. (KUL 3250). Tenże na przeprowadzenie tegoż ciała przez Poznanie. Rkps Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Sygn. 3250.
• Miaskowski, W. (1985). Wielka legacja Wojciecha Miaskowskiego do Turcji. Oprac. A. Przyboś. Warszawa – Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Rufus, K.K (1976). Historia Aleksandra Wielkiego. Przekł. zespołowy pod red. L. Winniczuk. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Sobieski, J. (2019). Mowy pogrzebowe. Wyd. M. Barłowska, M. Ciszewska. Warszawa: Instytut Badań Literackich. [w druku]
• Swetoniusz, G.T. (1987). Boski Wespezjan. W: idem, Żywot cezarów (s. 298–311). Przeł. J. Niemirska-Pliszczyńska. Wrocław: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich Wydawnictwo.
• Żółkiewski, S. (1966). Początek i progres wojny moskiewskiej. Oprac. J. Maciszewski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Augustyniak, U. (2008). Historia Polski. 1572–1795. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Barłowska, M. (2010–2011). „Bo przystoi, by mężne tak wieziono ciała”. Mowy przy wyprowadzeniu ciała rycerza z obozu. Wschodni Rocznik Humanistyczny, 7, 57–69.
• Barłowska, M. (2010). Swada i milczenie. Zbiory oratorskie XVII–XVIII wieku – prolegomena filologiczne. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Chłapowski, K. (1996). Elita senatorsko-dygnitarska Korony za czasów Zygmunta III i Władysława IV. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
• Chrościcki, J.A. (1974). Pompa funebris. Z dziejów kultury staropolskiej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Ciszewska, M. (2016). Tuliusz domowy. Świeckie oratorstwo szlacheckie kręgu rodzinnego (XVII–XVIII wiek). Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN Wydawnictwo.
• Domański, J. (1997). O dwu znaczeniach metafory pszczoły. Archiwum Historii Filozofii i Myśli Społecznej, 42, 57–72.
• Dworzaczek, W. (1958). [hasło] Gajewski Wojciech. W: W. Konopczyński (red.), Polski słownik biograficzny T. 7 (s. 215). Kraków: Polska Akademia Umiejętności.
• Lepszy, K. (1958). [hasło] Gajewski Jan. W: W. Konopczyński (red.), Polski słownik biograficzny. T. 7 (s. 215). Kraków: Polska Akademia Umiejętności.
• Leśniak, F. (1998). Wielka historia Polski. 1586–1696. T. 4. Kraków: Pinnex.
• Natoński, B. (1986). [hasło] Radau Michał. W: W. Konopczyński (red.), Polski słownik biograficzny. T. 29 (s. 667–669). Kraków: Polska Akademia Umiejętności.
• Oźlański, A. (2018). Miaskowscy o śmierci Wojciecha Gajewskiego. O twórczej relacji między utworami. Meluzyna, 5 (1), 17–29.
• Pelc, J. (1984). Europejskość i polskość literatury naszego renesansu. Warszawa: Czytelnik.
• Pietrzyk, Z. (1997). W kręgu Strasburga. Z peregrynacji młodzieży z Rzeczypospolitej polsko-litewskiej w latach 1538–1621. Kraków: Biblioteka Jagiellońska.
• Przyboś, A. (1985). Wstęp. W: W. Miaskowski, Wielka legacja do Turcji (s. 7–45). Oprac. A. Przyboś. Warszawa – Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Przyboś, A., Przyboś, K. (1975). [hasło] Wojciech Miaskowski. W: E. Rostworowski (red.), Polski słownik biograficzny. T. 20 (s. 547–549). Wrocław: Polska Akademia Nauk.
• Ruszczyńska, T., Sławska, A. (1980). Katalog zabytków sztuki w Polsce. T. V, z. 10. Warszawa: Polska Akademia Nauk.
• Skwara, M. (1994). ,,Miejsca wspólne” polskiej poezji i sztuki funeralnej XVI i początku XVII wieku. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
• Sokolski, J. (1994). Staropolskie zaświaty. Obraz piekła, czyśćca i nieba w renesansowej i barokowej literaturze polskiej wobec tradycji średniowiecznej. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Ślękowa, L. (2011). ,,Krajobraz po bitwie”. Metaforyzacja pobojowiska po bitwie w dawnej poezji. W: W. Pawlak, M. Piskała (red.), Wojny, bitwy i potyczki w kulturze staropolskiej (s. 25–33). Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN Wydawnictwo.