Stare i nowe. Wprowadzenie do mitologii historiografii filmowej

• Authors: Michał Pabiś-Orzeszyna

Title variants

EN

The Old and the New. Introduction to the mythology of film historiography

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Przeszłość historiografii filmowej stanowi obecnie domenę mitu i domaga się pracy przywracającej świadomość rozmaitości materialnych warunków wytwarzania wiedzy, ich zaplecza ideologicznego, a w konsekwencji wielości miejsc, z których mówiono – i nadal się mówi – o kinie. Zgadzając się z diagnozami Philippe’a Gauthiera, Pabiś-Orzeszyna poddaje rewizji sposób, w jaki historycy kina opisują własną historię. Narracja ta opiera się na opozycji Nowa Historia Filmu vs „tradycyjna historiografia”. Przeciwstawianie tych dwóch formacji przemyca uproszczony obraz postępu metodologicznego i maskuje fakt, że badacze unifikowani za pomocą etykietki Nowej Historii Filmu reprezentują często wykluczające się perspektywy. Nieciągłości niemożliwe do przeoczenia skłaniają też do zastanowienia się nad kategorią „tradycyjnej historii filmu”, która wydaje się prokurować „radosną jasność” kosztem historycznych antynomii.

EN

The past of film historiography is now a domain of myth and requires work in restoring awareness of the variety of material conditions of production of knowledge, their ideological base, and consequently multiplicity of places that are sources of critical thought on cinema. The author agrees with the diagnoses of Philippe Gauthier, and analyses the way in which film historians describe their own history. This narrative is based on the opposition between the New Film History and the “traditional historiography”. The opposition of these two formations gives an oversimplified image of methodological progress and obscures the fact that researchers unified under the label of New Film History, represent often conflicting perspectives. Discontinuities that are impossible to miss, make one reconsider the category of “traditional film history”, which seems to concoct “joyful brightness” at the expense of historical antinomy.

Keywords

PL

historiografia; Nowa Historia Filmu

EN

historiography; New Film History

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Kwartalnik Filmowy
• Year: 2014
• Issue: 85
• Pages: 51-61

Contributors

author

Michał Pabiś-Orzeszyna

• Katedra Mediów i Kultury Audiowizualnej, Instytut Kultury Współczesnej, Wydział Filologiczny, Uniwersytet Łódzki

References

• Adamkiewicz, Sebastian. Banialuki Pana Sowy. http://www.histmag.org/8713.
• Albera, François. 2011. 1945: trois „intrigues" de Georges Sadoul. „Cinémas: revue d'études cinématographiques / Cinémas: Journal of Film Studies” 2-3.
• Allen, Robert C. 1979. Contra Chaser Theory. „Wide Angle” 1.
• Allen, Robert C., Douglas Gomery. 1985. Film History: Theory and Practice. New York.
• Barthes, Roland. 2000. Mitologie. Tłum. A. Dziadek. Warszawa.
• Belton, John. 1998. American Cinema and Film History. W: J. Hill, P. Church-Gibson (red.). Oxford Guide to Film Studies. New York.
• Biskupski, Łukasz. 2009. Od ciekawostki do dyscypliny. Historia teorii badań nad wczesnym kinem. „Kwartalnik Filmowy” 67-68.
• Biskupski, Łukasz. 2012. Projekt materialistyczno-fantazmatycznej krytyki historii Polski. „Przegląd Humanistyczny” 6.
• Biskupski, Łukasz. Przepędzić widmo X muzy: kilka refleksji na temat kulturowej historii kina w kontekście polskim. www.filmkulturaspoleczenstwo.pl/publicystyka/przepedzic-widmo-x-muzy-kilka-refleksji-na-temat-kulturowej-historii.
• Bordwell, David. 1997. On the History of Film Style. London.
• Certeau de, Michel. 1975. L’operation historique. W: tegoż. L’Ecriture de l’histoire. Paris.
• Chwalba, Andrzej. Recenzja dorobku naukowego doktora Jana Sowy. http://www.ck.gov.pl/images/PDF/Awanse/SowaJan/zal4.pdf.
• Czapliński, Przemysław. Recenzja rozprawy habilitacyjnej dra Jana Sowy „Fantomowe ciało króla. Peryferyjne zmagania z nowoczesną formą” oraz opinia na temat całościowego dorobku. http://www.ck.gov.pl/images/PDF/Awanse/SowaJan/zal5.pdf.
• Elsaesser, Thomas. 2006. Discipline through Diegesis: The Rube Film between „Attractions” and „Narrative Integration”. W: W. Strauven (red.). The Cinema of Attraction Reloaded. Amsterdam.
• Elsaesser, Thomas. 2012. Is Nothing New? Turn-of-the-Century Epistemes in Film History. W: A. Gaudreault, N. Dulac, S. Hidalgo (red.). A Companion to Early Cinema. Chichester.
• Elsaesser, Thomas. 2009. Nowa Historia Filmu jako archeologia mediów. Tłum. G. Nadgrodkiewicz. „Kwartalnik Filmowy” 67-68.
• Gaudreault, André, Philippe Gauthier. 2011. Le Discours historique de Jacobs/Sadoul/Mitry canon de l’„historiographie traditionnelle” du cinéma. W: P. Bianchi, G. Bursi, S. Venturini The Film Canon (red.). Udine.
• Gauthier, Philippe. 2011. L’histoire amateur et l’histoire universitaire: paradigmes de l’historiographie du cinéma. „Cinémas: revue d'études cinématographiques / Cinémas: Journal of Film Studies” 2-3.
• Grau, Robert. 1914 Theatre of Science: A Volume of Progress and Achievement in the Motion Picture Industry. New York.
• Higashi, Sumiko. 2004. Introduction. In Focus: Film History, or a Baedeker Guide to the Historical Turn. „Cinema Journal” 1.
• Grieveson, Lee, Heidee Wasson (red.). 2008. Inventing Film Studies. Durham.
• Gwóźdź, Andrzej, Barbara Kita (red.). Pamięć kina. Katowice.
• Johnston, A.. 1937. The Great Goldwyn. New York.
• Klenotic, Jeffrey F. 1994. The Place of Rhetoric in ‘New’ Film Historiography: The Discourse of Corrective Revisionism. „Film History” 6.
• Korczarowska-Różycka, Natalia. 2013. Inne spojrzenie. Wyobrażenia historii w filmach Wojciecha Jerzego Hasa, Jana Jakuba Kolskiego, Filipa Bajona i Anny Jadowskiej – studium przypadków. Łódź.
• Kuhn, Thomas. 1985. Raz jeszcze o paradygmatach. W: tegoż. Dwa bieguny. Tradycja i nowatorstwo w badaniach naukowych. Tłum. S. Amsterdamski. Warszawa.
• Kurz, Iwona (red.). 2008. Film i historia. Antologia. Warszawa.
• Lewicki, Bolesław Włodzimierz, Ewelina Nurczyńska-Fidelska, Bronisława, Stolarska. 2012. Wiesz jak jest. Szkic monograficzny. Bolesław Włodzimierz Lewicki – Bibliografia. Łódź.
• Leyda, Jay. 1974-1975. Toward a New Film History. „Cinema Journal” 2.
• Maltby, Richard. How Can Cinema History Matter More. http://tlweb.latrobe.edu.au/humanities/screeningthepast/22/board-richard-maltby.html.
• Maltby, Richard. 2006. On the Prospect of Writing Cinema History from Below. „Tijdschrift voor Mediageschiedenis” 9.
• Marwick, Arthur. 2001. Author’s Response to a Review by Alan Munslow (of Arthur Marwick, „The New Nature of History: Knowledge, Evidence, Language”, London 2001). „History in Focus” 2. http://www.history.ac.uk/ihr/Focus/Whatishistory/munslow5.html.
• Marwick, Arthur. 2001. The New Nature of History: Knowledge, Evidence, Language. London.
• Munslow, Alan. 2001. Book review: „The New Nature of History: Knowledge, Evidence, Language”. „History in Focus” 2. http://www.history.ac.uk/ihr/Focus/Whatishistory/munslow5.html.
• Nurczyńska-Fidelska, Ewelina. 2000. Z dziejów Zakładu Mediów i Kultury Audiowizualnej (d. Zakładu Wiedzy o Filmie) Uniwersytetu Łódzkiego. Łódź.
• Pabiś-Orzeszyna, Michał. 2013. Dawno temu przed Nanookiem. Czy wczesne kino niefikcjonalne to „przeszłość podrzędna” historiografii filmowej? W: D. Rode, M. Pieńkowski (red.) Metody dokumentalne w filmie. Łódź.
• Pabiś-Orzeszyna, Michał. 2013. Nowa Historia Filmu, Nowa Historia Kina. „EKRANy” 6.
• Polan, Dana. 2007. Scenes of Instruction. The Beginnings of the U.S. Study of Film. Berkeley.
• Sadoul, Georges. 1955. Charlie Chaplin. Tłum. Z. Bieńkowski. Warszawa.
• Sadoul, Georges. 1953. French Film. London.
• Schnädelbach, Herbert. 2001. Rozumieć coś, to rozumieć, jak to coś powstało. W: tegoż. Rozum i historia. Tłum. K. Krzemieniowa, Warszawa.
• Sedgwick, John, Michael, Pokorny. 2005. The Film Business in the United States and Britain during the 1930s. „The Economic History Review” 1.
• Sicinski, Michael. 2010. Inventing Film Studies. „International Journal of Communication” 4.
• Singer, Ben. 2001. Melodrama and modernity: early sensational cinema and its contexts. New York.
• Slide, Anthony. 2000. Nitrate Won't Wait: A History of Film Preservation in the United States. London.
• Sowa, Jan. 2011. Fantomowe ciało króla. Peryferyjne zmagania z nowoczesną formą. Kraków. Transkrypt wywiadu z Eileen Bowser, http://www.moma.org/pdfs/docs/learn/archives/transcript_bowser.pdf.
• Zeidler-Janiszewska, Anna. Recenzja monografii habilitacyjnej „Fantomowe ciało króla. Peryferyjne zmagania z nowoczesną formą” oraz pozostałego dorobku Jana Sowy po doktoracie. http://www.ck.gov.pl/images/PDF/Awanse/SowaJan/zal3.pdf.
• Zwierzchowski, Piotr, Barbara Giza. (red.). 2013. Polskie piśmiennictwo filmowe. Bydgoszcz.