Problematyzacja obiektywności w naukach społecznych

• Authors: Kuszyk-Bytniewska Mariola

Title variants

EN

Problematization of Objectivity in the Social Sciences

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Historia idei pokazuje, że obiektywność to całkiem nowe pojęcie. Jej epistemologiczne znaczenie wynika z nowożytnej idei poznania jako procesu produktywnego, twórczego i konstrukcyjnego. Właściwości te nabierają szczególnego znaczenia w naukach społecznych. Nauki te wnoszą do nowoczesnej problematyzacji wiedzy w kategoriach obiektywności nowe aspekty – praktyczny i intersubiektywny. Główna teza artykułu brzmi następująco: w przeciwieństwie do nauk przyrodniczych warunki obiektywności poznania w naukach społecznych mają specyfi czny sens o b i e k t y w i z a c j i s p o ł e c z n y c h p r a k t y k, a nie technologicznej obiektywizacji wiedzy. Ontologiczne podstawy obiektywności nauk społecznych mają charakter praktyczny a nie technologiczny.

EN

History of ideas shows, that objectivity is quite new. Its epistemological signifi cance emerges from modern idea of cognition as a productive, creative and constructional process. These features has acquired special signifi cance in social sciences. Social sciences contribute to this modern problematization of knowledge in terms of objectivity practical and intersubjective aspects. The main thesis of the paper is as follows: In contrast to natural sciences the conditions of objectivity of cognition in social sciences has specifi c sense of o b j e c t i v i z a t i o n o f s o c i a l p r a c t i c e s and by no means technological objectivization of knowledge. An ontological foundation of objectivity of social sciences has practical, not technological sense.

Keywords

PL

nauki społeczne; obiektywność; obiektywizacja; subiektywność; intersubiektywność

EN

social sciences; objectivity; objectivization; subjectivity; intersubjectivity

• Publisher: Science Studies Committee, Polish Academy of Sciences
• Journal: Zagadnienia Naukoznawstwa
• Year: 2015
• Volume: 51
• Issue: 2(204)
• Pages: 191-198

Dates

published

2015

Contributors

author

Kuszyk-Bytniewska Mariola

• Instytut Filozofii, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej

References

• Curtius E. R., 1997, Literatura europejska i łacińskie średniowiecze, tłum. A. Borowski, Kraków: Universitas.
• Daston L., Galison P., 2007, Objectivity, New York: Zone Books.
• Daston L., Galison P., 2009, Trenowanie osądu – dokładność kontra obiektywność, tłum. A. Szyjkowska-Piotrowska, M. Piotrowski, Ł. Głecki, w: K. Fudakowski, D. Àlvarez Castillo (red.), Pokonać obiekt. W wypadku rzeźby, Warszawa: Fundacja Bęc Zmiana, s. 39–53.
• Daston L., Lunbeck E., 2011, Histories of Scientific Observation, Chicago and London: The University of Chicago Press.
• Foucault M., 2007, Subjectivity of Truth, w: idem, The Politics of Truth, red. S. Lotringer, (wstęp J. Rajchman), tłum. L, Hochroth i C. Porter, Los Angeles: Semiotext(e), s. 147–167.
• Ingarden R., 1971, Rozważania dotyczące zagadnienia obiektywności, w: tenże, U podstaw teorii poznania, cz. I, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, s. 451–490.
• Judycki S., 1997, Obiektywność, w: Filozoficzny Leksykon Filozoficzny, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL: 404–406.
• Kozakiewicz H., 1992, Racjonalność i intersubiektywność. Epistemologiczne wyzwanie dla socjologii i filozofi i, w: Racjonalność współczesności. Między filozofią a socjologią, red. H. Kozakiewicz, E. Mokrzycki, M. J. Siemek, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, s. 106–120.
• Kuszyk-Bytniewska M., 2013, Zaangażowanie a neutralność – o trudnościach stosowania pojęcia obiektywności w naukach społecznych. Onto-epistemologiczna recepcja socjologii Norberta Eliasa, „Roczniki Historii Socjologii”, vol. III: 61–80.
• Ossowski S., 1967, O osobliwościach nauk społecznych, w: idem, O nauce [Dzieła, t. IV], Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, s. 125–316.
• Pałubicka A., 1998, Narodziny nowożytnego pojmowania obiektywności, w: W. Wrzosek (red.), Świat historii. Prace dedykowane Jerzemu Topolskiemu z okazji siedemdziesiątych urodzin, Poznań: Instytut Historii UAM, s. 363–374. [również: Pałubicka A., 2006, Myślenie w perspektywie poręczności a pojęciowa konstrukcja świata, Bydgoszcz: Oficyna Wydawnicza Epigram, s. 69–88.]
• Pomian K., 1987, Trzy modele poznania, w: Obecność. Leszkowi Kołakowskiemu w 60 rocznicę urodzin, Londyn: „ANEKS”, s. 97–109.
• Szacki J., 1991, Obiektywizm i subiektywizm w socjologii, w: idem, Dylematy historiografi i idei oraz inne szkice i studia, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 167–217.
• Wallerstein I., 1999, Otwórzmy nauki społeczne. Raport Komisji Gulbenkiana na rzecz restrukturyzacji nauk społecznych, w: A. Flis (red.), Wyzwania wobec nauk społecznych u progu XXI wieku, Kraków: Universitas, s. 9–106.