O normatywności, redundantności i zbędności przepisów prawnych. Część druga: typologia przepisów

• Authors: Wróblewski Bartłomiej , Zajęcki Maurycy

Title variants

EN

On normativity, redundancy and uselessness of legal provisions. Part two: typology of provisions

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

EN

In a previously published article (Przegląd Sejmowy No. 5(142)/2017) the authors proposed definitions of the following concepts: normativity, redundancy and uselessness of a legal text. The article provides a typological review of Polish legal texts. The authors analysed the basic units of the integral (articulated) part of normative acts, i.e. legal provisions, showing their normativity, redundancy, and uselessness. The analyse includes: internal preambles, provisions describing the object and subject scope of the act, legal principles, programme and task provisions, meliorative provisions, emendations, permanently unrealisable regulations, legal definitions. The analyses led to identification of four basic types of errors in legal provisions, which were named: “doubles”, “widows”, “orphans”, and “botches”. In their closing remarks, the authors signalled the need to supplement the analysis with a description of non-integral (non-articulated) parts of normative acts. Another part of the study, devoted to these problems, is currently being prepared.

Keywords

EN

normative act; legislation; legal text; normativity; redundancy; uselessness

• Publisher: Kancelaria Sejmu / Chancellery of the Sejm
• Journal: Przegląd Sejmowy
• Year: 2021
• Issue: 2(163)
• Pages: 181–221

Contributors

author

Wróblewski Bartłomiej

• Dr Bartłomiej Wróblewski (LLM) Uniwersytet Humanistycznospołeczny SWPS, Wydział Psychologii i Prawa w Poznaniu, Polska University of Social Sciences and Humanities, Faculty of Psychology and Law in Poznań, Poland [e-mail], https://orcid.org/0000-0003-3641-8719

author

Zajęcki Maurycy

• Dr hab. Maurycy Zajęcki, prof. Uniwersytetu SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny SWPS, Wydział Psychologii i Prawa w Poznaniu, Polska University of Social Sciences and Humanities, Faculty of Psychology and Law in Poznań, Poland [e-mail], https://orcid.org/0000-0001-9086-642X

References

• Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej uchwalona przez Sejm Ustawodawczy w dniu 22 lipca 1952 r., Dz.U. z 1952 r. nr 33, poz. 232, ze zm., tekst jedn. Dz.U. z 1976 r. nr 7, poz. 36, ze zm.
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz.U. z 1997 r. nr 78, poz. 483, ze zm.
• Obwieszczenie Marszałka Sejmu RP z dnia 31 stycznia 2011 r. o sprostowaniu błędu, Dz.U. z 2011 r. nr 24, poz. 130.
• Obwieszczenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 26 marca 2001 r. o sprostowaniu błędów, Dz.U. z 2001 r. nr 28, poz. 319.
• Postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 3 lutego 1999 r., sygn. akt U 2/98.
• Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie „Zasad techniki prawodawczej”, Dz.U. z 2002 r. nr 100, poz. 908, ze zm., tekst jedn. Dz.U. z 2016 r. poz. 283.
• Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 11 lipca 1932 r. – Kodeks karny, Dz.U. z 1932 r. nr 60, poz. 571, ze zm.
• Ustawa Konstytucyjna z dnia 23 kwietnia 1935 r., Dz.U. z 1935 r. nr 30, poz. 227.
• Ustawa Zasadnicza Republiki Federalnej Niemiec (Grundgesetz für die Bundesrepublik Deutschland) z dnia 23 maja 1949 r., Bundesgesetzblatt 1949.
• Ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece, Dz.U. z 1982 r. nr 19, poz. 147, ze zm., tekst jedn. Dz.U. z 2019 r. poz. 2204.
• Ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, Dz.U. z 1982 r. nr 35, poz. 230, ze zm., tekst jedn. Dz.U. z 2019 r. poz. 2277.
• Ustawa z dnia 14 lipca 1983 r. o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach, Dz.U. z 1983 r. nr 38, poz. 173, ze zm., tekst jedn. Dz.U. z 2020 r. poz. 164.
• Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, Dz.U. z 1990 r. nr 16, poz. 95, ze zm., tekst jedn. Dz.U. z 2019 r. poz. 506, ze zm.
• Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, tekst jedn. Dz.U. z 2019 r. poz. 1010, 1649.
• Ustawa z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej, Dz.U. z 1995 r. nr 88, poz. 439, ze zm., tekst jedn. Dz.U. 2020 r. poz. 443.
• Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego, Dz.U. z 1997 r. nr 89, poz. 555, ze zm., tekst jedn. Dz.U. z 2020 r. poz. 30.
• Ustawa z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym, Dz.U. z 1997 r. nr 102, poz. 643, ze zm.
• Ustawa z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, Dz.U. z 1998 r. nr 155, poz. 1016, ze zm., tekst jedn. Dz.U. z 2019 r. poz. 1882.
• Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o Polskiej Organizacji Turystycznej, Dz.U. z 1999 r. nr 62, poz. 689, ze zm., tekst jedn. Dz.U. z 2018 r. poz. 563.
• Ustawa z dnia 28 kwietnia 2000 r. o systemie oceny zgodności, akredytacji oraz zmianie niektórych ustaw, Dz.U. z 2000 r. nr 43, poz. 489, ze zm.
• Ustawa z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych, Dz.U. z 2000 r. nr 62, poz. 718, tekst jedn. Dz.U. z 2019 r. poz. 1461.
• Ustawa z dnia 18 września 2001 r. Kodeks morski, Dz.U. z 2001 r. nr 138, poz. 1545, ze zm., tekst jedn. Dz.U. z 2018 r. poz. 2175, ze zm.
• Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 14 lipca 2010 r., sygn. akt Kp 9/09, OTK ZU nr 6A/2010, poz. 59.
• Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 11 czerwca 2007 r., sygn. akt III SA/Wa 3752/06.
• Bator A., Czy istnieją normy planowania gospodarczego?, „Acta Universitatis Wratislaviensis” 1992, t. CCVI.
• Bielska-Brodziak A., Kłopoty z definicjami legalnymi, [w:] System prawny a porządek prawny, red. O. Bogucki, S. Czepita, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2008.
• Bielska-Brodziak A., Tobor Z., Zmiana w przepisach jako argument w dyskursie interpretacyjnym, „Państwo i Prawo” 2009, z. 9.
• Błachnio-Parzych A., Przepisy odsyłające systemowo. Wybrane zagadnienia, „Państwo i Prawo” 2003, z. 1.
• Błachut M., Gromski W., Kaczor J., Technika prawodawcza, C.H.Beck, Warszawa 2008.
• Bogucki O., Wykładnia funkcjonalna w działalności najwyższych organów władzy sądowniczej, Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2011.
• Garlicki L., Kto prostuje błędy w tekście ustawy? Polemika z artykułem Piotra Radziewicza pt. „O sprostowaniu błędów w konstytucji i innych aktach prawnych”, „Przegląd Sejmowy” 2002, nr 2(49).
• Gizbert-Studnicki T., Grabowski A., Normy programowe w konstytucji, [w:] Charakter i struktura norm konstytucji, red. J. Trzciński, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1997.
• Gmerek K., Udzielanie przez sąd pouczeń w postępowaniu cywilnym. Uwagi na tle wykładni art. 5 Kodeksu postępowania cywilnego, [w:] Wymiary prawa. Teoria. Filozofia. Aksjologia, red. M. Hermann, M. Krotoszyński, P.F. Zwierzykowski, C.H.Beck, Warszawa 2019.
• Grabowski P., Hermann M., O normatywnym charakterze przepisów o wejściu w życie, „Państwo i Prawo” 2006, z. 9.
• Grzybowski T., Wpływ zmian prawa na jego wykładnię, Wolters Kluwer, Warszawa 2013.
• Grzybowski T., Zmiana tekstu prawnego a zmiana normatywna (w świetle sądowej wykładni prawa), „Państwo i Prawo” 2010, z. 4.
• Guść J., O możliwości stanowienia aktów prawnych o charakterze interpretacyjnym, „Gdańskie Studia Prawnicze” 2005, t. XIV, nr 2.
• Kanarek B., Zieliński M., Porządkująca faza wykładni prawa, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2001, nr 3.
• Kłodawski M., Pleonazmy i analityzmy – wyrażenia redundantne pragmatycznie w języku prawnym, [w:] Język współczesnego prawa, red. A. Niewiadomski, E. Sztymelska, Uniwersytet Warszawski, Warszawa 2012.
• Kłodawski M., Redundancja w tekście prawnym, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2017.
• Kłodawski M., Superfluum i nadwyżki znaczeniowe jako przykłady redundancji tekstu prawnego, „Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej” 2013, nr 2.
• Kłodawski M., Trzy ujęcia nadmiarowości w polskim prawie, [w:] Rzeczywistość społeczna w badaniach młodych naukowców, red. Z. Dziemianko, W. Stach, Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Handlu i Usług w Poznaniu, Poznań 2012.
• Kokoszczyński M., Wierczyński G., System informacji prawnej w pracy sędziego, Wolters Kluwer, Warszawa 2011.
• Kordela M., Zasady prawa. Studium teoretycznoprawne, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań 2012.
• Kordela M., Zasady prawa w sensie opisowym. Próba reinterpretacji, [w:] W poszukiwaniu dobra wspólnego. Księga jubileuszowa Profesora Macieja Zielińskiego, red. A. Choduń, S. Czepita, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2010.
• Krajewski R., Preambuły aktów normatywnych. Znaczenie i zestawienie, Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz 2019.
• Kubiak A., O interpretacji przepisów programowych Konstytucji, „Państwo i Prawo” 1987, z. 4.
• Legocki A., Humanistyczny kontekst wielkich wyzwań nauki, „Nauka” 2019, nr 4.
• Malinowski A., Błędy formalne w tekstach prawnych, Wolters Kluwer, Warszawa 2020.
• Malinowski A., Polski tekst prawny. Opracowanie treściowe i redakcyjne, wyd. 3, LexisNexis, Warszawa 2012.
• Markowski K., Zasady orzekania w postępowaniu nieprocesowym, C.H.Beck, Warszawa 2013.
• Mularski K., Kilka uwag o zbędnych fragmentach aktów normatywnych, [w:] Prawo wobec wyzwań współczesności, t. 5, red. B. Guzik, N. Buchowska, P. Wiliński, Uni-Druk, Poznań 2008.
• Nakonieczny R., Polskie interpretacje Ronalda Dworkina koncepcji zasad prawa. Krytyka i recepcja, 2020, praca doktorska (złożona do druku).
• Nowak L., Interpretacja prawnicza. Studium z metodologii prawoznawstwa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1973.
• Peczenik A., Normy planowe a nauka prawa, „Państwo i Prawo” 1966, z. 11.
• Piechowiak M., Preambuła, [w:] Konstytucja RP. Komentarz. Art. 1–86, red. M. Safjan, J. Bosek, C.H.Beck, Warszawa 2016.
• Rabska T., Norma zadaniowa w świetle publicznego prawa gospodarczego, [w:] W poszukiwaniu dobra wspólnego. Księga jubileuszowa Profesora Macieja Zielińskiego, red. A. Choduń, S. Czepita, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2010.
• Radziewicz P., Umarzanie postępowania przez Trybunał Konstytucyjny ze względu na utratę mocy obowiązującej przepisu przed wydaniem orzeczenia, „Przegląd Sejmowy” 2006, nr 2(73).
• Sarkowicz R., Poziomowa interpretacja tekstu prawnego, Uniwersytet Jagielloński, Kraków 1995.
• Stefaniuk M.E., Preambuła aktu normatywnego w doktrynie oraz w procesie stanowienia i stosowania polskiego prawa w latach 1989–2007, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2009.
• Tobor Z., W poszukiwaniu intencji prawodawcy, Wolters Kluwer, Warszawa 2013.
• Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, red. B. Dolnicki, wyd. 1, Wolters Kluwer, Warszawa 2016.
• Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Komentarz, red. M. Sieradzka, M. Zdyb, Wolters Kluwer, Warszawa 2010.
• Ustawa Zasadnicza Republiki Federalnej Niemiec. Grundgesetz für die Bundesrepublik Deutschland. Wydanie tekstowe w wersji niemieckiej i polskiej, red. L. Janicki, R. Formuszewicz, wyd. 3, Instytut Zachodni, Poznań 2007.
• Wierczyński G., Redagowanie i ogłaszanie aktów normatywnych. Komentarz, Wolters Kluwer, Warszawa 2010.
• Wierczyński G., Urzędowe ogłoszenie aktu normatywnego, Wolters Kluwer, Warszawa 2008.
• Wierczyński G., Utrata mocy przez akt wykonawczy jako skutek zmiany upoważnienia ustawowego, „Państwo i Prawo” 2011, z. 4.
• Wronkowska S., Kilka uwag o „prawodawcy negatywnym”, „Państwo i Prawo” 2008, z. 10.
• Wronkowska S., Niektóre problemy eliminowania norm z systemu prawnego, [w:] Tworzenie prawa. Zbiór studiów, red. J. Mazur, Urząd Rady Ministrów, Warszawa 1987.
• Wronkowska S., Zieliński M., Komentarz do Zasad techniki prawodawczej z dnia 20 czerwca 2002 r., wyd. 2, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2012.
• Wronkowska S., Zieliński M., O korespondencji dyrektyw redagowania i interpretowania tekstu prawnego, „Studia Prawnicze” 1985, nr 3–4.
• Wronkowska S., Zieliński M., Ziembiński Z., Zasady prawa. Zagadnienia podstawowe, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1974.
• Wróblewski B., Zajęcki M., O normatywności, redundantności i zbędności przepisów prawnych, „Przegląd Sejmowy” 2017, nr 5(142).
• Zajęcki M., Aksjologiczna interpretacja prawa (studium z metodologii i teorii prawa), Wydawnictwo Naukowe Semper, Warszawa 2017.
• Zajęcki M., Definiowanie pojęć podstawowych prawa kultury w kontekście zasad wykładni prawa polskiego, [w:] Kultura w praktyce. Zagadnienia prawne, red. A. Jagielska-Burduk, W. Szafrański, Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Poznań 2012.
• Zajęcki M., O niezgodności aktu wykonawczego z ustawą, „Państwo i Prawo” 2011, z. 12.
• Zajęcki M., Presupozycje tekstu jako narzędzie analizy w naukach historycznoprawnych i w teorii prawa, [w:] Filozofia a sfera publiczna, red. P. Orlik, K. Przybyszewski, Wydawnictwo Naukowe Instytutu Filozofii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań 2012.
• Zasady techniki prawodawczej, red. J. Warylewski, Dom Wydawniczy ABC, Warszawa 2003.
• Zieliński M., Wykładnia prawa. Zasady, reguły, wskazówki, wyd. 5, LexisNexis, Warszawa 2010.
• Zieliński M., Bogucki O., Choduń A., Czepita S., Kanarek B., Municzewski A., Zintegrowanie polskich koncepcji wykładni prawa, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2009, nr 4.
• Ziembiński Z., Logiczne podstawy prawoznawstwa. Zagadnienia wybrane, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1966.
• Ziembiński Z., Logika praktyczna, wyd. 26, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009.
• Zwierzykowski P.F., Nowelizacja jako sposób zmiany prawa – wybrane zagadnienia w ujęciu systemowym, [w:] System prawny a porządek prawny, red. O. Bogucki, S. Czepita, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2008.

Identifiers

DOI

10.31268/PS.2021.23