Application of Structural Equation Modeling for analysing internal migration phenomena in Poland

• Authors: Michał Bernard Pietrzak , Mirosława Żurek , Stanisław Matusik , Justyna Wilk

Title variants

PL

Wykorzystanie modelu równań strukturalnych do opisu migracji wewnętrznych w Polsce

• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

Migrations form the size and structure of human resources in regions. For that reason they have not only a demographic but also a social and economic character. The existing research is often not enough due to a spatial, temporary and also a multidimensional character of this occurrence. The subject of this paper is to apply Structural Equation Modeling (SEM) concept for analysing the population migration phenomena considering the gravity model. This approach allows describing the social and economic situation in regions considering a set of correlated variables and it also allows determining its influence on migration flows. The first part of the article describes the construction and interpretation of the gravity model and the concept of the SEM model. In the second part the adopted research procedure and the research scope are presented. In the last part, the results of the investigation are explained. The strength and direction of the impact of the socio-economic development on the migration flows between subregions (NUTS 3) in Poland in the years 2008-2010 are discussed.

PL

Migracje kształtują wielkość i strukturę zasobów ludzkich w regionach, mają więc wymiar nie tylko demograficzny, ale także społeczno-gospodarczy. Prowadzone badania obejmujące najczęściej analizę wskaźnikową, są często niewystarczające ze względu na przestrzenno-czasowy i wielowymiarowy charakter tego zjawiska. Celem artykułu jest propozycja zastosowania w analizie migracji metodologii SEM z uwzględnieniem modelu grawitacji. Takie podejście pozwala opisać sytuację społeczno-ekonomiczną regionów z wykorzystaniem zmiennych skorelowanych, a także określić jej wpływ na przepływy migracyjne. W pierwszej części artykułu omówiona jest konstrukcja i interpretacja modelu grawitacji oraz koncepcja modelu SEM. W drugiej części omówiono przyjętą procedurę badawczą oraz zakres badań. W ostatniej części zaprezentowano wyniki prowadzonej analizy. Określono siłę i kierunek oddziaływania poziomu rozwoju społeczno-ekonomicznego na przepływy migracyjne między podregionami (NUTS 3) w Polsce w latach 2008-2010.

Keywords

EN

internal migrations; gravity model; Structural Equation Modeling

PL

migracje wewnętrzne; model grawitacji; modelowanie SEM

• Publisher: Główny Urząd Statystyczny
• Journal: Przegląd Statystyczny
• Year: 2012
• Volume: 59
• Issue: 4
• Pages: 487-503

Contributors

author

Michał Bernard Pietrzak

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Wydział Nauk Ekonomicznych i Zarządzania, Katedra Ekonometrii i Statystyki, ul. Gagarina 13a, 87-100 Toruń

author

Mirosława Żurek

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Wydział Nauk Ekonomicznych i Zarządzania, ul. Gagarina 13a, 87-100 Toruń

author

Stanisław Matusik

• Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie, Wydział Turystyki i Rekreacji, Katedra Polityki Turystycznej, Al. Jana Pawła II 78 31-571 Kraków

author

Justyna Wilk

• Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu, Wydział Ekonomii, Zarządzania i Turystyki, Katedra Ekonometrii i Informatyki, ul. Nowowiejska 3, 58-500 Jelenia Góra

References

• Anderson J.E., (1979), A Theoretical Foundation for the Gravity Model, American Economic Review, 69 (1), 106-116.
• Anderson J.E., Van Wincoop E., (2004), Trade Costs, Journal of Economic Literature, 42(3), 691-751.
• Bąk A., Chmielewski R., Piotrowska M., Szymborska A., Ślesik M. (2009), Zróżnicowania społeczno-gospodarcze w Polsce. Porównanie podziału na 45 i 66 podregionów, Przegląd Regionalny nr 3, Stan wdrażania programów operacyjnych realizowanych w latach 2007–2013. Perspektywa regionalna, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa.
• Baltagi, B.H., Egger, P., Pfaffermayr M., (2003), A Generalized Design for Bilateral Trade Flow Models, Economics Letters, 80, 391-397.
• Bollen K.A., (1989), Structural Equations with Latent Variables, Wiley.
• Brown T.A., (2006), Confirmatory Factor Analysis for Applied Research, Guilford Press.
• Byrne B.M., (2010), Structural Equation Modeling with AMOS: Basic Concepts, Applications and Programming (2nd ed.), Routledge/Taylor & Francis, New York.
• Chojnicki Z., (1966), Zastosowanie modeli grawitacji i potencjału w badaniach przestrzenno-ekonomicznych, PWN, Warszawa.
• Cronbach L.J., (1951), Coefficient Alpha and the Internal Structure of Tests, Psychometrika, 16 (3), 297-334.
• Dańska-Borsiak B., (2007), Migracje międzywojewódzkie ludności a działalność badawczo-rozwojowa w województwach (zastosowanie modeli grawitacji), Wiadomości Statystyczne no. 5(552), 53-66.
• Dańska-Borsiak B., (2008), Zróżnicowanie poziomu rozwoju gospodarczego województw w Polsce a wielkość migracji międzywojewódzkich, Taksonomia 15. Klasyfikacja i analiza danych – teoria i zastosowania, PN UE we Wrocławiu no. 7(1207), 364-370.
• Deardorff A., (1998), Determinants of Bilateral Trade: Does Gravity Work in a Neoclassical World?. NBER Chapters, The Regionalization of the World Economy, pp. 7-32, National Bureau of Economic Research, Washington DC.
• Egger P., (2002), An Econometric View on the Estimation of Gravity Models and the Calculation of Trade Potentials, World Economy, 25, 297-312.
• Faustino H., Leitão N.C., (2007), Intra-Industry Trade: A Static and Dynamic Panel Data Analysis, International Advances in Economic Research, 13 (3), 313-333.
• Frankel J., Stein E., Wei S.J., (1995), Trading Blocs and the Americas: The Natural, the Unnatural and the Super-Natural, Journal of Development Economics 47, 61-95.
• Gatnar E., (2003), Statystyczne modele struktury przyczynowej zjawisk ekonomicznych, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Katowicach, Katowice.
• Ghatak S., Mulhern A., Watson J. (2008), Inter-regional Migration in Transition Economies. The Case of Poland, Review of Development Economics, 12(1), Oxford, p. 209-222.
• Goldberger A.S., (1972), Structural Equation Models in the Social Sciences, Econometrica, 40(6), 979-1001.
• Grabiński T., (1991) Modele generalizacji przestrzennej, In: Zeliaś A. (Ed.), (1991), Ekonometria przestrzenna, PWE, Warszawa
• Grabiński T., Malina A., Wydymus S., Zeliaś A., (1988), Metody statystyki międzynarodowej, PWE, Warszawa.
• Hair J.F., Anderson R.E., Tatham R.L., Black W.C. (1998), Multivariate Data Analysis with Readings, Macmillan Publishing Company, New York.
• Handbook on Constructing Composite Indicators. Methodology and User Guide, OECD, Paryż 2008.
• Helliwell J., (1997), National Borders, Trade and Migration, Pacific Economic Review 2, pp. 165-185.
• Holzer J. Z., (2003), Demografia, PWE, Warszawa.
• Jöreskog K.G., Sörbom D., (1979), Advances in Factor Analysis and Structural Equation Models, New York: University Press of America.
• Kabir M., Salim R., (2010), Can Gravity Model Explain BIMSTEC’S Trade?, Journal of Economic Integration , 25(1), 144-166.
• Kaplan D., (2000), Structural Equation Modeling: Foundations and Extensions, Sage Publications.
• Kim J.O., Mueller C.W. (1978), Factor Analysis. Statistical Methods and Practical Issues, Sage, Beverly Hills.
• Kline R.B., (2010), Principles and Practice of Structural Equation Modeling, Guilford Press.
• Konarski R., (2011), Modele równań strukturalnych. Teoria i praktyka., PWN, Warszawa.
• Kupiszewski M., Durham H., Rees P. (1999), Internal Migration and Regional Population Dynamics in Europe: Poland Case Study, W: P. Rees, M. Kupiszewski, Internal Migration and Regional Population Dynamics in Europe: A Synthesis, Collection Demography, Council of Europe, Strasbourg.
• LeSage J.P., Pace R.K., (2009), Introduction to Spatial Econometrics, CRC Press, New York.
• Lewandowska-Gwarda K., Antczak E., (2010), Wprowadzenie do przestrzennych analiz ekonomicznych, In: Suchecki B. (ed.), Ekonometria przestrzenna, Wydawnictwo C. H. Beck, Warszawa.
• Lucas R., (1997), Internal Migration in Developing Countries, W: M.R. Rosenzweig, 0. Stark (red.), Handbook of Population and Family Economics, Elsevier Science B.V, Amsterdam, s. 721-798.
• Matusik S., (2008), Zastosowanie SEM w analizie czynników określających poziom rozwoju społeczno-gospodarczego na przykładzie gmin woj. małopolskiego, [in:] Z. Zieliński (Ed.), Współczesne trendy w ekonometrii, Wyższa Szkoła Informatyki i Ekonomii TWP, Olsztyn.
• Osińska M., (2008), Ekonometryczna analiza zależności przyczynowych, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń.
• Osińska M., Pietrzak M. B., Żurek M., (2011a), Ocena wpływu czynników behawioralnych i rynkowych na postawy inwestorów indywidualnych na polskim rynku kapitałowym, Przegląd Statystyczny (Statistical Review), 58 (3-4).
• Osińska M., Pietrzak M. B., Żurek M., (2011b), Wykorzystanie modeli równań strukturalnych do opisu psychologicznych mechanizmów podejmowania decyzji na rynku kapitałowym, Acta Universitatis Nicolai Copernici – Ekonomia, 42 (403), 7-21.
• Pearl J., (2000), Causality. Models, Reasoning and Inference, Cambridge.
• Pietrzak M., Wilk J., Matusik S. (2012), Gravity Model as the Tool for Internal Migration Analysis in Poland in 2004-2010, Quantitative Methods for Modelling and Forecasting Economic Processes, Wydawnictwo UE w Krakowie, Kraków, in print.
• Pöyhönen P., (1963), A Tentative Model for the Volume of Trade between Countries, Weltwirtschaftliches Archiv, 90 (1), 93-99.
• Roy J.R., (2004). Spatial Interaction Modeling: A Regional Science Context. Berlin: Springer-Verlag.
• Sen A., Smith T.E., (1995), Gravity Models of Spatial Interaction Behavior, Springer, Berlin-Heilderberg-New York.
• Serlenga L., Shin Y., (2007), Gravity Models of Intra-EU Trade: Application of the Hausman-Taylor Estimation in Heterogeneous Panels with Unobserved Common Time- Specific Factors, Journal of Applied Econometrics, 22, 361-81.
• Strzała K., (2006), Modelowanie równań strukturalnych: koncepcja i podstawowe pojęcia, Prace i Materiały Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Gdańskiego, 2, 121-130.
• Suchecki B., Lewandowska-Gwarda K., Olejnik A. (2010), Wprowadzenie do przestrzennych analiz ekonomicznych, In: Suchecki B. (Ed.), Ekonometria przestrzenna, Wydawnictwo C. H. Beck, Warszawa.
• Tinbergen J., (1962), Shaping the World Economy, The Twentieth Century Fund Inc., New York.
• Todaro M. (1980), Internal Migration in Developing Countries. A survey, W: R.A. Easterlin, Population and Economic Change in Developing Countries, University of Chicago Press, Chicago, 361-402.
• Welfe A., (2009), Ekonometria. Metody i ich zastosowanie, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
• White M.J., Lindstrom D.P. (2006), Internal Migration, W: D.L. Poston, M. Micklin (red.), Handbook of population, Springer, Berlin-Heilderberg.