Znaczenie zabawki w terapii autyzmu. Wybrane aspekty

• Authors: Olimpia Zmuda Ewa , Szurek Marzena Maria

Title variants

EN

The Meaning of a Toy in Autism Therapy

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł jest szkicem naukowego namysłu nad zabawką rozumianą jako narzędzie terapeutyczne. Przedmiotem rozważań uczyniłyśmy pracę terapeuty-logopedy z dziećmi autystycznymi w wieku przedszkolnym, koncentrując się na terapii kompetencji społecznych i rozumienia emocji, kształceniu językowym, nauce logicznego myślenia i ćwiczeniu pamięci, a także na aspekcie motywacyjnym zabawki. Celem artykułu jest ukazanie funkcji zabawki w pracy z dzieckiem autystycznym. Należy go traktować jako pewnego rodzaju poradnik na temat możliwości wykorzystania zabawki głównie w gabinecie logopedycznym (bo został napisany z perspektywy logopedów-praktyków), aczkolwiek skierowany jest on do wszystkich osób pracujących z dziećmi – również psychologów, pedagogów, opiekunów i rodziców. Zaproponowane użycia zabawek są stosowane i weryfikowane w terapii opartej na metodzie indywidualnej pracy z dzieckiem zaburzonym, a metodą zbierania materiałów badawczych do artykułu była obserwacja uczestnicząca. Do istotniejszych wniosków z poczynionych obserwacji należą: - zabawki spełniają ważną rolę w terapii zachowań społecznych, jako że cały proces terapeutyczny zmierza do kształtowania kompetencji - społecznych, a zastosowanie zabawki daje dodatkowo możliwość kontynuowania zabawy poza sytuacją gabinetową; - zabawka jest doskonałym narzędziem wspomagającym progresję mowy, ułatwia chociażby wprowadzanie i utrwalanie kolejnych kategorii gramatycznych; - zabawki inspirują wspólne aktywności, co ma znaczenie wysoce terapeutyczne; - zabawki motywują dziecko do aktywnego udziału w terapii.

EN

The article is a sketch constituting a fragment of scientific consideration of a toy understood as a therapeutic tool. The subject of deliberations is a work of speech therapist with autistic children at the pre-school age, with special focus on the therapy of social competences, understanding emotions, learning a language and logical thinking, practicing memory, as well motivational aspects of a toy. The purpose of the article is to show the function of a toy in autistic child therapy. Therefore, the text should be read as a kind of guide on the possibility of using the toy mainly in the speech-therapist’s office (as it has been written from the speech therapist’s point of view), however, it is addressed to all people working with children – including psychologists, pedagogues, carers and parents. The suggested usage of toys is applied and verified in therapy based on the method of individual work with a disturbed child, and the participatory observation method was used to collect research materials for the article. Significant conclusions from the observations include: - toys play an important role in the therapy of social behavior, as the whole therapeutic process aims at shaping social competences, and the use of toys also gives the opportunity to continue playing outside the speech-therapist’s office - a toy is a great tool supporting speech development, it facilitates the introduction and consolidation of grammatical categories - toys inspire group activities, which have highly therapeutic functions - toys motivate the child to actively participate in therapy.

Keywords

PL

zabawka; autyzm; terapia; zachowania społeczne; motywacja; rozumienie emocji; pamięć krótkotrwała; logiczne myślenie

EN

toy; autism; therapy; social behavior; motivation; understanding of emotions; short-term memory; logical thinking

• Publisher: Akademia Ignatianum w Krakowie, Instytut Nauk o Wychowaniu, ul. Kopernika 26, 31-501 Krakow, Poland
• Journal: Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
• Year: 2018
• Volume: 13
• Issue: 3(49)
• Pages: 173-187

Contributors

author

Olimpia Zmuda Ewa

author

Szurek Marzena Maria

References

• Bobkowicz-Lewartowska L., Autyzm dziecięcy – zagadnienia diagnozy i terapii, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2005.
• Burton R., Mirski A., Jaka zabawka wspomaga rozwój dziecka, [w:] Stymulująca i terapeutyczna funkcja zabawy, red. M. Kielar-Turska, B. Muchacka, „Agat-print”, Kraków 1999.
• Chilińska-Karpowicz E., Jaworska A., Mowa i zabawa. Pedagogika zabawy w pracy logopedycznej, Wydawnictwo Klanza, Lublin 2005.
• Cieszyńska J., Nauka czytania krok po kroku. Jak przeciwdziałać dysleksji, wyd. II popr. i poszerz., Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków 2005.
• Cieszyńska J., Wczesna diagnoza i terapia zaburzeń autystycznych, Omega Stage System – Jędrzej Cieszyński, Kraków 2011.
• Dymara B. (red.), Dziecko w świecie zabawy. O kulturze, cechach i wartościach ludycznej edukacji, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2009.
• Dymara B. (red.), Dziecko w świecie zabawy. Zabawa i radość w literaturze, muzyce i życiu codziennym, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2009.
• Dymara B., Zabawa, radość i szczęście w literaturze i życiu dzieci, młodzieży i dorosłych, [w:] Dziecko w świecie zabawy. Zabawa i radość w literaturze, muzyce i życiu codziennym, red. B. Dymara, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2009.
• Kabacińska K., Od grzechotki do… – słów kilka o zabawkach dziecięcych, „Studia Edukacyjne”, 11, 2010.
• Krajewski M., W stronę socjologii przedmiotów, [w:] W cywilizacji konsumpcyjnej, red. M. Golka, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2004.
• Kruk-Lasocka J., Autyzm czy nie autyzm. Problemy diagnozy i terapii pedagogicznej małych dzieci, Wydawnictwo Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji, Wrocław 1999.
• Kwaśniewska G., Rola i kompetencje w procesie wczesnego wspomagania rodziny dziecka z niepełnosprawnością, [w:] Wczesna diagnoza i wspomagania rozwoju dziecka z dysfunkcjami, red. W. Brejnak, K.J. Zabłocki, Stowarzyszenie Dobra Wola OPP, Warszawa 2009.
• Maciejewska-Mroczek E., Mrówcza zabawa. Współczesne zabawki a społeczne konstruowanie dziecka, Universitas, Kraków 2012.
• Moroz K., Bliżej edukacji ludycznej – zabawy i zabawki naszych dzieci, [w:] Dziecko w świecie zabawy. O kulturze, cechach i wartościach ludycznej edukacji, red. B. Dymara, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2009.
• Okoń W., Zabawa a rzeczywistość, wyd. 1, WSiP, Warszawa 1987; wyd. 2, wyd. Żak, Warszawa 1995.
• Pisula E., Autyzm. Przyczyny – symptomy – terapia, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk 2010.
• Pisula E., Małe dziecko z autyzmem, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2005.
• Przybyła T., Zabawki czy narzędzia edukacyjne? O technologiach informacyjno-komunikacyjnych w rękach współczesnych dzieci, [w:] Zabawka – przedmiot ludyczny i obiekt kolekcjonerski, red. K. Kabacińska-Łuczak, D. Żołądź-Strzelczyk, Poznań 2016.
• Tomasello M., Kulturowe źródła ludzkiego poznania, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2002.
• Waloszek D., Zabawa. Edukacja, Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli w Zielonej Górze, Zielona Góra 1996.
• Winczura B. (red.), Autyzm. Na granicy zrozumienia, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2010.
• Zmuda E., Kilka uwag o potrzebie wczesnej diagnozy, [w:] Wybrane problemy opieki i edukacji dzieci do trzeciego roku życia, red. I. Kopaczyńska, A. Olczak, Fundacja Edukacja – Demokracja – Rozwój, Zielona Góra 2016.
• Żołądź-Strzelczyk D., Gomułka I., Kabacińska-Łuczak K., Nawrot-Borowska M. (red.), Dzieje zabawek dziecięcych na ziemiach polskich do początku XX wieku, Wydawnictwo Chronicon, Wrocław 2016.