Motywy biblijno-religijne w pieśniach pogrzebowych z zeszytów śpiewaczych mieszkańców parafii Sokoły w powiecie wysokomazowieckim (część 1)

• Authors: Makowska Karolina , Frąckiewicz Małgorzata

Title variants

EN

Biblical–religious motives in funeral songs found in the choirbooks of singers residents of the municipality Sokoły in the Wysokie Mazowieckie district (Part 1)

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

W niniejszym opracowaniu podjęto się opisu pieśni pogrzebowych z zeszytów śpiewaczych mieszkańców gminy Sokoły – jako reprezentacji społeczności tradycyjnej, oraz ich analizy językowej, która dotyczy: semantyki, nawiązań intertekstualnych (motywów, symboli, postaci oraz cytatów, aluzji, parafraz), występujących środków stylistycznych. Badania nad językiem pieśni pogrzebowych prowadzą do różnych wniosków. Nieodłącznym elementem pieśni pogrzebowych o proweniencji katolickiej jest symbolika biblijna i słownictwo religijne, odnoszące się do postaci świętych czy biblijnych, ale także pojęć kojarzonych ze sferą sacrum, takich jak: dusza, niebo, grzesznik, baranek itp.

EN

In the present study undertaken to describe funeral songs found in the choirbooks of singers residents of the municipality Sokoły and their linguistic analysis, which concerns semantics, intertextual references (motifs, symbols, characters and quotations, allusions, paraphrases), present stylistics. The research focusing on the language of funeral songs led to different conclusions. Inherent in funeral songs is the provenance of the Catholic Biblical symbolism and religious vocabulary, referring to saints or biblical figures, but also to concepts associated with the sphere of the sacred, such as the soul, the sky, the sinner, the lamb, etc.

Keywords

PL

pieśń pogrzebowa; tradycja pogrzebowa; gmina Sokoły na Podlasiu; przekaz kulturowy; obraz śmierci

EN

funeral song; funeral tradition; Sokoły commune in the Podlasie region; cultural transmission; the image of death

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Studia nad Rodziną
• Year: 2015
• Volume: 37
• Pages: 141-163

Contributors

author

Makowska Karolina

• Uniwersytet w Białymstoku

author

Frąckiewicz Małgorzata

• Uniwersytet w Białymstoku, Zakład Współczesnego Języka Polskiego

References

• Balbus St., Między stylami, Kraków 1996.
• Bernacki M., Pawlus M., Słownik gatunków literackich, Bielsko-Biała 1999, tu: pieśń.
• Boettner-Łubowski R., Rozwiązania quasi-klasyczne: ich specyfika i artystyczne konsekwencje, „Dyskurs. Pismo Naukowo-Artystyczne ASP we Wrocławiu” 2011, nr 12, s. 46-47.
• Brückner A., Słownik etymologiczny języka polskiego, Warszawa 1989.
• Cammilleri R., Wielka księga świętych patronów, Kielce 2002, tu: św. Anna, św. Barbara, św. Józef.
• Dworakowski St., Zwyczaje rodzinne w powiecie wysokomazowieckim, Warszawa 1935, s. 133-158.
• Fiedorczuk St., Pogrzebowe pieśni ludowe, Białystok 1984.
• Gennep A. van, Obrzędy przejścia, przeł. B. Biały, Warszawa 2006.
• Głowiński M. i in., Słownik terminów literackich, red. J. Sławiński, wydanie 3 poszerzone i poprawione, Wrocław-Warszawa-Kraków, 1998.
• Jezus, Maryja, Józef. Modlitewnik i śpiewnik dla dzieci, oprac. o. W. Stępień, Częstochowa 1994.
• Kolbuszewski J., Pieśń pogrzebowa. Prolegomena, „Polska Sztuka Ludowa” 1986, nr 1-2, s. 49-56.
• Kolbuszewski J., Z dziejów polskiej pieśni pogrzebowej. Uwagi o pieśniach katolickich, „Acta Universitatis Wratislaviensis. Literatura i kultura popularna” 1996, nr 5 (1756), s. 23-39.
• Kopaliński Wł., Słownik symboli, Warszawa 1990, tu: krew, ogień, oko, serce, śmierć, ziemia.
• Lurker M., Słownik obrazów i symboli biblijnych, Poznań 1989, tu: droga, król, oko, serce.
• Markowski A., Kultura języka polskiego. Teoria. Zagadnienia leksykalne, Warszawa 2006.
• Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu, wydanie piąte, Poznań 2008.
• Popularny słownik języka polskiego, red. naukowa B. Dunaj, Warszawa 2001.
• Ryken L., Wilhoit J. C., Longman III T., Słownik symboliki biblijnej. Obrazy, symbole, motywy, metafory, figury stylistyczne i gatunki literackie w Piśmie Świętym, Warszawa 2003, tu: krew, łza.
• Sinka T., Zarys liturgiki, Kraków 1994.
• Słownik języka polskiego, red. W. Doroszewski, Warszawa 1958-1968.
• Słownik staropolski, red. S. Urbańczyk, tom VII, zeszyt 5 (45), Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1975.
• Słownik symboli literackich, oprac. R. Kuleszewicz, Białystok 2000.
• Stary cmentarz łomżyński. Śladami przeszłości i przyszłości… Ku pamięci, oprac. M. K. Frąckiewicz, Łomża 2012.
• Stoff A., Tezy o aluzji literackiej, w: Aluzja literacka. Teoria, interpretacje, konteksty, red. A. Stoff i A. Skubaczewska-Pniewska, Toruń 2007, s. 19-21.
• Synowiec J. St., Pieśni, w: Gatunki literackie w Starym Testamencie, Kraków 2003, s. 29-30, 51, 104-111.
• Szamryk K., „Na cmentarzu mieszkać będę” – przestrzeń śmierci w ludowych pieśniach gminy Sokoły na Podlasiu, [w:] Kultowe obrazy śmierci. Od przełomu romantycznego do dziś. Materiały studenckiej konferencji naukowej. Łódź 25-27 października 2006 roku, red. I. Grzelak i T. Jermalonka, Łódź 2007, s. 305-314.
• Szymańska J., Podlasie cz.1. Teksty pieśni obrzędowych =Podlasie region, tu: Pieśni pogrzebowe (1162-1215), Warszawa 2012, s. 631-686.
• Zdunkiewicz- Jedynak D., Wykłady ze stylistyki, Warszawa 2008.
• http://sjp.pwn.pl/slownik/2568522/motyw [dostęp: 20.05.2014 22:40]
• http://sjp.pwn.pl/slownik/2576768/symbol [dostęp: 20.05.2014 23:20]