Instrumenty procesowe przeciwdziałające nadużyciu prawa do żądania wyłączenia sędziego

• Authors: Bińczyk Agnieszka

Title variants

EN

Procedural instruments counteracting abuse of the right to motion disqualification of judge

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Instytucja wyłączenia sędziego stanowi istotną gwarancję konstytucyjnego prawa do bezstronnego sądu. Wykorzystywana w celach sprzecznych z jej ratio legis godzi jednak w powagę i dobre imię wymiaru sprawiedliwości. W artykule dokonano przeglądu funkcjonujących w procedurze sądowoadministracyjnej instrumentów procesowych przeciwdziałających nadużyciu przez stronę prawa do żądania wyłączenia sędziego i oceniono, czy są one wystarczające do tego, aby skutecznie zapobiegać tego rodzaju nadużyciom. Analizie poddane zostały zarówno te, których źródłem jest Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (p.p.s.a.), jak i wynikające z praktyki sądowej. Rozważania te zostały poprzedzone krótkim przedstawieniem instytucji wyłączenia sędziego. Ze względu na istotne zmiany, jakie z dniem 15 sierpnia 2015 r. wprowadziła w tym zakresie Ustawa z dnia 9 kwietnia 2015 r. o zmianie ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, instrumenty procesowe funkcjonujące w procedurze sądowoadministracyjnej przed tym dniem oraz wprowadzone do p.p.s.a. dopiero z tą datą omówione zostały odrębnie. Przeprowadzona analiza wykazała, że sądy administracyjne nie wypracowały jednolitych mechanizmów działania w stosunku do wniosków o wyłączenie sędziego. W konsekwencji nie zawsze podejmowane przez nie czynności sprzyjały szybkości postępowania. Z procedury sądowoadministracyjnej zbyt pochopnie wyeliminowana została również grzywna, na którą sąd administracyjny mógł skazać stronę zgłaszającą wniosek w złej wierze. Regulacje prawne wprowadzone do p.p.s.a. z dniem 15 sierpnia 2015 r., a dotyczące żądania wyłączenia sądu oraz ponownego wniosku o wyłączenie sędziego oceniono pozytywnie. Wprowadzonych rozwiązań nie uznano jednak za wystarczające.

EN

The institution of disqualification of judge is an important guarantee for the constitutional right to impartial court. However, when it is used for purposes contrary to its ratio legis, it harms the authority and good reputation of a judicial system. Instruments which can be used in the administrative court procedure to counteract abuse of the right of a party to motion disqualification of judge have been provided for in the Act of 30 August 2002 on the Proceedings before Administrative Courts. They may also derive from judicial decisions. These instruments have been analysed with a view of establishing whether they are sufficient to prevent abuse of such right effectively. First, however, the institution of disqualification of judge has been outlined. The Act of 9 April 2015 amending the Act on Proceedings before Administrative Courts introduced substantial amendments to the procedural instruments which been discussed separately as the instruments from before and after the date of their enforcement i.e. 5 August 2015. As the analysis showed, administrative courts have not elaborated uniform mechanisms of action in relation to a motion for disqualification of judge. Consequently, not all actions help to speed up the proceeding. Moreover, a fine for submitting a motion in bad faith available to an administrative court to apply to the entity submitting a motion in bad faith has been eliminated too hastily. On the other hand, the new regulations concerning a motion for disqualification of court and resubmittal of the motion for disqualification of judge have been assessed positively.

Keywords

PL

prawo do bezstronnego sądu; nadużycie prawa; wyłączenie sędziego; sąd administracyjny; procedura sądowoadministracyjna

EN

right to impartial court; abuse of the right; disqualification of judge; administrative court; court and administrative procedure

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Studia Prawa Publicznego
• Year: 2015
• Issue: 4(12)
• Pages: 49-74

Contributors

author

Bińczyk Agnieszka

• Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie

References

• Bochenek W., Pozaproceduralne zasady prawne kształtujące sytuację prawną organu administracji publicznej w postępowaniu przed sądami administracyjnymi ze szczególnym uwzględnieniem zasad konstytucyjnych, „Studia Prawa Publicznego” 2013, nr 1.
• Borkowski J., Metodyka pracy sędziego w sprawach administracyjnych, Warszawa 2012.
• Dolecki H., Nadużycie prawa do sądu, w: Sądownictwo administracyjne gwarantem wolności i praw obywatelskich 1980–2005, pod red. J. Górala, R. Hausera, J. Trzcińskiego, Warszawa 2005.
• Drachal J., Wiktorowska A., Zalasińska K., Art. 18, w: Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, pod red. R. Hausera, M. Wierzbowskiego, Warszawa 2013.
• Drachal J., Wiktorowska A., Zalasińska K., Art. 19, w: Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, pod red. R. Hausera, M. Wierzbowskiego, Warszawa 2013.
• Drachal J., Wiktorowska A., Zalasińska K., Art. 21, w: Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, pod red. R. Hausera, M. Wierzbowskiego, Warszawa 2013.
• Drachal J., Wiktorowska A., Zalasińska K., Art. 23, w: Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, pod red. R. Hausera, M. Wierzbowskiego, Warszawa 2013.
• Jędrzejewska M., w: T. Ereciński, J. Gudowski, M. Jędrzejewska, Komentarz do kodeksu postępowania cywilnego, t. 1, cz. 1, Warszawa 2004.
• Kabat A., Art. 18, w: B. Dauter i in., Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2011.
• Kabat A., Art. 19, w: B. Dauter i in., Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2011.
• Kabat A., Art. 21, w: B. Dauter i in., Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2011.
• Kopacz M., Krzykowski P., Prawnoprocesowe uwarunkowania szybkości postępowania administracyjnego i sądowoadministracyjnego, Olsztyn 2014.
• Plebanek M.G., Nadużycie praw procesowych w postępowaniu cywilnym, e-Lex 2012.
• Romańska M., w: T. Woś, H. Knysiak-Molczyk, M. Romańska, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2008.
• Romańska M., Art. 19, w: Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, pod red. T. Wosia, Warszawa 2005.
• Romańska M., Art. 20, w: Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, pod red. T. Wosia, Warszawa 2005.
• Romańska M., Art. 23, w: Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, pod red. T. Wosia, Warszawa 2005.
• Strzępek Ł., Wniosek o wyłączenie sędziego, asesora, referendarza lub protokolanta w sprawie, w: Pisma stron w postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, orzecznictwo, wzory, pod red. R. Mikosza, Warszawa 2008.
• Tarno J.P., Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2010.
• Tarno J.P., Wyłączenie sędziego w postępowaniu sądowoadministracyjnym, w: Państwo w służbie obywateli. Księga Jubileuszowa Jerzego Świątkiewicza, Łódź 2005.
• Zembrzuski T., Przeciwdziałanie nadużyciom w korzystaniu z instytucji wyłączenia sędziego w postępowaniu cywilnym, „Przegląd Sądowy” 2006, nr 2.
• Zieliński A., Art. 531, w: Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, pod red. A. Zielińskiego, Warszawa 2014.
• Zieliński A., Dział III. Wyłączenie sędziego. Uwagi wstępne, w: Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, pod red. A. Zielińskiego, Warszawa 2014.

Notes

PL

I. Artykuły

EN

I. Papers

Identifiers

DOI

10.14746/spp.2015.4.12.3