Rok 1920 w zapiskach kronikarskich klasztorów karmelitów bosych w Lublinie i Berdyczowie

• Authors: Marosz Magdalena

Title variants

EN

1920 in the chronicles of the Monasteries of the Discalced Carmelites in Lublin and Berdyczów

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Kronikarze z poszczególnych klasztorów karmelitów bosych, nie tylko opisywali to, co się wydarzyło, ale też chętnie dzielili się swoimi opiniami na temat poszczególnych wydarzeń. Czasem są to relacje niezwykle rozbudowane, świadczące o dużej wiedzy i dobrej znajomości bieżącej polityki, czasem krótkie i zdawkowe. Zawsze jednak pisane z punktu widzenia osoby duchownej, pokazujące spojrzenie zakonnika na sprawy zarówno wielkiej polityki, jak i na drobne, codzienne wydarzenia bezpośrednio dotyczące danego klasztoru, lokalnej społeczności, najbliższej okolicy. Wielu karmelitów bosych było wcześniej kapelanami, służąc najpierw w armiach państw zaborczych (rosyjskiej, niemieckiej, austro-węgierskiej), a następnie w Wojsku Polskim. Wiele zabudowań klasztornych było wykorzystywanych jako szpitale, koszary, więzienia dla jeńców wojennych. Karmelici bosi mieli także częsty i żywy kontakt zarówno z władzami państwowymi i wojskowymi, jak i z ludnością cywilną. Ich również dotykały te wszystkie sprawy i problemy, które były wówczas codziennością: radość z odzyskania Niepodległości, niepewność granic państwa, konflikty narodowościowe, nieporozumienia z sąsiednimi państwami, kwestie ustrojowe, wojny z Ukraińcami i bolszewikami. Ale także problemy aprowizacyjne, drożyzna, niedogodności wynikające ze stacjonowania wojska na terenie klasztorów. Wszystkie te wydarzenia, ich opisy i komentarze do nich znajdziemy w zapiskach zakonników.

EN

The chroniclers from various Discalced Carmelites’ monasteries not only described the events that transpired, but also willingly shared their opinions about those events. Sometimes these reports are extraordinarily extensive, testifying to a great deal of knowledge and good understanding of current politics; sometimes short and casual. However, they are always written from the point of view of a clergyman, showing the friar’s view on the matters of both great politics and small, everyday events directly concerning the particular monastery, the local community, and the immediate vicinity. Many of the Discalced Carmelites were formerly chaplains, serving first in the armies of the partitioning powers (Russian, German, Austro-Hungarian), and then in the Polish Army. Many monastery buildings were used as hospitals, barracks, prisons for prisoners of war. The Discalced Carmelites also had frequent and lively contact with both the state and military authorities, as well as with the civilian population. They were also affected by all those issues and problems that were everyday life at the time: the joy of regaining Independence, the uncertainty of state borders, nationality conflicts, misunderstandings with neighbouring countries, political issues, wars with Ukrainians and Bolsheviks. But also the problems with victualling, high prices, the inconvenience of stationing the army in the monasteries. All these events, their descriptions and comments to them can be found in the friars’ records.

Keywords

PL

Berdyczów; Lublin; karmelici bosi; wojna polsko-bolszewicka

EN

Berdyczów; Lublin; Discalced Carmelites; Polish-Bolshevik war

• Publisher: Archiwum Główne Akt Dawnych i Wydawnictwo DiG
• Journal: Miscellanea Historico-Archivistica
• Year: 2020
• Volume: 27
• Pages: 181-195

Dates

published

2020-10-30

Contributors

author

Marosz Magdalena

• Archiwum Narodowe w Krakowie

References

• Haller Józef, Pamiętniki. Z wyborem dokumentów i zdjęć, Londyn 1964
• Petlura Symon, Naczelny Ataman. Wybór pism, red. M. Popowycz, Wrocław 2012
• Biskup lubelski Marian Leon Fulman. Pedagog trudnych lat, red. Edward Walewander, Lublin 2010
• Bruski Jan Jacek, Petlurowcy, Kraków 2004
• Budionny Siemion M. [w:] Mała Encyklopedia Wojskowa, t. 1, red. M. Odlewany, Warszawa 1967, s. 186
• Clayton Anthony, General Maxime Weygand 1867–1965. Fortune and misfortune, Bloomington 2015
• Cztery wieki karmelitów bosych w Polsce 1605–2005, red. Andrzej Ruszała, Kraków 2005
• Dębowska Maria, Kapituła kolegiacka w Ołyce 1919–1940. Materiały, Kraków 2017
• Drzymała Kazimierz, Święty Andrzej Bobola, Kraków 1986
• Encyklopedia wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy, 1564–1995, red. Ludwik Grzebień, Kraków 1996
• Furmanik Kajetan, Księga zmarłych ojców i braci karmelitów bosych Prowincji Polskiej i Prowincji Krakowskiej pw. Ducha Świętego 1881–1998, Kraków 1998
• Gil Czesław, Historia Karmelu Terezjańskiego, Kraków 2012
• Gil Czesław, Historia Zakonu Karmelitów Bosych, Kraków 1997
• Gil Czesław, Karmelici bosi [w:] Encyklopedia Katolicka, t. 7, Lublin 2000, kol. 814–819
• Grey Marina, Mon père le géneral Denikine, Paris 1985
• Ihnatowicz Ireneusz, Projekt instrukcji wydawniczej dla źródeł historycznych XIX i początku XX wieku, „Studia Źródłoznawcze”, t. 7. 1962, s. 99–124
• Jędrzejewicz Wacław, Józef Piłsudski 1867–1935. Życiorys, Warszawa 2002
• Karmelici bosi w Polsce 1605–2005. Księga jubileuszowa, red. Czesław Gil, Kraków 2005
• Konarski Stanisław, Skorupka Ignacy Jan [w:] Polski słownik biograficzny, t. 38, Warszawa-Kraków 1997–1998 s. 275–277
• Materski Wojciech, Na widecie. II Rzeczpospolita wobec Sowietów 1918–1943, Warszawa 2005
• Michałowski Stanisław, Władysław Kunicki (1872–1941). Życie – działalność – poglądy, Lublin 1990
• Musialik Zdzisław, General Weygand and the Battle of the Vistula 1920, London 1987
• Neuman Piotr Franciszek, Materiały do słownika karmelitów bosych na historycznych ziemiach Rzeczypospolitej, z. 1, Poznań 2005
• Neumann Piotr Franciszek, Karmelici bosi w klasztorach polskich w okresie ich przynależności do austriackiej prowincji zakonu (1875–1911) [w:] Karmelici bosi w Polsce 1605–2005. Księga jubileuszowa, red. Czesław Gil, Kraków 2005, s. 159–291
• Niepodległa na kartach zakonnych kronik, red. J. Marecki, M. Rdzak [w druku]
• Orłowski Marek, Generał Józef Haller 1873–1960, Kraków 2007
• Pogonowski Jerzy, Bohater Radzymina (kapitan Stefan Pogonowski), Warszawa 1934
• Potyrała Bolesław, Szczegóła Hieronim, Czerwoni Marszałkowie. Elita armii radzieckiej 1935–1991, Zielona Góra 1997
• Stawecki Piotr, Rozwadowski (Jordan-Rozwadowski) Tadeusz [w:] Polski słownik biograficzny, t. 32, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1989–1991, s. 418–422
• Stawecki Piotr, Rydz-Śmigły Edward [w:] Polski słownik biograficzny, t. 33, Wrocław-Warszawa-Kraków 1991–1992, s. 434–441
• Stawecki Piotr, Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918–1939, Warszawa 1994
• Suleja Włodzimierz, Józef Piłsudski, Wrocław 2004
• Traktat ryski 1921 roku po 75 latach, red. Mieczysław Wojciechowski, Toruń 1998
• Wanat Benignus Józef, Katalog Archiwum Krakowskiej Prowincji Karmelitów Bosych pw. Ducha Świętego w Czernej, t. 1, Kraków 1998
• Wanat Benignus Józef, Zakon Karmelitów Bosych w Polsce. Klasztory karmelitów i karmelitanek bosych 1605–1975, Kraków 1979
• Żychiewicz Tadeusz, Święty Andrzej Bobola, Kraków 1987