Prof. Jan Piekałkiewicz — statystyk, ekonomista, polityk

• Authors: Kordos Jan

Title variants

EN

Prof. Jan Piekałkiewicz — statistician, economist, politician

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule przedstawiono sylwetkę prof. Jana Piekałkiewicza — wybitnego statystyka, ekonomisty i polityka — począwszy od powstania w 1918 r. państwa polskiego aż do tragicznej śmierci uczonego z rąk gestapo w 1943 r. Podkreślono również rolę Polskiego Towarzystwa Statystycznego (powołanego w 1912 r.) w opracowaniu informacji statystycznych z trzech zaborów oraz starania statystyków i przedstawicieli innych środowisk, które doprowadziły do powołania w lipcu 1918 r. Głównego Urzędu Statystycznego. Uwydatniono wkład prof. Piekałkiewicza w rozwój GUS w pierwszych latach jego działalności oraz przybliżono dorobek naukowy profesora i jego pracę dydaktyczną w zakresie statystyki prowadzoną na wyższych uczelniach. Wspomniano również o jego aktywności jako polityka.

EN

The article presents the profile of Prof. Jan Piekałkiewicz — an outstanding statistician, economist and politician — starting from the creation of the Polish state in 1918 until the tragic death of the scientist caused by the Gestapo in 1943. It also highlights the role of the Polish Statistical Association (founded in 1912) in the preparation of statistical information from the three partitions and the efforts of statisticians and representatives of other circles, which led to the establishment of Statistics Poland in July 1918. Contribution of Prof. Piekałkiewicz to the development of Statistics Poland in the first years of his activity was highlighted, as well as his scientific achievements and didactic work in the field of statistics conducted at universities were presented. His activity as a politician was also mentioned.

Keywords

PL

Jan Piekałkiewicz; 100-lecie GUS; badania reprezentacyjne; Jerzy Neyman; Polskie Towarzystwo Statystyczne; roczniki statystyczne

EN

Jan Piekałkiewicz; centenary of Statistics Poland; sample surveys; Jerzy Neyman; Polish Statistical Association; statistical yearbooks

• Publisher: Główny Urząd Statystyczny
• Journal: Wiadomości Statystyczne. The Polish Statistician
• Year: 2018
• Issue: 7
• Pages: 7-13

Dates

published

2018-07-28

Contributors

author

Kordos Jan

• Wyższa Szkoła Menedżerska w Warszawie

References

• Berger, J. (2008a). Badania demograficzne w Głównym Urzędzie Statystycznym w latach 1918—1939. Wiadomości Statystyczne, (8).
• Berger, J. (2008b). Powszechny spis ludności 1921 r. Wiadomości Statystyczne, (12).
• Berger, J. (2008c). Rys historyczny powstania GUS. Wiadomości Statystyczne, (1).
• Buzek, J. (1930). Pierwsze dziesięciolecie Głównego Urzędu Statystycznego. Kwartalnik Statystyczny, 7(2).
• Fisz, M. (1950). Konsultacje prof. Neymana i wnioski z nich wypływające. Studia i Prace Statystyczne, (3—4), 14—27.
• Gmitruk, J. (2009). Jan Piekałkiewicz — bohater zapomniany. Warszawa: Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego.
• Gmitruk, J. (2013). Jan Piekałkiewicz (1892—1943): współtwórca Polskiego Państwa Podziemnego (w 70. rocznicę śmierci). Niepodległość i Pamięć, 20(3—4), 245—294.
• Kordos, J. (2012). Współzależność pomiędzy rozwojem teorii i praktyki badań reprezentacyjnych w Polsce. Przegląd Statystyczny, (wydanie specjalne 1), 61—68.
• Łazowska, B. (2005). Historia roczników statystycznych Polski. Wiadomości Statystyczne, (2).
• Łazowska, B. (2012). Piekałkiewicz Jan (1892—1943). W: M. Krzyśko, W. Adamczewski, J. Berger, K. Kruszka, B. Łazowska (red.), Statystycy polscy (s. 280—282). Warszawa: GUS, PTS.
• Neyman, J. (1933). Zarys teorii i praktyki badania struktury ludności metodą reprezentacyjną. Warszawa: Instytut Spraw Społecznych.
• Neyman, J. (1934). On the Two Different Aspects of the Representative Method: The Method of Stratified Sampling and the Method of Purposive Selection. Journal of the Royal Statistical Society, (97), 558—625.
• Piekałkiewicz, J. (1920a). Projekt organizacji statystyki pożarów. Miesięcznik Statystyczny, 1, 115—125.
• Piekałkiewicz, J. (1920b). Projekty budżetów Państwa Polskiego. Miesięcznik Statystyczny, 2(1), 1—202.
• Piekałkiewicz, J. (1922). Organizacja pierwszego spisu ludności w Polsce. Miesięcznik Statystyczny, 1(4), 109—153.
• Piekałkiewicz, J. (1923). Prace i zadania Międzynarodowego Instytutu Statystycznego w dziedzinie statystyki skarbowej. Miesięcznik Statystyczny, (1), 77—100.
• Piekałkiewicz, J. (1925). Bilans płatniczy Polski na rok 1923. Kwartalnik Statystyczny, 290—327.
• Piekałkiewicz, J. (1926). Bilans płatniczy Polski na rok 1924. Kwartalnik Statystyczny, 327—375.
• Piekałkiewicz, J. (1927). Statystyka miejska w Polsce. Kwartalnik Statystyczny, 1—119.
• Piekałkiewicz, J. (1928a). XVII Sesja Międzynarodowego Instytutu Statystycznego w Kairze. Kwartalnik Statystyczny, 880—900.
• Piekałkiewicz, J. (1928b). Statystyka spółek akcyjnych. Kwartalnik Statystyczny, 54—151.
• Piekałkiewicz, J. (1928c). Wydatki i dochody gmin wiejskich za rok 1926. Kwartalnik Statystyczny, 1317—1550.
• Piekałkiewicz, J. (1928d). Wydatki i dochody miast liczących poniżej 20 tysięcy mieszkańców za rok 1926. Kwartalnik Statystyczny, 951—1120.
• Piekałkiewicz, J. (1929a). XVIII Sesja Międzynarodowego Instytutu Statystycznego w Warszawie. Kwartalnik Statystyczny, 1704—1713.
• Piekałkiewicz, J. (1929b). Długi samorządu terytorialnego. Kwartalnik Statystyczny, 515—687.
• Piekałkiewicz, J. (1929c). Wydatki i dochody związków prawno-publicznych (1926—1927). Kwartalnik Statystyczny, 253—374.
• Piekałkiewicz, J. (1930). Prace przygotowawcze do międzynarodowego ujednolicenia statystyki wydatków i dochodów państw, krajów i gmin. Kwartalnik Statystyczny, 1149—1204.
• Piekałkiewicz, J. (1931a). XIX Sesja Międzynarodowego Instytutu Statystycznego w Tokio. Kwartalnik Statystyczny, 352—358.
• Piekałkiewicz, J. (1931b). Biura statystyczno-ekonomiczne w instytucjach rolnego kredytu hipotetycznego. Kwartalnik Statystyczny, 771—800.
• Piekałkiewicz, J. (1932a). Międzynarodowe ujednolicenie statystyki transportowej na drogach wodnych śródlądowych i morskich. Kwartalnik Statystyczny, 41—57.
• Piekałkiewicz, J. (1932b). Statystyka działalności finansowej przedsiębiorstw państwowych i samorządowych. Kwartalnik Statystyczny, 221—259.
• Piekałkiewicz, J. (1932c). Szacowanie kapitałów rzeczowych przedsiębiorstw przemysłowych. Kwartalnik Statystyczny, 97—106.
• Piekałkiewicz, J. (1934). Sprawozdanie z badań składu ludności robotniczej w Polsce metodą reprezentacyjną. Warszawa: Instytut Spraw Społecznych.
• Piekałkiewicz, J., Rutkowski, S. Z. (1927). Okręgi gospodarcze Polski. Kwartalnik Statystyczny, 547—780.
• PAN (1981). Polski słownik biograficzny, t. 26. Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź: Polska Akademia Nauk — Instytut Historii. Zakład Narodowy Ossolińskich, 56—58.
• Redzik, A. (2010). Wydział Prawa Uniwersytetu Lwowskiego w okresie Drugiej Rzeczypospolitej i w czasie II wojny światowej — wybrane zagadnienia. Prace Komisji Historii Nauki PAU, 10, 111—152.
• Zasępa, R. (1958). Problematyka badań reprezentacyjnych GUS w świetle konsultacji z prof. J. Neymanem. Wiadomości Statystyczne, (6), 7—12.