Bariery w komunikowaniu międzykulturowym między osobami sprawnymi i osobami z niepełnosprawnością

• Authors: Julita Makaro

Title variants

EN

Barriers in intercultural communication between abled and disabled people

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule postawiono tezę, że komunikowanie między osobami sprawnymi i z niepełnosprawnością może być uznane za jedną z podkategorii komunikacji międzykulturowej, a tym samym stać się elementem edukacji międzykulturowej. Taka koncepcja wykracza poza tradycyjne ujmowanie wielokulturowości, które najczęściej widziane jest w perspektywie narodowej i etnicznej. W artykule zbiorowości niepełnosprawnych przypisano status grupy mniejszościowej, pod wieloma względami „obcej” członkom grupy dominującej. Jak pokazano w części empirycznej, przywołane kategorie analityczne, takie jak uprzedzenia, stereotypy, niepewność, komunikowanie werbalne i niewerbalne, okazują się tak samo przydatne do zrozumienia relacji niepełnosprawnych z innymi, jak do relacji Polak–Niemiec, i w obu przypadkach pełnią funkcję kulturowej bariery w komunikacji. Pożądane wydaje się wdrożenie edukacji wielokulturowej, która obejmie swym zasięgiem również przypadek relacji osób sprawnych i z niepełnosprawnością.

EN

In the article, a thesis is advanced that communication between fully-abled and disabled persons can be considered as one of the subcategories of intercultural communication and thus may become a component of intercultural education. This concept exceeds the traditional recognition of multiculturalism, which most often is seen in the national and ethnic perspective. In the article, the population with disabilities is perceived as a group of minority status, in many respects “unfamiliar” to the members of a dominant group. As shown in the empirical part, invoked analytical categories, such as prejudices, stereotypes, uncertainty, verbal and non – verbal communication, appear to be equally useful for the understanding of the relationship of the disabled persons and the rest of the society, as for the understanding of the relationship of the Poles – Germans , and in both cases fulfill the function of cultural barriers in communication. Thus it seems desirable to implement multicultural education, which will take into consideration also the case of relationships of fully-abled and disabled persons.

Keywords

PL

komunikacja międzykulturowa edukacja międzykulturowa; niepełnosprawni; grupa dominująca; grupa mniejszościowa; kulturowe bariery w komunikacji

EN

intercultural communication; intercultural education; the handicapped; a dominant group; a minority group; cultural barriers to communication

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Journal: Opuscula Sociologica
• Year: 2013
• Issue: 1(3)
• Pages: 31-45

Contributors

author

Julita Makaro

• Uniwersytet Wrocławski

References

• Borden G. 1996, Orientacja kulturowa, w: Komunikacja międzykulturowa. Zderzenia i spotkania, red. A. Kapciak, L. Korporowicz, A. Tyszka, Instytut Kultury, Warszawa.
• Błeszyńska K. 2001, Niepełnosprawność a struktura identyfikacji społecznych, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa.
• Bourdieu P. 2005, Dystynkcja: społeczna krytyka władzy sądzenia, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Golka M. 2008, Bariery w komunikowaniu i społeczeństwo (dez)informacyjne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Golka M. 2009, Przekłady i pomosty w komunikowaniu międzykulturowym, w: Komunikowanie międzykulturowe – szanse i wyzwania, red. J. Isański, Poznań, Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Griffin E. 2003, Podstawy komunikacji społecznej, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
• Hofstede G. 2000, Kultury i organizacje. Zaprogramowanie umysłu, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
• Kittelsaa A.M. 2003, Żyjąc w Norwegii z umiarkowaną niepełnosprawnością intelektualną, w: Niepełnosprawność intelektualna a style życia. Perspektywy podmiotowe, wybory życiowe, systemy usług w Szwecji, Norwegii i w Polsce, red. A. Gustavsson, J. Tossebro, E. Zakrzewska-Manterys, IFiS PAN, Warszawa.
• Kersten K. 1992, Polacy, Żydzi, komunizm: anatomia półprawd, 1939–68, Niezależna Oficyna Wydawnicza, Warszawa.
• Majka-Rostek D. 2010, Komunikacja wewnątrzkulturowa a procesy społecznej pluralizacji, w: Komunikacja społeczna a wyzwania współczesności, red. D. Majka-Rostek, Difin, Warszawa.
• Markowska D. 1990, Teoretyczne podstawy edukacji międzykulturowej, „Kwartalnik Pedagogiczny”, nr 4.
• Mikułowski-Pomorski J. 1999, Komunikacja międzykulturowa. Wprowadzenie, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Kraków.
• Mucha J. 1995, Kultura dominująca jako kultura obca. Mniejszości kulturowe a grupa dominująca we współczesnej Polsce, w: Ludzie i instytucje. Stawanie się ładu społecznego. Pamiętnik IX Ogólnopolskiego Zjazdu Socjologicznego, t. II, red. A. Sułek, J. Styk, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
• Nikitorowicz J. 1995, Pogranicze, tożsamość, edukacja międzykulturowa, Trans Humana, Białystok.
• Nowak-Adamczyk D. 2006, Członkowie społeczności głuchych. Specyficzne odizolowani i niekomunikatywni, czy pełnoprawni członkowie wielokulturowej rzeczywistości?, w: Obywatelstwo i tożsamość w społeczeństwach zróżnicowanych kulturowo i na pograniczach, t. II, red. M. Bieńkowska-Ptasznik, K. Krzysztofek, A. Sadowski, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok.
• Ostrowska A. 2002, Społeczeństwo polskie wobec osób niepełnosprawnych. Przemiany postaw i dyskursu, w: Społeczne problemy osób niepełnosprawnych, red. J. Sikorska, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.
• Paleczny T. 1994, Mniejszość jako socjologiczna kategoria analizy, „Studia Socjologiczne”, nr 4.
• Ratajczak M. 2006, Komunikacja międzykulturowa – wybrane zagadnienia, w: Pomiędzy kulturami: szkice z komunikacji międzykulturowej, red. M. Ratajczak, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
• Sieradzki M. 2000, Trudności niepełnosprawnych w międzyludzkiej komunikacji w związku z integracyjnymi tendencjami we współczesnych systemach ich edukacji, w: Bariery w komunikowaniu red. M. Golka, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań.
• Simmel G. 1975, Socjologia, Warszawa.
• Szopski M. 2005, Komunikowanie międzykulturowe, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa.
• Zakrzewska-Manterys E. 2003, Dziecko upośledzone – nieuchronność stereotypu, w: Niepełnosprawność intelektualna a style życia. Perspektywy podmiotowe, wybory życiowe, systemy usług w Szwecji, Norwegii i w Polsce, red. A. Gustavsson, J. Tossebro, E. Zakrzewska-Manterys, Warszawa.
• Zuber M. 1999, Komunikowanie międzykulturowe, w: Studia z teorii komunikowania masowego, red. B. Dobek-Ostrowska, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.