POWSTANKI. UCZESTNICZKI POWSTANIA STYCZNIOWEGO W NAJNOWSZEJ POPULARNEJ POLSKIEJ POWIEŚCI HISTORYCZNEJ (NA WYBRANYCH PRZYKŁADACH)

• Authors: Zatorska Matylda

Title variants

EN

PARTICIPANTS OF THE JANUARY UPRISING IN THE LATEST POPULAR POLISH HISTORICAL NOVEL (ON SELECTED EXAMPLES)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Tematem artykułu są przedstawienia kobiet uczestniczących w powstaniu styczniowym w najnowszych popularnych polskich powieściach historycznych. Obok tradycyjnego wizerunku polskiej patriotki wpisującej się w model Matki Polki, najczęściej szlachcianki, która zajmuje się działalnością pomocniczą (aprowizacja, opieka nad rannymi), pojawiają się w nich kobiety z innych warstw społecznych, zainteresowane emancypacją, a niekiedy walczące na polu bitwy. Ponadto powieści te stają się pretekstem do przywrócenia pamięci o bohaterkach historycznych, a także do ponownej interpretacji ich losów, niekiedy w nieoczywisty sposób.

EN

The subject of the article is the way of portraying the female participants of the January Uprising in recent popular Polish historical novels. Next to the traditional image of the Polish female patriot, the Polish mother most-often a noble woman who deals with auxiliary activities (provision, care for the wounded), are presented women from other social strata, interested with emancipation issues and activities involved in armed struggle. In addition, these novels become a pretext to restore the memory of historical heroines as well as to reinterpret their fates, sometimes in an unobvious way.

Keywords

PL

powstanie styczniowe; kobieta; polska powieść historyczna

EN

January Uprising; woman; Polish historical prose

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe AP
• Journal: Świat Tekstów. Rocznik Słupski
• Year: 2019
• Volume: 17
• Pages: 101-114
• Physical description: oryginalny artykuł naukowy

Dates

published

2020-02-01

Contributors

author

Zatorska Matylda

• Uniwersytet Rzeszowski Rzeszów

References

• Bieleń Z., Kampania letnia generała Heydenreicha-Kruka, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio F, Historia”, 1993, nr 48.
• Bruchnalska M., Ciche bohaterki. Udział kobiet w powstaniu styczniowem, Miejsce Piastowe 1934.
• Caban W., Kobiety i powstanie styczniowe. W: Kobieta i świat polityki. Polska na tle porównawczym w XIX i w początkach XX wieku, red. A. Żarnowska, A. Szwarc, Warszawa 1994.
• Chyra-Rolicz Z., Kobiety w powstaniu styczniowym. W: Powstanie styczniowe z różnych stron widziane, red. V. Machnicka, Siedlce 2016.
• Cybowski M., Ten dziwny wiek XIX. Praca odtwórcza, https://esensja.pl/ksiazka/recenzje/tekst.html?id=26867 [dostęp 06.06.2018].
• Lemann N., Historia alternatywna. W: Słownik rodzajów i gatunków literackich, red. G. Gazda, PWN, Warszawa.
• Philips U., Narcyza Żmichowska. Feminizm i religia, przeł. K. Bojarska, Warszawa 2008.
• Prawdziwymi przegranymi powstania styczniowego były polskie kobiety. Z prof. Ewą Nawrocką, historykiem literatury, rozmawia Barbara Szczepuła, https://dziennikbaltycki.pl/prawdziwymi-przegranymi-powstania-styczniowego-byly-polskie-kobiety/ar/761903 [dostęp 06.06.2018].
• Pożegnanie z Matką Polką? Dyskursy, praktyki i reprezentacje macierzyństwa we współczesnej Polsce, red. E. Hryciuk, E. Korolczuk, Warszawa 2012.
• Prusator-Serafin E., Narcyza Żmichowska – między Matką Polką a kobietą-rycerzem, „Białostockie Studia Literaturoznawcze. Studia i szkice”, 2017, nr 10.
• Rawita-Gawroński F., Henryka Pustowójtówna. Sylwetka biograficzna 1838–1881, Lwów 1911.
• Romankówna M., Sprawa entuzjastek, „Pamiętnik Literacki” 1957, nr 48/2.
• Sawicki A., Nadzieja czerwona jak śnieg, Warszawa 2011.
• Sobieska A., Horpyna Dońcówna. W: …czterdzieści i cztery. Figury literackie. Nowy kanon, red. M. Rudaś-Grodzka i in., Warszawa 2016.
• Stogowska A.M., Edward Jurgens (1824–1863) a powstanie styczniowe, „Rocznik Towarzystwa Naukowego Płockiego”, 2013, nr 5.
• Szczęsnowicz E., Powstali 1863, Poznań 2013.
• Śliwowska W., Polskie drogi do emancypacji (o udziale kobiet w ruchu niepodległościowym w okresie międzypowstaniowym 1833–1856). W: Losy Polaków w XIX-XX wieku. Studia ofiarowane Profesorowi Stefanowi Kieniewiczowi w osiemdziesiątą rocznicę Jego urodzin, red. B. Grochulska, J. Skowronek, Warszawa 1987.
• Tierling-Śledź E., Gra (z) historią: powstanie styczniowe w prozie polskiej po 1945 roku, Szczecin 2013.
• Tierling-Śledź E., Historie alternatywne Konrada T. Lewandowskiego, „Łódzkie Studia Literaturoznawcze” 2017, nr 6.
• Walczewska S., Damy, rycerze i feministki. Kobiecy dyskurs emancypacyjny w Polsce, Kraków 2000.
• Wawrzykowska-Wierciochowa D., Najdziwniejszy z adiutantów. Opowieść o Annie Henryce Pustowójtównie, Warszawa 1968.
• Wąsowicz M., Historie alternatywne w literaturze polskiej: typologia, tematyka, funkcje, „Zagadnienia Rodzajów Literackich”, 2016, LIX, z. 2.
• Załęczny J., Powstanie styczniowe „kobiecą wojną”, „Niepodległość i Pamięć” 2013, nr 1–2(41–42).
• Złotorzycka M., O kobietach żołnierzach w powstaniu styczniowym, Warszawa 1972.