Instytucjonalne fundamenty rozwoju podsystemów wiedzy w Europie Środkowej i Wschodniej

• Authors: Karbowski Adam

Title variants

EN

Institutional Underpinnings of the Development of Knowledge Sub-systems in Central and Eastern Europe

RU

Институциональные осн овы развития подсистем знаний в Центральной и Восточной Европе

• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

Knowledge sub-system encompassing innovation, research and education is one of the key institutional domains that constitute each national economy. Over the last fifteen years the knowledge sub-systems have undergone profound transformation to emerge as the main motors of industrial competitiveness, growth and development in a globalized world. This paper thoroughly reviews the large body of literature on knowledge sub-systems in CEE countries. The resulting policy conclusions are so far ambivalent. The most immediate implication would be for the CEE economies to substantially invest in education, training and research in order to stabilize their current comparative advantages and to attract new investments. Thus far, a relatively low level of R&D expenditures is a typical characteristic of CEE countries. The ratio of patents to population numbers in CEE countries is extremely low. The activities of multinational enterprises tend to diminish the gap in the presence of high technologies compared with Western Europe. In terms of education there are no clear patterns for CEE countries. Some states show similarities with continental education systems. Slovenia was the only one to fall into the group of – mainly Nordic – countries with the most successful educational system.

PL

Podsystem wiedzy obejmujący innowacje, badania naukowe oraz kształcenie jest jednym z kluczowych obszarów instytucjonalnych, które współtworzą każdą gospodarkę narodową. W ostatnich 15 latach podsystemy wiedzy uległy głębokiej transformacji i stały się głównymi motorami konkurencyjności gałęzi przemysłowych, wzrostu oraz rozwoju gospodarczego w zglobalizowanym świecie. Niniejszy artykuł dokonuje gruntownego przeglądu obszernego piśmiennictwa poświęconego problematyce podsystemów wiedzy w krajach Europy Środkowo-Wschodniej. Wynikające z przeglądu wnioski dla polityki gospodarczej są jak dotąd ambiwalentne. Najbardziej bezpośrednią implikacją dla polityki gospodarczej krajów regionu wydaje się potrzeba znacznego ainwestowania w kształcenie, szkolenia zasobu pracy oraz badania naukowe w celu ustabilizowania bieżących przewag komparatywnych krajów Europy Środkowo-Wschodniej na tle globalnych procesów realokacji produkcji oraz w celu przyciągnięcia nowych inwestycji. Jak dotąd, stosunkowo niski poziom wydatków na badania i rozwój pozostaje typową cechą dla krajów Europy Środkowo-Wschodniej. Liczba patentów przypadających na jednego mieszkańca w krajach Europy Środkowo-Wschodniej jest bardzo niska. Działania podejmowane przez przedsiębiorstwa transnarodowe tłumaczą relatywnie mniejszą lukę do pozostałych gospodarek europejskich w zakresie obecności w regionie wysokich technologii. Pod względem kształcenia nie istnieją wyraźne wzorce dzielone przez kraje Europy Środkowej i Wschodniej. Niektóre kraje regionu wykazują podobieństwa z kontynentalnym systemem kształcenia. Słowenia natomiast pozostaje jedynym krajem regionu przypominającym systemem edukacji odnoszący sukcesy model nordycki.

RU

Подсистема знаний, охватывающая инновации, научные исследования и обучение, является одной из ключевых институциональных сфер, из которых состоит любая национальная экономика. На протяжении последних пятнадцати лет подсистемы знаний подверглись глубокой трансформации и стали главными двигателями конкурентоспособности промышленных отраслей, роста и экономического развития в глобализованном мире. Статья дает углубленный обзор многочисленной литературы, посвященной проблематике подсистем знаний в странах Центральной и Восточной Европы (ЦВЕ). Вытекающие из этого обзора выводы имеют двойственный характер. Самым непосредственным выводом для экономической политики стран региона кажется необходимость проведения значительных инвестиций в образование, обучение трудовых ресурсов и научные исследования с целью стабилизации текущих компаративных преимуществ этих стран и привлечения новых инвестиций. Относительно низкий уровень расходов на исследования и развитие продолжает оставаться типичной чертой стран ЦВЕ. Количество патентов на душу населения в этих странах очень мало. Деятельность транснациональных предприятий помогает сократить разрыв, имеющийся по отношению к остальным европейским странам с точки зрения насыщенности экономики высокими технологиями. Системы образования в странах ЦВЕ опираются на различные образцы. Некоторые страны этого региона строят свою систему образования по европейской модели, а, например, Словения много заимствует у успешной скандинавской модели.

Keywords

EN

knowledge; innovation; research; education; Central and Eastern Europe

• Publisher: Komitet Nauk Ekonomicznych PAN, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
• Journal: Ekonomista
• Year: 2017
• Issue: 1
• Pages: 30-46

Contributors

author

Karbowski Adam

• Dr. Adam Karbowski – Warsaw School of Economics, Chair of Economics II

References

• Amable B., Barre R., Boyer R., Les systemes d’innovation a l’ere de la globalisation, Economica, Paris 1997.
• Amable B., The Diversity of Modern Capitalism, Oxford University Press, Oxford 2003.
• Andersen R., Werfhorst H., Education and Occupational Status in 14 Countries: The Role of Educational Institutions and Labour Market Coordination, “The British Journal of Sociology” 2010, no. 61(2), p. 336–355.
• Asheim B., Herstad S., Regional Innovation Systems, Varieties of Capitalism and Non-local Relations: Challenges from the Globalizing Economy, in: R. Boschma and R. Kloosterman (eds.), Learning from Clusters: A Critical Assessment, Springer, Amsterdam 2005.
• Bohle D., Greskovits B., Neoliberalism, Embedded Neoliberalism, and Neocorporatism: Paths Towards Transnational Capitalism in Central-Eastern Europe, “West European Politics” 2007, no. 30(3), p. 443–466.
• Buchen C., What Kind of Capitalism is Emerging in Eastern Europe? Varieties of Capitalism in Estonia and Slovenia, paper presented at the 13th Research Seminar on “Managing the Economic Transition”, University of Cambridge, March 12th, 2004.
• Buchen C., Estonia and Slovenia as antipodes, in: D. Lane and M. Myant (eds.), Varieties of Capitalism in Post-communist Countries, Palgrave Macmillan, London 2007.
• Cerami A., Stubbs P., Post-communist Welfare Capitalisms: Bringing Institutions and Political Agency Back, in: EIZ Working Papers, EIZ-WP–1103, 2011.
• Cooke P., Industrial Innovation and Learning Systems: Sector Strategies for Value Chain Linkage, UNIDO World Industrial Development Report (WIDR), Vienna 2001.
• Crowley S., Stanojević M., Varieties of Capitalism, Power Resources, and Historical Legacies: Explaining the Slovenian Exception, “Politics & Society” 2011, no. 39(2), p. 268–295.
• Csaba L., Crisis in Economics?, Akadémiai Kiadó, Budapest 2009.
• Czaban L., Hocevar M., Jaklic M., Whitley R., Path Dependence and Contractual Relations: Contrasting State Socialist Legacies and Inter-firm Cooperation in Hungary and Slovenia, “Organization Studies” 2003, no. 24(1), p. 7–28.
• Edquist C., Zabala J., Knowledge-intensive Entrepreneurship, National Systems of Innovation and European Varieties of Capitalism: A Conceptual Framework, AEGIS Technical report, 2012.
• Estrin S., Kołodko G.W., Uvalic M. (eds.), Transition and Beyond, Palgrave Macmillan, New York 2007.
• Farkas B., The Central and Eastern European Model of Capitalism, “Post-Communist Economies” 2011, no. 23(1), p. 15–34.
• Farkas B., Changing Development Prospects for the Central and Eastern European EU Member States, MPRA Working paper 48172, 2013.
• Gardawski J., Teoria różnorodności kapitalizmu a polski model kapitalizmu, “Przegląd Socjologiczny” 2014, no. 63(4), p. 165–173.
• Geržina S, Vranješ P., Cek M., Modernisation of Vocational Education and Training in Slovenia 1999 – Final Report, National VET Observatory Slovenia, Ljubljana 2000.
• Gregersen B., Johnson B., Learning Economies, Innovation Systems and European Integration, “Regional Studies” 1997, no. 31(5), p. 479–490.
• Hall P.A., Soskice D. (eds.), Varieties of Capitalism: The Institutional Foundations of Comparative Advantage, Oxford University Press, Oxford 2001.
• Hancké B., Rhodes M., Thatcher M. (eds.), Beyond Varieties of Capitalism: Conflict, Contradictions, and Complementarities in the European Economy, Oxford University Press, Oxford 2007.
• Hausner J., Jessop B., Nielsen K. (eds.), Strategic Choice and Path-dependency in Post Socialism: Institutional Dynamics in the Transformation Process, Edward Elgar, Aldershot 1995.
• Högselius P., Can East European Countries Innovate?, Paper presented at the Danish Research Unit for Industrial Dynamics Winter Conference, Aalborg, Denmark, January 16–18, 2003.
• Hollingsworth J., Doing Institutional Analysis: Implications for the Study of Innovations, “Review of International Political Economy” 2000, no. 7(4), p. 595–644.
• Inglot T., Welfare States in East Central Europe, 1919–2004, Cambridge University Press, Cambridge 2008.
• Jackson D., What is an Innovation Ecosystem?, National Science Foundation Paper, Arlington 2011.
• Jackson G., Deeg R., How Many Varieties of Capitalism? Comparing the Comparative Institutional Analyses of Capitalist Diversity, Discussion Paper 62, Max Planck Institut fuer Gesellschaftsforschung, Köln 2006.
• Jackson G., Deeg R., From Comparing Capitalisms to the Politics of Institutional Change, “Review of International Political Economy” 2008, no. 15(4), p. 680–709.
• Jackson G., Deeg R., The Long-term Trajectories of Institutional Change in European Capitalism, “Journal of European Public Policy” 2012, no. 19(8), p. 1109–1125.
• Jasiecki K., Institutional Transformation and Business Leaders of the New Foreign-led Capitalism in Poland, in: K. Bluhm, B. Martens and V. Trappmann (eds.), Business Leaders and New Varieties of Capitalism in Post-Communist Europe, Routledge, Abingdon 2013.
• Joskow P., Introduction to New Institutional Economics: A Report Card, in: E. Brousseau and J. Glachant (eds.), New Institutional Economics: A Guidebook, Cambridge University Press, Cambridge 2008.
• Kearney M., Higher Education, Research and Innovation: Charting the Course of the Changing Dynamics of the Knowledge Society, in: V. Meek, U. Teichler and M. Kearney (eds.), Report of the UNESCO Forum on Higher Education, Research and Knowledge 2001–2009, INCHER-Kassel, Kassel 2009.
• King L., Central European Capitalism in Comparative Perspective, in: B. Hancké, M. Rhodes and M. Thatcher (eds.), Beyond Varieties of Capitalism: Conflict, Contradictions, and Complementarities in the European Economy, Oxford University Press, Oxford 2007.
• Knell M., Srholec M., Diverging Pathways in Central and Eastern Europe, in: D. Lane and M. Myant (eds.), Varieties of Capitalism in Postcommunist Countries, Palgrave, London 2007.
• Kornai J., The Socialist System: The Political Economy of Communism, Clarendon Press, Oxford 1992.
• Kozak M.W., Deklarowane a rzeczywiste priorytety rozwojowe, in: M. Jarosz (ed.), Polska narodowa czy europejska, ISP PAN, Warszawa 2014.
• Lane D., Myant M. (eds.), Varieties of Capitalism in Post-Communist Countries, Palgrave Macmillan, London 2007.
• Leszczyński D., Emerging Varieties of Capitalism in Transition Countries: Literature Review, “International Journal of Management and Economics” 2015, no. 48(1), p. 101–124.
• Lundvall B.A., National Systems of Innovation: Towards a Theory of Innovation and Interactive Learning, Pinter, London 1992.
• Maszczyk P., Rapacki R., Varieties of Capitalism in Transition Countries, Collegium of World Economy, Warsaw School of Economics (SGH), Warszawa 2012.
• Myant M., Drahokoupil J. (eds.), Economics of Transition: Russia, Eastern Europe, and Central Asia, Wiley-Blackwell, London 2010.
• Mykhnenko V., Strengths and Weaknesses of ‘Weak’ Coordination: Economic Institutions, Revealed Comparative Advantages, and Socioeconomic Performance of Mixed Market Economies in Poland and Ukraine, in: B. Hancké, M. Rhodes and M. Thatcher (eds), Beyond Varieties of Capitalism: Conflict, Contradictions, and Complementarities in the European Economy, Oxford University Press, Oxford 2007.
• Nölke A., Vliegenthart A., Enlarging the Varieties of Capitalism: The Emergence of Dependent Market Economies in East Central Europe, “World Politics” 2009, no. 61(4), p. 670–702.
• Nölke A., Horn D., Social Transformation and the Transition from Vocational Education to Work in Hungary: A Differences-in-differences Approach, “European Sociological Review” 2014, first published online March 28, 2014 doi:10.1093/esr/jcu048.
• Okoń-Horodyńska E., Narodowy system innowacji w Polsce, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Katowicach, Katowice 1998.
• Pierson P., Increasing Returns, Path Dependence, and the Study of Politics, “American Political Science Review” 2000, no. 94(2), p. 252–67.
• Rafiqui P.S., Varieties of Capitalism and Local Outcomes: A Swedish Case Study, “European Urban and Regional Studies” 2010, no. 17(3), p. 309–329.
• Roberts K., The New East European Model of Education, Training, and Youth Employment, “Journal of Education and Work” 2001, no. 14(3), p. 315–28.
• Soriano F., Mulatero F., Connecting the Dots, JRC European Commission, 55672 EN, Brussels 2009.
• Streeck W., Thelen K. (eds.), Beyond Continuity: Institutional Change in Advanced Political Economies, Oxford University Press, Oxford 2005.
• Taylor Z., Empirical Evidence Against Varieties of Capitalism’s Theory of Technological Innovation, “International Organization” 2004, no. 58(3), p. 601–631.
• Veugelers R., Mrak M., The Knowledge Economy and Catching up Member States of the EU, Knowledge Economists Policy Brief, 5, European Commission, Brussels 2009.
• Williamson O.E., The New Institutional Economics: Taking Stock, Looking Ahead, “Journal of Economic Literature” 2000, no. 38(3), p. 595–613.
• Wojtyna A., Alternatywne modele kapitalizmu, „Gospodarka Narodowa” 2005, no. 169(9), p. 1–23.