Tekst przedstawia częściowe wyniki socjologicznych badań biograficznych przeprowadzo- nych w zbiorowości dorosłych (urodzonych w latach 1959–1980) wychowanków placówek opiekuńczo-wychowawczych. Opisano trzy tranzycje w dorosłość oraz problemy adapta- cyjne związane z usamodzielnianiem absolwentów instytucji w szerszym kontekście biogra- ficznym. Założono, że faza usamodzielnienia stanowi krytyczny punkt zwrotny w biogra- fiach wychowanków, decydujący w znacznej mierze o przebiegu ich dalszych losów. Tłem przedstawionych analiz jest dyskusja na temat braku efektywności zreformowanych pro- cedur usamodzielniania. W końcowym fragmencie tekstu zamieszczono wnioski dotyczące zasadności wprowadzenia w praktykę instytucjonalną innowacyjnego modelu usamodziel- nienia opartego na pracy asystenta usamodzielnienia.