Literatura a sympatia społeczna. „Wędrówka idei” Ludwika Krzywickiego na tle rozwoju teoretycznych paradygmatów literatury porównawczej pod koniec XIX wieku

• Authors: Herlth Jens

Title variants

EN

Literature and Social Sympathy. Ludwik Krzywicki’s Article “Wędrówka idei” (“The Migration of Ideas”) against the Background of the Development of Theoretical Paradigms of Comparative Literature at the End of the 19th Century

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł jest przyczynkiem do badań nad relacją między literaturą a socjologią pod koniec XIX wieku w Polsce pod zaborami. Autor przeanalizował potencjał teoretyczny koncepcji „wędrówki idei” Ludwika Krzywickiego w zakresie literaturoznawstwa porównawczego, przybliżył kontekst przenikania się krytyki literackiej i socjologii w środowisku warszawskiej inteligencji, a także prześledził, jak w jej kręgu przyjmowano prace zagranicznych antropologów i socjologów literatury (Hutchesona Macaulaya Posnetta, Charles’a Letourneau). Już w najwcześniejszych badaniach w dziedzinie literatury porównawczej opartych na podejściu socjologicznym można dostrzec postulat funkcjonalnego związku literatury z tym, co w socjologii nazywa się „więzią społeczną” i co w ówczesnej debacie często figuruje jako „sympatia społeczna”. W artykule zrekonstruowano tę linię i omówiono czynniki, które doprowadziły do jej zniknięcia w dalszej historii dyscypliny.

EN

This paper is a contribution to the study of the relationship between literature and sociology at the end of the 19th century in partitioned Poland. In particular, it explores the theoretical potential of Ludwik Krzywicki’s concept of “migration of ideas” for comparative literature studies. It explains the context of the interplay of literary criticism and sociology among the Warsaw intelligentsia and examines how the work of foreign anthropologists and sociologists of literature (Hutcheson Macaulay Posnett, Charles Letourneau) was received in these circles. Even in the earliest sociologically based studies in the field of comparative literature, one can discern a postulate of functional connection between literature and what sociologists call “the social bond” and what in the debate of the time is often figured as “social sympathy.” The article reconstructs this line of reasoning and discusses the factors that led to its disappearance in the subsequent history of the discipline.

Keywords

PL

Ludwik Krzywicki; wędrówka idei; literatura porównawcza; sympatia społeczna; Hutcheson Macaulay Posnett

EN

Ludwik Krzywicki; migration of ideas; comparative literature; social sympathy; Hutcheson Macaulay Posnett

• Publisher: Instytut Badań Literackich PAN
• Journal: Pamiętnik Literacki
• Year: 2023
• Volume: 114
• Issue: 2
• Pages: 167-184

Dates

printed

2023-06-25

Contributors

author

Herlth Jens

• Université de Fribourg

Identifiers

ISSN

0031-0514

EISSN

2719-5376

DOI

10.18318/pl.2023.2.10