Uwagi o przedmiocie socjologii pogranicza

• Authors: Gołdyka Leszek

Title variants

EN

Notes on the subject of the sociology of borderland

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule autor przedstawia ramy przedmiotowe socjologii pogranicza. Uważa, że przedmiotem tej socjologii jest sprawdzanie hipotezy ogólnej dotyczącej socjalizacyjnego znaczenia odpowiednio zdefiniowanego pogranicza. W odniesieniu do Polski jej przedmiotem jest sprawdzanie hipotezy, że polskie pogranicze rozumiane szerzej jest, a jego odmiany geografi czne (zachodnie, wschodnie lub południowe) i (lub) polityczne (polsko-niemieckie, polsko-czeskie, polsko-słowackie, polsko-ukraińskie, polsko-białoruskie, polsko-litewskie czy polsko-rosyjskie) są zmienną niezależną, tzn. bardzo ważną okolicznością warunkującą przebieg socjalizacji jego mieszkańców. Uważa, że zdobywanie danych sprawdzających powyższą hipotezę jest jej podstawowym zadaniem.

EN

The framework for the subject-matter of the sociology of borderland is presented in the paper. The author is of the opinion that the subject of this sociology is the verifi cation of a general hypothesis pertaining to the socializing importance of a properly defined borderland. With reference to Poland, its subject is the verifi cation of the hypothesis that the Polish borderlands, in the broad meaning, and their geographical varieties (western, eastern or southern and/or their political varieties (Polish-German, Polish-Czech, Polish--Slovak, Polish-Ukrainian, Polish-Belorussian, Polish-Lithuanian or Polish-Russian) are an independent variable, that is a very signifi cant circumstance that affects the course of socialization of borderland inhabitants. It is considered that the fundamental objective of the sociology of borderland is the collection of data verifying the above hypothesis.

Keywords

PL

socjologia; granica; pogranicze; socjologia pogranicza; socjalizacja

EN

sociology; border; borderland; sociology of borderland; socialization

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Journal: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Studia Sociologica
• Year: 2009
• Issue: 19
• Pages: 167-179

Contributors

author

Gołdyka Leszek

• Uniwersytet Szczeciński

References

• Babiński G. 1996, Pogranicze – peryferie – regionalizm. Granice etniczne w społecznej świadomości, w: Oblicza społeczeństwa, red. K. Gorlach, Z. Seręga, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• Babiński G. 2001a, Lokalność – pogranicza – globalizacja. Refl eksje nad kierunkami badań nad współczesnymi problemami pogranicz narodowych i kulturowych, w: Transgraniczność w perspektywie socjologicznej – kontynuacje i wyzwania, t. I, red. J. Leszkowicz-Baczyński, Lubuskie Towarzystwo Naukowe, Zielona Góra.
• Babiński G. 2001b, Pogranicza stare i nowe. Ciągłość i zmiana procesów społecznych, w: Pogranicza etniczne w Europie. Harmonia i konfl ikty, red. K. Krzysztofek, A. Sadowski, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok.
• Giza-Poleszczuk A. 1990, Teoretyczna krytyka badań empirycznych, w: Teoria i praktyka socjologii empirycznej, red. A. Giza-Poleszczuk, E. Mokrzycki, Instytut Filozofi i i Socjologii PAN, Warszawa.
• Golka M. 1999, Pogranicza – transgraniczność – transkulturowość, w: Transgraniczność w perspektywie socjologicznej – kontynuacje, red. L. Gołdyka, Lubuskie Towarzystwo Naukowe, Zielona Góra.
• Idzikowski B. 1998, Orientacje życiowe młodzieży szkolnej miasta przygranicznego. Badania panelowe, Lubuskie Towarzystwo Naukowe, Zielona Góra.
• Kurcz Z. 1999, Pogranicze polsko-niemieckie a „polnische Wirtschaft”, w: Transgraniczność w perspektywie socjologicznej – kontynuacje, red. L. Gołdyka, Lubuskie Towarzystwo Naukowe, Zielona Góra.
• Kurcz Z. 2008, Przedmiot socjologii pogranicza w świetle polskich doświadczeń, w: Polskie pogranicza w procesie przemian, t. I, red. Z. Kurcz, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Zarządzania i Przedsiębiorczości, Wałbrzych.
• Kurzępa J. 2007, Socjopatologia pogranicza. Zmiany w życiu społeczności zachodniego pogranicza. Studium socjologiczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra.
• Łukowski W. 2009, Subinstytucjonalizacja lokalnej przestrzeni społecznej: o przejściu granicznym między Polską a obwodem kaliningradzkim Federacji Rosyjskiej i mechanizmach jego wykorzystywania, w: Odmiany życia społecznego współczesnej Polski. Instytucje – Polityka – Kultura, red. Z. Galor, Wyższa Szkoła Nauk Humanistycznych i Dziennikarstwa, Poznań.
• Machaj I. 2000, Pogranicze, w: Encyklopedia socjologii, t. III, Ofi cyna Naukowa, Warszawa.
• Machaj I. 2005, Społeczno-kulturowe konteksty tożsamości mieszkańców wschodniego i zachodniego pogranicza Polski, Scholar, Warszawa.
• Marody M. 1976, Sens teoretyczny a sens empiryczny pojęcia postawy, PWN, Warszawa.
• Piotrowski A. 1990, Teoria a badanie empiryczne. Parę uwag o ich związku w orientacjach współczesnej socjologii, w: Teoria i praktyka socjologii empirycznej, red. A. Giza-Poleszczuk, E. Mokrzycki, IFiS PAN, Warszawa.
• Sakson A. 1990, Mazurzy – społeczność pogranicza, Instytut Zachodni, Poznań.
• Sadowski A. 1995, Socjologia pogranicza, w: Ludzie i instytucje. Stawanie się ładu społecznego. Pamiętnik IX Ogólnopolskiego Zjazdu Socjologicznego, do druku przygotowali A. Sułek i J. Styk przy współpracy I. Machaj, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
• Sadowski A. 2004, Pogranicze jako przedmiot badań socjologicznych w warunkach integracji europejskiej, w: Pogranicza i multikulturalizm w warunkach Unii Europejskiej, red. K. Krzysztofek, A. Sadowski, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok.
• Sadowski A. 2007, „Pogranicze. Studia Społeczne”. Kontynuacja i zmiana, w: Pogranicze. Studia Społeczne, t. XIII, red. A. Sadowski, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok.
• Szczepański M.S. 1999, Region pogranicza kulturowego w perspektywie socjologicznej. Przypadek Górnego Śląska, w: Transgraniczność w perspektywie socjologicznej, red. L. Gołdyka, J. Leszkowicz-Baczyński, L. Szczegóła, M. Zielińska, Lubuskie Towarzystwo Naukowe, Zielona Góra.
• Wojakowski D. 2002, Polacy i Ukraińcy. Rzecz o pluralizmie i tożsamości na pograniczu, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków.
• Wojakowski D. 2005, Swojskość i obcość na pograniczu – strategie interpretacyjne granic grup społecznych, w: Granice na pograniczach. Z badań społeczności lokalnych wschodniego pogranicza Polski, red. J. Kurczewska, H. Bojar, IFiS PAN, Warszawa.
• Woźniak R.B. 1988, Socjologia pogranicza w Polsce, w: Śląsk – Polska – Europa. Zmieniające się społeczeństwo w perspektywie lokalnej i globalnej. Xięga X Ogólnopolskiego Zjazdu Socjologicznego, do druku przygotowali A. Sułek i M.S. Szczepański, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.