„Niewygodna dla władzy” twórczość poetycka Antoniego Goreckiego

• Authors: Kowal Jolanta

Title variants

EN

”Inconvenient for the Authority” Poetic Works of Antoni Gorecki

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Twórczość literacka Antoniego Goreckiego sprowadza się w zasadniczej mierze do tzw. literatury okolicznościowej. Poeta wielokrotnie, przy użyciu pióra, komentował aktualne wydarzenia polityczne i społeczne. Ze szczególnym upodobaniem pisywał bajki polityczne, które przysporzyły mu największej popularności. Gatunek ten, poprzez częste wykorzystywanie tzw. języka ezopowego, stwarzał możliwość przemycania niewygodnych dla caratu treści. Nie zawsze jednak udawało się poecie uniknąć konfliktu z cenzurą, w wyniku czego znalazł się nawet w więzieniu. Co znamienne, twórczość Goreckiego była cenzurowana nawet po jego śmierci, na co przykłady odnajdujemy w lipskich wydaniach zbiorowych Pism z roku 1877 i 1886.

EN

Literary work of Antoni Gorecki essentially resembles so-called occasional literature. The poet repeatedly made comments about the current political and social events by the use of a pen. He wrote political fables which were his real predilection and brought him the most popularity. This genre, by the frequent use of the so-called Aesopian language, created the opportunity to smuggle content inconvenient for the tsarism. Not always, however, did the poet manage to avoid a conflict with the censorship. As a result, he was even imprisoned. Significantly, Gorecki’s work was censored even after his death, as the examples can be found in the Writings of Leipzig collected editions of 1877 and 1886.

Keywords

PL

Gorecki Antoni; bajka; cenzura; język ezopowy; Litwa; poezja; recepcja literatury; Uniwersytet Wileński; XIX w.

EN

Aesopian language; Gorecki Antoni; censorship; fable; Lithuania; literary reception; poetry; Vilnius University; 19th century

• Publisher: Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
• Journal: Toruńskie Studia Bibliologiczne
• Year: 2014
• Volume: 7
• Issue: 1(12)
• Pages: 9-30

Dates

published

2014-06

Contributors

author

Kowal Jolanta

• Instytut Filologii Polskiej, Uniwersytet Rzeszowski

References

• Baliński Michał, Dodatki, dokumenta i objaśnienia do dziejów „Dawnej Akademii Wileńskiej”, Petersburg 1862.
• Beauvois Daniel, Szkolnictwo polskie na ziemiach litewsko-ruskich 1803–1832, t. 1: Uniwersytet Wileński, przeł. Ireneusz Kania, Lublin 1991.
• Gorski Stefan, Z dziejów cenzury w Polsce. Szkic historyczny. Odbitka z „Biblioteki Warszawskiej”, Warszawa 1906.
• Iwaszkiewicz Janusz, „Plemię Sarmatów”. Kartka z dziejów tajnych związków na Uniwersytecie Wileńskim, „Ateneum Wileńskie” R. I: 1823, nr 3−4, s. 481−505.
• Kopaliński Władysław, Słownik symboli, Warszawa 1990.
• Kostkiewiczowa Teresa, Horyzonty wyobraźni. O języku poezji czasów Oświecenia, Warszawa 1984.
• Morawski Stanisław, Kilka lat młodości mojej w Wilnie (1818–1825), Warszawa 1959.
• Mościcki Henryk, Wilno i Warszawa w „Dziadach” Mickiewicza. Tło historyczne trzeciej części „Dziadów”, Warszawa 1999.
• Mucha Bogusław, Dzieje cenzury w Rosji, Łódź 1994.
• Nalepa Marek, Rozpacz i próby jej przezwyciężenia w poezji porozbiorowej (1793−1806), Rzeszów 2003.
• Ottman Rudolf, Antoni Gorecki. Poeta-żołnierz, „Muzeum” 1881, nr 59, s. 185−200.
• Rettel Leonard, Przedmowa, [do:] Antoni Gorecki, Pieśni, Paryż 1868, s. 3−22.
• Skwarczyński Zdzisław, W szkole sentymentalizmu. „Tygodnik Wileński” z 1804 r., Łódź 1958.
• Skwarczyński Zdzisław, Z niepublikowanych wierszy Antoniego Goreckiego, „Prace Polonistyczne” 1982, ser. XXXVIII, s. 329−331.
• Szyndler Bartłomiej, Mikołaj Nowosilcow (1762−1838). Portret carskiego inkwizytora, Warszawa 2004.
• Witkowska Alina, Rówieśnicy Mickiewicza. Życiorys jednego pokolenia, Warszawa 1998.
• Witkowska Alina, Przybylski Ryszard, Romantyzm, Warszawa 1998.

Identifiers

DOI

10.12775/TSB.2014.001