O sytuacji językowo-kulturowej w chorwackiej diasporze Triestu

• Authors: Dziekoński Mieczysław

Title variants

EN

On the linguistic and cultural situation in the Croatian diaspora of Trieste

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Triest – pograniczne miasto między trzema cywilizacjami (romańską, germańską i słowiańską) – stał się miejscem migracji Słowian, zwłaszcza południowych. Już w XIX wieku miasto to było najliczniejszą miejską aglomeracją słoweńską, a ponad połowa jego mieszkańców była pochodzenia słowiańskiego. W ówczesnej sytuacji społeczno-politycznej Chorwaci zaczęli odgrywać w nim znaczącą rolę. Pierwsza wojna światowa i powojenne realia diametralnie zmieniły układ sił na korzyść Królestwa Włoskiego, a międzywojenny faszyzm i II wojna światowa poważnie zagroziły egzystencji tej części mieszkańców. Powojenne zmiany polityczne (powstanie Republiki Włoskiej i Socjalistycznej Federacyjnej Republiki Jugosławii) nie sprzyjały poprawnym kontaktom z ojczyzną. Dopiero powstanie niezawisłej Republiki Chorwackiej zmieniło relacje między obu państwami i samą diasporę.

EN

As a border city between three civilizations (i.e. Roman, German and Slavic), Trieste became a destination for the Migration of Slavs, especially Southern Slavs. The city was already home to the largest urban Slovene agglomeration in the 19th century and more than half of its citizens were of Slavic origin. In the socio-political situation of those times, the Croatians began to play a significant role. The World War I and post-war reality diametrically changed the power structures to the benefit of the Italian Kingdom and Fascism between the wars and during World War II severely threatened the existence of this part of the city’s inhabitants. Post-war political changes (the revolution of the Italian Republic and the Socialist Federal Republic of Yugoslavia) did not facilitate good contacts with the home country. Only the establishment of the independent Republic of Croatia brought about change in the relations between both countries and the diaspora itself.

Keywords

PL

językoznawstwo; dialektologia; pogranicza językowe; triesteńska diaspora

EN

linguistics; dialectology; linguistic borders; diaspora of Trieste

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
• Year: 2019
• Volume: LXVII
• Pages: 49-60

Contributors

author

Dziekoński Mieczysław

• Uniwersytet Śląski, Instytut Filologii Słowiańskiej

References

• Čilaš Ankica, Drpić Irena, Lončarić Mijo, 2007, A lingua dei Croati di Trieste, w: J.C. Damir Murković, red., I Croati a Trieste, Edizioni Comunità Croata di Trieste, Trieste.
• Dabinović Antun, 1938, Glagoljski natpis u Trstu, „Jadranski Dnevnik”, nr 31.
• Dziekoński Mieczysław, 2016, Chorwacka diaspora w Trieście, rozprawa doktorska, Uniwersytet Śląski, Katowice.
• Feruga Krzysztof, 2009, Język diaspory molizańskich Chorwatów, Wydawnictwo Akademii Techniczno-Humanistycznej, Bielsko-Biała.
• Jeri Jernej, 1975, Vprašanje naše zahodne meje 1945–1954, w: J. Janko, red., Slovenci v Italiji po drugi svetovni vojni, Cankarjeva založba, Primorski tisk, Založništvo tržaškega tiska, Ljubljana–Koper–Trst, s. 89–90.
• Kacin-Wohinz Milica, Pirjevec Jože, 2000, Zgodovina Slovencev v Italiji 1866–2000, Nova revija, Ljubljana.
• Kersevan Alessandra, 2003, Un campo di concentramento fascista, Gonars 1942–1943, Kappa Vu, Udine.
• Kovačić Ivan, 1998, Kampor 1942–1943. Hrvati, Slovenci i Židovi u koncentracijskem logoru Kampor na otoku Rabu, praca dyplomowa, Uniwersytet w Rijece, Rijeka.
• Pahor Milan, 1980, 40-letnica nastanka OF na Tržaškem, w: Jadranski koledar za leto 1981, Založništvo tržaškega tiska, Trst, s. 46–52.
• Pahor Milan, 1984, Rižarna – 40 let potem, w: Jadranski koledar za leto 1984, Založništvo tržaškega tiska, Trst, s. 123–127.
• Pahor Milan, 2004, Slavjanska sloga. Slovenci in Hrvati v Trstu. Od avstroogrske monarhije do italijanske republike, Založništvo tržaškega tiska, Trst.
• Pajewski Janusz, 2005, Pierwsza wojna światowa 1914–18, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Petelin Stojan, 1965, Osloboditev Slovenskega Primorja, Goriška mohorjeva družba, Nova Gorica.
• Pirjevec Jože, 1998, Pariška mirovna konferenca, w: Acta Historiae VI, Zgodovinsko družba, Società storica del Litorale, Koper, s. 7–14.
• Wereszycki Henryk, 1972, Historia Austrii, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.