Od monogamii do poliamorii: społeczny odbiór związków niemononormatywnych

• Authors: Katarzyna Grunt-Mejer

Title variants

EN

From Monogramy to Polyamory: Social Perception of Nonmononormative Relationships

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Tematyka konsensualnej niemonogamii, tzn. dopuszczenia w ramach związku dodatkowych relacji seksualnych lub emocjonalnych, staje się obiektem szerokiego zainteresowania społecznego, nie skupiając jednocześnie w takim samym stopniu naukowego zainteresowania w Polsce. Niniejsze badanie służy uzupełnieniu tej luki. W artykule przedstawiono wyniki badania nad społeczną oceną pięciu typów heteroseksualnych związków: monogamicznego, poliamorycznego (relacji otwartej na płaszczyźnie seksualnej i emocjonalnej), otwartego tylko seksualnie (gdzie partnerzy mogą spotykać się swobodnie z innymi osobami w celach seksualnych bez obecności partnera), swingującego (gdzie partnerzy mają relacje seksualne z innymi osobami w ściśle ograniczonej przestrzeni i przy swojej obecności) i związku dotkniętego obustronną zdradą. Wyniki wskazują na najsilniejszą stygmatyzację związku dotkniętego zdradą oraz efekt anielskiej aureoli wokół monogamii, zarówno na skalach związanych z jakością relacji, jak i niezwiązanych (na skali moralnościowej i sprawnościowej). Poliamoria oceniana jest bardziej pozytywnie od pozostałych typów konsensualnej niemonogamii. Mężczyzna we wszystkich typach związków niemonogamicznych oceniany jest jako bardziej usatysfakcjonowany od kobiety, podczas gdy odwrotny efekt obserwujemy w przypadku monogamii. Analizowane są potencjalne przyczyny wymienionych różnic oraz wskazówki dla kolejnych badań.

EN

The article presents the results of research on social perception of five types of relationships (monogamous, polyamorous, sexually open, swinging and afflicted with infidelity). The results indicates that non-consensual infidelity is a subject to the strongest stigmatization, while there is a halo effect around monogamous choice, both on evaluation of traits related and not related with the quality of the relationship. Polyamory is assessed more positively than other types of consensual non-monogamy. A man in all types of non-monogamous relationships is perceived as more satisfied than a woman, while the reverse effect is observed in a monogamous case.

Keywords

PL

konsensualna niemonogamia; związek otwarty; swingowanie; poliamoria; stygmatyzacja

EN

consensual non-monogamy; polyamory; swinging; open relationship; stigmatization

• Publisher: Institute of Philosophy and Sociology, Polish Academy of Sciences
• Journal: Studia Socjologiczne
• Year: 2014
• Issue: 4(215)
• Pages: 159–181

Contributors

author

Katarzyna Grunt-Mejer

• Katedra Psychologii, Uniwersytet Zielonogórski, ul. Licealna 9, 65-417 Zielona Góra

References

• Anapol, Deborah. 1997. Polyamory: The New Love Without Limits: Secrets of Sustainable Intimate Relationships. San Rafael, CA: IntiNet Resource Center (polskie wydanie: 2013. Poliamoria, Warszawa: Czarna Owca).
• Anderson, Eric. 2012. The Monogamy Gap: Men, Love and the Reality of Cheating. New York: Oxford University Press.
• Barker, Meg i Darren Landgridge. 2010a. Whatever Happened to Non-Monogamies? Critical Refl ections on Recent Research and Theory. „Sexualities” 13(6): 748–772.
• Barker, Meg i Darren Landgridge (red.). 2010b. Understanding Non-Monogamies. New York: Routledge.
• Barker, Meg i Ani Ritchie. 2007. Hot bi Babes and Feminist Families: Polyamorous Women Speak Out. „Lesbian and Gay Psychology Review” 8(2): 141–151.
• BBC. 2012. Three-person civil union sparks controversy in Brazil, 28 sierpień 2012, dostępne na: http://www.bbc.com/news/world-latin-america-19402508 (dostęp 28.02.2014).
• Bergstrand, Curtis i Jennifer Sinski. 2009. Swinging in America: Love, Sex, and Marriage in the 21 st Century. New York: Praeger.
• Blasband, David i Letitia Anne Peplau. 1985. Sexual Exclusivity versus Openness in Gaymale Couples. „Archives of Sexual Behavior” 14(5): 395–412.
• Blumstein, Phillip i Pepper Schwartz. 1983. American Couples: Money-Work-Sex. New York: William Morrow & Co.
• Cardoso, Daniel, Carla Correia i Danielle Capella. 2009. Polyamory as a Possibility Of Feminine Empowerment. Proceedings of the 9th Conference of European Sociological Association.
• Cieślik, Mariusz i Wiktor Świetlik. 2004. Swing na 10 par. „Wprost” 25/2004 (dostępne na: http://www.wprost.pl/ar/61634/Swing-na-10-par/).
• Conley, Terry D., Amy Moors, Jess Matsick i Ali Ziegler. 2012. The Fewer the Merrier?: Assessing Stigma Surrounding Consensually Non-monogamous Romantic Relationships. „Analyses of Social Issues And Public Policy” 13(1): 1–30.
• Demczuk, Marcin i Agnieszka Wójcik. 2012. Swinging: Charakterystyka i opis zjawiska. „MMK 2012 International Masaryk Conference For Ph.D. Students And Young Researchers” 3: 2683–2691.
• Demczuk, Marcin i Agnieszka Wójcik. 2013. Swing po polsku. Ogólnopolska konferencja „Seksualność człowieka – w biegu życia”, Kraków (dostępne na: http://www.seksualnoscczlowieka. edu.pl/poster03.php).
• Dovidio, John, Brenda Major i Jennifer Crocker. 2000. Stigma: Introduction and Overview. W: T. F. Heatherton, R. E. Kleck, M. R. Hebl i J. G. Hull (red.). The Social Psychology of Stigma. New York: Guilford Press, s. 1–28.
• Drabiński, Maciej. 2012. Antymaterialistyczny anarchizm E. Mühsama (dostępne na: http://drabina.wordpress.com/2012/08/31/antymaterialistyczny-anarchizm-e-muhsama/).
• Dunin, Kinga. 2013. Jeśli nie monogamia, to co? „Krytyka Polityczna” 16–17 (dostępne na: http://www.krytykapolityczna.pl/Nr-16-17-jesli-nie-monogamia-to-co/Etyka-zwiazkow-poligamicznych/menu-id-27.html).
• Easton, Dossie i Janet Hardy. 1997. The Ethical Slut: A Practical Guide to Polyamory, Open Relationships and Other Adventures. Berkeley, CA: Celestial Arts (polskie wydanie: 2012. Puszczalscy z zasadami, Warszawa: Czarna Owca).
• Foucault, Michel. 1995. Historia seksualności. T. III, Warszawa: Czytelnik.
• Frank, Katherine i John DeLamater. 2010. Deconstructing Monogamy: Boundaries, Identities, and Fluidities across Relationships. W: M. Barker i D. Langdridge (red.). Understanding Non-monogamies. New York, NY: Routledge, s. 9–20.
• „Gazeta Wyborcza”. 2012. Trójkąt jako związek partnerski – oficjalnie zarejestrowany w Brazylii, 29.08.2012 (http://wyborcza.pl/1,76842,12383067,Trojkat_jako_zwiazek_partnerski_oficjalnie_zarejestrowany.html#sondaz#ixzz2ud1jeDGt, dostęp 28.02.2014).
• Gąsior, Michał. 2012. Poligamia w Polsce? „To kwestia kilku lat. Już teraz istnieje przynajmniej kilkanaście tysięcy trzyosobowych małżeństw”, 31.08.2012 (dostępne na: http://natemat.pl/29319,poligamia-w-polsce-to-kwestia-kilku-lat-juz-teraz-istnieje-przynajmniejkilkanascie-tysiecy-trzyosobowych-malzenstw).
• Giddens, Anthony. 2007. Przemiany intymności. Seksualność, miłość i erotyzm we współczesnych społeczeństwach. Warszawa: WN PWN.
• Grunt-Mejer, Katarzyna i Christine Campbell. 2014. „Polyamory, Swinging and Open Relationships. Advantages, Perception and Understanding of Non-Monogamous Relationships among Polish and British Students”. Nieopublikowany manuskrypt.
• Grunt-Mejer, Katarzyna i Agata Kaźmierska. 2013. Ideały a praktyka wyłączności seksualnej i emocjonalnej w związkach młodych dorosłych. „V Ogólnopolska Konferencja Seksualność człowieka – w biegu życia”, Kraków, 16.05.2013 (dostępne na: http://www.seksualnoscczlowieka.edu.pl/poster04.php).
• Haritaworn, Jin, Chin-ju Lin i Christopher Klesse. 2006. Poly/logue: A Critical Introduction to Polyamory. „Sexualities” 9(5): 515–529.
• Hartnett, Jack, John Mahoney i Alice Bernstein. 1977. The Errant Spouse: A Study in Person Perception. „Perceptual and Motor Skills” 45: 747–750.
• Hickson, Ford, Peter Davies, Adrew Hunt, Peter Weatherburn, Thomas McManus i Anthony Coxon. 1994. Maintenance of Open Gay Relationships. W: R. Bor i J. Elford (red.). The Family and HIV. London: Cassell, s. 195–207.
• Hrdy, Sarah B. 1986. Empathy, Polyandry and the Myth of the Coy Female. W: R. Bleier (red.). Feminist Approaches to Science. New York: Pergamon, s.119–146.
• Hymer, Sharon i Arline Rubin. 1982. Alternative Lifestyle Clients – Therapists Attitudes and Clinical Experiences. „Small Group Behavior” 13: 532–541.
• Izdebski, Zbigniew. 2003. Życie seksualne Polaków. Warszawa: Muza S.A.
• Jenks, Richard J. 1985. Swinging: A Replication and Test of a Theory. „Journal Of Sex Research” 21(2): 199.
• Klesse, Christian. 2006. Polyamory and its „Others”: Contesting the Terms of Non-Monogamy. „Sexualities” 9 (5): 565–583.
• Knapp, Jacquelyn. 1975. Some Non-Monogamous Marriage Styles and Related Attitudes and Practices of Marriage Counselors. „The Family Coordinator” 24(4): 505–514.
• Knapp, Jacquelyn. 1976. An Exploratory Study of Seventeen Sexually Open Marriages. „Journal of Sex Research” 12: 206–219.
• Kohlberg, Lawrence. 1981. Essays on Moral Development. Vol. I: The Philosophy of Moral Development. San Francisco, CA: Harper & Row.
• Kurdek, Lawrence A. i Patrick Schmitt. 1986. Relationship Quality of Gay Men in Closed or Open Relationships. „Journal of Homosexuality” 12(2): 85–99.
• LaSala, Michael. 2004. Extradyadic Sex and Gay Male Couples: Comparing Monogamous and Nonmonogamous Relationships. „Families in Society” 85(3): 405–412.
• LaSala, Michael. 2005. Monogamy of the Heart: A Qualitative Study of Extradyadic Sex among Gay Male Couples. „Journal of Gay and Lesbian Social Services” 17(3): 1–24.
• Levitte, Richard. 2009. What is Relationship Anarchy? (dostępne na: http://journal.richard.levitte.org/entries/relationship-anarchy).
• Matsick, Jess i Terri Conley, Ali Ziegler, Amy Moors i Jennifer Rubin. 2013. Love and Sex: Polyamorous Relationships are Perceived more Favourably than Swinging and Open Relationships. „Psychology and Sexuality” 5(4): 1–10.
• Medora, Nilufer P., Jeffry H. Larson, Nuran Hortaçsu i Parul Dave. 2002. Perceived Attitudes Towards Romanticism; A Cross-cultural Study of American, Asian-Indian, and Turkish Young Adults. „Journal Of Comparative Family Studies” 33, 2: 155–178.
• Michalczak, Katarzyna. 2013. Dzieci, kochanki, kochankowie, rodzice, przyjaciele – i znowu dzieci. Definicje własne rodziny u osób określających się jako otwarcie niemonogamiczne. „Interalia” 8 (dostępne na: interalia.org.pl/media/2013_08/michalczak.pdf).
• Milhausen, Robin R. i Edward S. Herold. 2001. Reconceptualizing the Sexual Double Standard. „Journal of Psychology & Human Sexuality” 13(2): 63–83.
• Mitchell, Melissa E., Kim Bartholomew i Rebecca J. Cobb. 2014. Need Fulfillment in Polyamorous Relationships. „Journal of Sex Research” 51 (3): 329–339.
• Morrison, Todd, Dylan Beaulieu, Melanie Brockman i Cormac O’Beaglaoich. 2013. A Comparison of Polyamorous and Monoamorous Persons: Are there Differences in Indices of Relationship Well-being and Sociosexuality? „Psychology and Sexuality” 4: 75–91.
• Munson, Marcia i Judith Stelboum. 1999. The Lesbian Polyamory Reader: Open Relationships, Non-Monogamy, and Casual Sex. London i New York: Routledge.
• Nucci, Larry. 1981. Conceptions of Personal Issues: A Domain Distinct from Moral or Societal Concepts. „Child Development” 52: 114–121.
• Oliver, Mary B. i Janet Shibley Hyde. 1993. Gender Differences in Sexuality: A Meta-Analysis. „Psychological Bulletin” 114: 29–51.
• Parys, Mateusz. 2013. Poliamoria – nowy oręż lewicy do walki z zacofaniem? „Meritum”, 4 lipca 2013 (dostępny na: http://wmeritum.pl/poliamoria-nowy-orez-lewicy-do-walki-zzacofaniem/).
• Peplau, Letitia Anne, Zick Rubin i Charles T. Hill. 1977. Sexual Intimacy in Dating Relationships. „Journal of Social Issues 33” 2: 86–109.
• Petersen, Jennifer L. i Janet Shibley Hyde. 2010. A Meta-Analytic Review of Research On Gender Differences in Sexuality, 1993–2007. „Psychological Bulletin” 136, 1: 21–38.
• Pietryga, Ewelina. 2014. Poli tury. „Rzeczpospolita” 22.03.2014.
• Plzak, Mirosław. 1973. Strategia i taktyka w miłości. Warszawa: Wiedza Powszechna.
• Rubin, Arline M. 1982. Sexually Open versus Sexually Exclusive Marriage: A Comparison of Dyadic Adjustment. „Alternative Lifestyles” 5(2): 101–106.
• Rubin, Arline M. i James R. Adams. 1986. Outcomes of Sexually Open Marriages. „The Journal of Sex Research” 22(3): 311–319.
• Rubin, Roger. 2001. Alternative Family Lifestyles Revisited, or Whatever Happened to Swingers, Group Marriages and Communes? „Journal of Family Issues” 7(6): 711–726.
• Ryan, Christopher i Cacilda Jetha. 2012. Na początku był seks. Warszawa: Czarna Owca.
• Szumlewicz, Piotr. 2014. Poliamoria, czyli socjalizm. „Gazeta Wyborcza” 13.02.2014 (dostępne na: http://wyborcza.pl/magazyn/1,136631,15454672,Poliamoria__czyli_socjalizm.html).
• Szyłło, Aleksandra. 2012. Zalegalizowany trójkąt to koniec hipokryzji? [OPINIE]. „Gazeta Wyborcza” 30.08.2012 (dostępne na: http://wyborcza.pl/2029020,75477,12394689.html).
• Terlikowski, Tomasz. 2013. Poliamoria, czyli kolejny krok na drodze postępu. „Fronda” 30.06.2013 (dostępne na: http://www.fronda.pl/a/terlikowski-poliamoria-czyli-kolejnykrok-na-drodze-postepu,29190.html).
• Thorndike, Edward L. 1920. A Constant Error in Psychological Ratings. „Journal of Applied Psychology” 4(1): 25–29.
• Twichell, Jon. 1974. Sexual Liberality and Personality: A Pilot Study. W: J. Smith i L. Smith (red.). Beyond Monogamy. Recent Studies of Sexual Alternatives in Marriage. Baltimore: John Hopkins University.
• Watson, Mary A. 1981. Sexually Open Marriage: Three Perspectives. „Alternative Lifestyles” 4(1): 3–21.
• Wesołowski, Maciej. 2014. Poli boli. „Gazeta Wyborcza” 05.02.2014 (dostępne na: http://wyborcza.pl/duzyformat/1,136519,15401794, Poli_boli.html).
• Wodecka, Dorota. 2014. Poliamoria to bzdura. „Gazeta Wyborcza” 31.01.2014 (dostępne na: http://wyborcza.pl/magazyn/1,136498,15366052,Poliamoria_to_bzdura.html).
• Wojciszke, Bogdan. 1994. Psychologia miłości: intymność, namiętność, zaangażowanie. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Wojciszke, Bogdan i Wiesław Baryła. 2002. Potoczne rozumienie moralności. W: M. Lewicka i J. Grzelak (red.). Jednostka i społeczeństwo. Podejście psychologiczne. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, s. 49–66.
• Wosick-Correa, Kassia R. 2007. Fidelity With(out) Monogamy: Love and Intimate Relationships in the 21st Century. „Annual Meeting of the American Sociological Association”, TBA, New York.
• Zuchora, Anita. 2013. Poliamoria: Miłość w sieci. „Newsweek” 09.07.2013 (dostępne na: http://spoleczenstwo.newsweek.pl/poliamoria--milosc-w-sieci,105835,1,1.html).