Od literatury do polityki. Polskie lekcje romantyzmu

• Authors: Włodzimierz Toruń
• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The observation that the relationship between literary fiction and the reality is historical, factual in nature constitutes the departure point for this paper. The imperative to make the real life a mirror of imaginary literary plots, to shape human existence into a theatrical drama is pointed out as a crucial feature of the Romantic era. The concept of political Romanticism is also discussed, with a note that this idea survived long after the 19th century. It is argued that Mickiewicz’s Oda do młodości and Konrad Wallenrod were important stimulating factors for the Polish independence movement, particularly for the November Uprising of 1830. The paper also presents the flaws and mistakes committed recurrently during the subsequent uprisings. At the end of the paper, two main figures that represented the Polish cause are characterized: Aleksander Wielopolski – a pragmatic realist, whose views and activities met with general public denial, and Józef Piłsudski – who managed to combine the Romantic heritage with effective, pragmatic political movements.

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe AP
• Journal: Świat Tekstów. Rocznik Słupski
• Year: 2010
• Issue: 8
• Pages: 25-35
• Physical description: Oryginalny artykuł naukowy

Dates

published

2010-12-10

Contributors

author

Włodzimierz Toruń

• Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II Lublin

References

• K. Baliński, Pisma. Poznań 1849
• A. Barszczewska-Krupa, Generacja powstańcza 1830-1831. O przemianach świadomości Polaków XIX wieku. Łódź 1985
• M.W. Berg, Zapiski o powstaniu polskim 1863 i 1864 roku i poprzedzającej powstanie epoce demonstracji od 1856 r., tłum. K. J[askłowski], t. 1. Kraków 1898
• S. Chwin, Wstęp. W: A. Mickiewicz, Konrad Wallenrod, oprac. S. Chwin. Wrocław 1991
• R. Dmowski, Niemcy, Rosja i kwestia polska, przedm. i komentarz T. Wituch. Warszawa 1991
• J. Feldman, Bismarck a Polska, wstęp L. Trzeciakowski. Warszawa 1980
• M. Janion, Życie pośmiertne Konrada Wallenroda. Warszawa 1990
• M. Janion, M. Żmigrodzka, Romantyzm i historia. Warszawa 1978
• S. Kawyn, Antymickiewiczowska kampania „Ojca Bronisława”. W: idem, Mickiewicz w oczach swoich współczesnych. Kraków 1967
• J. Klaczko, Wieszcze i wieszczby. Rys dziejów w nowszej poezji polskiej. Wstęp. „Goniec Polski” 1850, nr 118-121. Cyt. za: idem, Rozprawy i szkice, oprac. I. Węgrzyn. Kraków 2005
• K. Kopczyński, Mickiewicz i jego czytelnicy. O recepcji wieszcza w zaborze rosyjskim w latach 1831-1855. Warszawa 1994
• K. Kosiński, Józef Piłsudski a romantyzm. Warszawa 1931
• Z. Łempicki, Literatura, poezja, życie, (cz. I). „Marchołt” 2, 1935, nr 1(5)
• Z. Łempicki, Świat książek i świat rzeczywisty. W: idem, Wybór pism, oprac. H. Markiewicz, t. 1: Renesans, oświecenie, romantyzm i inne studia z historii literatury, przedm. B. Suchodolski. Warszawa 1966
• T. Łubieński, Bić się czy nie bić? O polskich powstaniach. Warszawa 1989
• W. Łukaszewicz, Szymon Konarski (1808-1839). Warszawa 1948
• W. Maliniak, Józef Piłsudski jako polityk romantyczny. „Droga” 1935, nr 7-8
• Manifest Towarzystwa Demokratycznego Polskiego. Cyt. za: Towarzystwo Demokratyczne Polskie. Dokumenty i pisma, wybór i wstęp B. Baczko. Warszawa 1954
• L. Mażewski, Powstańczy szantaż. Warszawa 2004
• M. Mochnacki, Pisma krytyczne i polityczne, wstęp Z. Przychodniak, wybór i oprac. J. Kubiak, E. Nowicka, Z. Przychodniak. Kraków 1996, t. 2
• M. Mochnacki, Powstanie narodu polskiego w roku 1830 i 1831, oprac. i przedm. S. Kieniewicz. Warszawa 1984, t. 2
• C. Norwid, Pisma wszystkie, zebrał, tekst ustalił, wstępem i uwagami krytycznymi opatrzył J.W. Gomulicki, t. 9: Listy 1862-1872. Warszawa 1971
• C. Norwid, Pisma wszystkie, zebrał, tekst ustalił, wstępem i uwagami krytycznymi opatrzył J.W. Gomulicki, t. 7: Proza, cz. 2. Warszawa 1971
• M. Ossowska, Ethos rycerski i jego odmiany. Warszawa 1973
• S. Pigoń, Drzewiej i wczoraj. Wśród zagadnień kultury i literatury. Kraków 1966
• J. Piłsudski, Przemówienie na bankiecie w Wiedniu 21 grudnia 1914. W: idem, Pisma zbiorowe. Wydanie prac dotychczas drukiem ogłoszonych, t. 4, red., wstęp, przypisy W. Lipiński. Warszawa 1937
• I. Prądzyński, Pamiętniki, oprac. B. Gembarzewski, t. 1. Kraków 1909
• Raport Nowosilcowa w sprawie „Konrada Wallenroda”. W: W. Billip, Mickiewicz w oczach współczesnych. Dzieje recepcji na ziemiach polskich w latach 1818-1830. Antologia. Wrocław 1962
• E. Sawrymowicz, Leonard Niedźwiecki i jego korespondencja. „Rocznik Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza” R. VIII, 1973
• F. Skarbek, Dzieje Polski, cz. III: Królestwo Polskie po rewolucji listopadowej. Poznań 1877
• S. Szenic, Ani triumf, ani zgon. Warszawa 1982
• A. Szymański, Głos w Towarzystwie Literackim. „Dziennik Narodowy” 1843, nr 143. Cyt. za: Kronika życia i twórczości Mickiewicza, red. S. Pigoń, t. 5: Z. Makowiecka, Mickiewicz w Collège de France. Październik 1840 – maj 1844. Warszawa 1968
• J. Tazbir, Polska przedmurzem Europy. Warszawa 2004
• B.F. Trentowski, Chowanna czyli system pedagogiki narodowej, jako umiejętności wychowania, nauki i oświaty, słowem wykształcenia naszej młodzieży. Poznań 1842, t. 1, [posz. 1]
• Z. Trojanowiczowa, Mickiewicz „szalony” i „rozsądny”. O pismach politycznych poety z lat 1832-1833. W: Romantyzm, poezja, historia. Prace ofiarowane Zofii Stefanowskiej, red. M. Prussak, Z. Trojanowiczowa. Warszawa 2002
• A. Walicki, Mesjanistyczna koncepcja narodu i późniejsze losy tej tradycji. W: Idee i koncepcje narodu w polskiej myśli politycznej czasów porozbiorowych, red. J. Goćkowski, A. Walicki. Warszawa 1977
• A. Waśko, Geopolityka i literatura romantyzmu. W: Przeklęte miejsce Europy? Dylematy polskiej geopolityki, red. J. Kleczkowski. Kraków 2009
• K. Wyka, Wstęp. W: K.K. Baczyński, Utwory zebrane, oprac. A. Kmita-Piorunowa, K. Wyka, t. 1. Kraków 1961
• S. Zabierowski, Między poetyką a polityką. Odbiór „Ody do młodości” w latach 1820-1970. Katowice 1976
• C. Zgorzelski, W kręgu „Ody do młodości”. W: idem, O sztuce poetyckiej Mickiewicza. Próby zbliżeń i uogólnień. Warszawa 1976
• A. Żor, Ropucha: studium odrzucenia. Toruń 2007
• K. Baliński, Pisma. Poznań 1849
• A. Barszczewska-Krupa, Generacja powstańcza 1830-1831. O przemianach świadomo-ści Polaków XIX wieku. Łódź 1985
• M.W. Berg, Zapiski o powstaniu polskim 1863 i 1864 roku i poprzedzającej powstanie epoce demonstracji od 1856 r., tłum. K. J[askłowski], t. 1. Kraków 1898
• S. Chwin, Wstęp. W: A. Mickiewicz, Konrad Wallenrod, oprac. S. Chwin. Wrocław 1991
• R. Dmowski, Niemcy, Rosja i kwestia polska, przedm. i komentarz T. Wituch. Warszawa 1991
• J. Feldman, Bismarck a Polska, wstęp L. Trzeciakowski. Warszawa 1980
• M. Janion, Życie pośmiertne Konrada Wallenroda. Warszawa 1990
• M. Janion, M. Żmigrodzka, Romantyzm i historia. Warszawa 1978
• S. Kawyn, Antymickiewiczowska kampania „Ojca Bronisława”. W: idem, Mickiewicz w oczach swoich współczesnych. Kraków 1967
• J. Klaczko, Wieszcze i wieszczby. Rys dziejów w nowszej poezji polskiej. Wstęp. „Goniec Polski” 1850, nr 118-121. Cyt. za: idem, Rozprawy i szkice, oprac. I. Węgrzyn. Kra-ków 2005
• K. Kopczyński, Mickiewicz i jego czytelnicy. O recepcji wieszcza w zaborze rosyjskim w latach 1831-1855. Warszawa 1994
• K. Kosiński, Józef Piłsudski a romantyzm. Warszawa 1931
• Z. Łempicki, Literatura, poezja, życie, (cz. I). „Marchołt” 2, 1935, nr 1(5)
• Z. Łempicki, Świat książek i świat rzeczywisty. W: idem, Wybór pism, oprac. H. Mar-kiewicz, t. 1: Renesans, oświecenie, romantyzm i inne studia z historii literatury, przedm. B. Suchodolski. Warszawa 1966
• T. Łubieński, Bić się czy nie bić? O polskich powstaniach. Warszawa 1989
• W. Łukaszewicz, Szymon Konarski (1808-1839). Warszawa 1948
• W. Maliniak, Józef Piłsudski jako polityk romantyczny. „Droga” 1935, nr 7-8
• Manifest Towarzystwa Demokratycznego Polskiego. Cyt. za: Towarzystwo Demokra-tyczne Polskie. Dokumenty i pisma, wybór i wstęp B. Baczko. Warszawa 1954
• L. Mażewski, Powstańczy szantaż. Warszawa 2004
• M. Mochnacki, Pisma krytyczne i polityczne, wstęp Z. Przychodniak, wybór i oprac. J. Kubiak, E. Nowicka, Z. Przychodniak. Kraków 1996, t. 2
• M. Mochnacki, Powstanie narodu polskiego w roku 1830 i 1831, oprac. i przedm. S. Kieniewicz. Warszawa 1984, t. 2
• C. Norwid, Pisma wszystkie, zebrał, tekst ustalił, wstępem i uwagami krytycznymi opatrzył J.W. Gomulicki, t. 9: Listy 1862-1872. Warszawa 1971
• C. Norwid, Pisma wszystkie, zebrał, tekst ustalił, wstępem i uwagami krytycznymi opatrzył J.W. Gomulicki, t. 7: Proza, cz. 2. Warszawa 1971
• M. Ossowska, Ethos rycerski i jego odmiany. Warszawa 1973
• S. Pigoń, Drzewiej i wczoraj. Wśród zagadnień kultury i literatury. Kraków 1966
• J. Piłsudski, Przemówienie na bankiecie w Wiedniu 21 grudnia 1914. W: idem, Pisma zbiorowe. Wydanie prac dotychczas drukiem ogłoszonych, t. 4, red., wstęp, przypisy W. Lipiński. Warszawa 1937
• I. Prądzyński, Pamiętniki, oprac. B. Gembarzewski, t. 1. Kraków 1909
• Raport Nowosilcowa w sprawie „Konrada Wallenroda”. W: W. Billip, Mickiewicz w oczach współczesnych. Dzieje recepcji na ziemiach polskich w latach 1818-1830. Antologia. Wrocław 1962
• E. Sawrymowicz, Leonard Niedźwiecki i jego korespondencja. „Rocznik Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza” R. VIII, 1973
• F. Skarbek, Dzieje Polski, cz. III: Królestwo Polskie po rewolucji listopadowej. Poznań 1877
• S. Szenic, Ani triumf, ani zgon. Warszawa 1982
• A. Szymański, Głos w Towarzystwie Literackim. „Dziennik Narodowy” 1843, nr 143. Cyt. za: Kronika życia i twórczości Mickiewicza, red. S. Pigoń, t. 5: Z. Makowiecka, Mickiewicz w Collège de France. Październik 1840 – maj 1844. Warszawa 1968
• J. Tazbir, Polska przedmurzem Europy. Warszawa 2004
• B.F. Trentowski, Chowanna czyli system pedagogiki narodowej, jako umiejętności wy-chowania, nauki i oświaty, słowem wykształcenia naszej młodzieży. Poznań 1842, t. 1, [posz. 1]
• Z. Trojanowiczowa, Mickiewicz „szalony” i „rozsądny”. O pismach politycznych poety z lat 1832-1833. W: Romantyzm, poezja, historia. Prace ofiarowane Zofii Stefanow-skiej, red. M. Prussak, Z. Trojanowiczowa. Warszawa 2002
• A. Walicki, Mesjanistyczna koncepcja narodu i późniejsze losy tej tradycji. W: Idee i koncepcje narodu w polskiej myśli politycznej czasów porozbiorowych, red. J. Goć-kowski, A. Walicki. Warszawa 1977
• A. Waśko, Geopolityka i literatura romantyzmu. W: Przeklęte miejsce Europy? Dylema-ty polskiej geopolityki, red. J. Kleczkowski. Kraków 2009
• K. Wyka, Wstęp. W: K.K. Baczyński, Utwory zebrane, oprac. A. Kmita-Piorunowa, K. Wyka, t. 1. Kraków 1961
• S. Zabierowski, Między poetyką a polityką. Odbiór „Ody do młodości” w latach 1820-1970. Katowice 1976
• C. Zgorzelski, W kręgu „Ody do młodości”. W: idem, O sztuce poetyckiej Mickiewicza. Próby zbliżeń i uogólnień. Warszawa 1976
• A. Żor, Ropucha: studium odrzucenia. Toruń 2007