Inwestowanie w pokój…? Amerykańsko-izeraelska współpraca militarna

• Authors: Huczko Maciej
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Izrael jest jedynym państwem demokratycznym na Bliskim Wschodzi. Ma za swoich sąsiadów państwa historycznie mu wrogie. Od 1948 roku, roku jego powstania, państwa arabskie tego regionu podjęły szereg prób unicestwienia Izraela. Stąd siła militarna miała dla Izraela kluczowe znaczenie egzystencjonalne. Izrael jako młode państwo, wobec agresywnie nastawionych sąsiadów, szukał sojuszników skłonnych go wesprzeć zarówno w pierwszym okresie istnienia, jak i w okresach późniejszych. Takim sojuszniczym państwem, wspierającym nie tylko militarnie, ale również dyplomatycznie i ekonomicznie stały się Stany Zjednoczone. Deklaracja amerykańska wspierania Izraela nie było jednoznaczna od pierwszego okresu istnienia tego państwa, ale zintensyfikowała się wraz z nasilającym się podziałem świata w okresie Zimnej Wojny, kiedy Bliski Wschód stał się kolejną areną zmagań amerykańsko-sowieckich. Amerykańska racja stanu postrzegała Bliski Wschód jako region o strategicznym znaczeniu, stąd zrozumiałe, że również Izrael stał się istotny dla USA. Znaczenie to nasiliło się wraz z wydarzeniami z 11 września 2001, rozpoczęciu wojny z terroryzmem oraz związanej z nią destabilizacji regionu Bliskiego Wschodu. Militarne, ale również dyplomatyczne i ekonomiczne wspieranie Izraela przez USA, zacieśnianie więzów pomiędzy tymi państwami jest równie korzystne dla obu partnerów jak i szkodliwe. Silna pozycja Izraela na Bliskim Wschodzie osłabia w tym państwie wole chęci współpracy z sąsiadami, natomiast Stany Zjednoczone są krytykowane za wspieranie Izraela w takim stopniu. To właśnie wspieranie Izraela przez USA zostało wykorzystane przez organizatorów ataków z 11 września 2001 jako pretekst i usprawiedliwienie tych czynów.

Keywords

PL

stosunki USA-Izrael; współpraca militarna; zbrojenie; Bliski Wschód; pomoc zagraniczna; USA; Izrael; broń

• Publisher: Fundacja Instytut Nauki o Polityce
• Journal: Polish Journal of Political Science
• Year: 2016
• Volume: 2
• Issue: 4
• Pages: 6-30

Dates

published

2016

Contributors

author

Huczko Maciej

• Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

References

• Bennis Phyllis, Before & After, US Foreign Policy and the War on Terror, Olive Branch Press, New York 2003
• Bojko Krzysztof, Izrael a aspiracje Palestyńczyków 1987-2006, Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, Warszawa 2006
• Brzeziński Zbigniew, Druga szansa, Świat Książki, Warszawa 2008
• Carter Jimmy, Palestine Peace Not Apartheid, Simon & Schuster, New York 2006
• Coughlin Con, Saddam the Secret Life, Macmillan, Oxford 2002
• Czornik Katarzyna, Bliski Wschód w polityce zagranicznej Stanów Zjednoczonych w latach 1945-2012, Uniwersytet Śląski, Katowice 2012
• Clyde R. Mark, Israel – United States Relation, CSR Issue Brief for Congress, Washington 2004
• Daalder Ivo H., Lindsay James M., Ameryka bez ograniczeń. Rewolucja Busha w polityce zagranicznej, Wydawnictwo von Borowiecky, Warszawa 2005
• Gerges, Fawaz A, Obama and the Middle East, Palgrave Macmillan, New York 2012
• Gideon Israel, US Foreign Aid to Israel: A Reassessment, The Jewish Statesmanship Center, Jerusalem 2013
• Huczko Maciej, Uwarunkowanie polityki USA wobec konfliktu izraelsko-palestyńskiego w okresie intifad (1987-2005), Akademia Humanistyczna im. Aleksandra Gieysztora, Pułtusk 2014
• Indyk Martin S., Kenneth G. Lieberthal i Michael E. O’Hanlon, Zmienijąc historię. Polityka zagraniczna Baracka Obamy, Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, Warszawa 2013
• Kissinger Henry, Kryzys, Anatomia dwóch kryzysów: wojna Jom Kippur (1973) i wycofanie się USA z Wietnamu (1975), Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 2005
• Mearsheimer John J. i Walt Stephen M., The Israel Lobby and US Foreign Policy, Penguin Books, London 2008
• Miller Aaron David, The Much Too Promised Land, America’s Elusive Search For Aram-Israeli Peace, Bantam Books, New York 2008
• Pacuła Przemysław, Wybrane aspekty współpracy amerykańsko-izraelskiej w dziedzinie obronności: historia i stan obecny w kontekście polityki USA na Bliskim Wschodzie, w: Bezpieczeństwo Narodowe IV-2-13, Warszawa 2013
• Parmet, Herbert S. George Bush, The Life of a Lone Star Yankee, A Lisa Drew Book/Scribner, New York 1997
• Ross Dennis, The Missing Peace, Ferrar, Straus and Giroux, New York 2004
• Ruebner Josh, U.S. Military Aid to Israel, Policy Implications & Options, US Campaign to End the Israeli Occupation, Washington 2012
• Segev Samuel, The Arab-Israeli Conflict under President Bush, w: Meena Bose and Rosanna Perotti, From Cold War to New World Order, The Foreign Policy of George H. W. Bush, Greenwood Press, Westport 2002
• Quandt William B., Soviet Policy in the October 1973 War, RAND report, Santa Monica 1976
• Zimmerman Robert F., Dollars, Diplomacy and Dependency: Dilemmas of U.S. Economic Aid, Lynne Rienner Publishers, Boulder 1993
• R. Nicholas Burns, US Department of State, Remarks and Press Availability at Signing Ceremony for Memorandum of Understanding on U.S. Military Assistance, http://2001-2009.state.gov/p/us/rm/2007/91291.htm (08.05.2015)
• Global Firepower, Israel Military Strength, http://www.globalfirepower.com/country-military-strengthdetail.asp?country_id=israel (08.05.2015)
• Eisenhower Doctrine, 1957, Special Message to the Congress on the Situation in the Middle East, http://coursesa.matrix.msu.edu/~hst306/documents/eisen.html (10.05.2015)
• Jewish Virtual Library, CIA Memorandum on Consequences of Israel Acquiring a Nuclear Capability, https://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/US-Israel/FRUS3_6_63.html (10.05.2015)
• Jerusalem Center for Public Affairs, Manfred Gerstenfeld, Israel and Europe: An Expanding Abyss?, wywiad z Freddy Eytan, French History and Current Attitudes to Israel, http://www.jcpa.org/israeleurope/ier-eytan-05.htm (10.05.2015)
• Jewish Virtual Library, The 1968 Sale of Phantom Jets to Israel, https://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/US-Israel/phantom.html (10.05.2015)
• Chris J. Krisinger, Operation Nickel Grass Airlift in Support of National Security, Airpower Journal, Spring 1989, http://www.airpower.maxwell.af.mil/airchronicles/apj/apj89/spr89/krisinger.html (19.05.2015)
• Daniel Feith, The Cost of U.S. Aid to Israel, Harvard Israel Review, http://www.hcs.harvard.edu/~hireview/content.php?type=article&issue=spring04/&name=feith (02.06,2015)
• Israel Ministry of Foreign Affairs, US-Israel Memorandum of Understanding, http://www.mfa.gov.il/mfa/foreignpolicy/peace/guide/pages/usisrael%20memorandum%20of%20understanding.aspx (02.06.2015)
• Global Security, Major Non-NATO Ally (MNNA), http://www.globalsecurity.org/military/agency/dod/mnna.htm (09.06.2015)
• Israel Ministry of Foreign Affairs, 106 Exchange of Letters Between President Ronald Reagan and Prime Minister Begin – 16 February 1982, http://www.mfa.gov.il/mfa/foreignpolicy/mfadocuments/yearbook5/pages/106%20exchange%20of%20letters%20between%20president%20reagan%20a.aspx (02.06.2015)
• Israel Defense Forces, Patriot, http://www.idf.il/1556-en/Dover.aspx (16.06.2015)
• Cheryl L. Rubenberg, The Clinton Years: U. S. Policy Towards Israel and Palestine, http://www.thejerusalemfund.org/www.thejerusalemfund.org/carryover/pubs/20010119ib.html (16.06.2015)
• David S. Cloud, Helene Cooper, U.S. Speeds Up Bomb Delivery for the Israelis, http://www.nytimes.com/2006/07/22/world/middleeast/22military.html?pagewanted=all (17.06.2015)
• Human Rights Watch, Why They Died, Civilian Casualties in Lebanon during the 2006 War, http://www.hrw.org/sites/default/files/reports/lebanon0907.pdf (17.06.2015)
• Steven Erlanger, Israel to get $30 Billion in Military AidFrom U.S., http://www.nytimes.com/2007/08/17/world/middleeast/17israel.html?_r=0 (17.06.2015)
• Jewish Virtuall Library, Israel’s Missile Defense System, http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/talking/88_missiledefense.html (29.06.2015)
• Bernard Lewis, License to Kill: Usama bin Ladin’s Declaration of Jihad, Foreign Affairs, https://www.foreignaffairs.com/articles/saudi-arabia/1998-11-01/license-kill-usama-bin-ladinsdeclaration-jihad (02.07.2015)