Ja bym chciała, żeby moje dzieci mieli szczęśliwe dzieciństwo, nie tak, jak ja... Dzieciństwo własne a dzieciństwo własnych dzieci w narracjach wielodzietnych ubogich kobiet

• Authors: Izabela Kaźmierczak-Kałużna

Title variants

EN

The Childhood of Poverty-Stricken Women versus the Childhood of their Children Raised in Large Families as Told by the Former

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Wielodzietność i ubóstwo są w polskiej socjologii percypowane jako zjawiska wzajemnie skorelowane, dodatkowo wzmacniane przez rozległe deficyty kulturowe, samotne rodzicielstwo, częste zmiany partnerów, uzależnienie od świadczeń socjalnych, poważne niedostatki mieszkaniowe i/lub całe spektrum innych problemów – od zaburzonych relacji w rodzinie, problemów wychowawczych, zdrowotnych i bezrobocia począwszy, na alkoholizmie i przemocy skończywszy. Takiej sytuacji towarzyszy brak dzieciństwa, rozumianego jako szczególnie chroniony okres w życiu jednostki, będący jednym z wyznaczników kultury ubóstwa. Dzieci z ubogich (wielodzietnych) rodzin nierzadko dorastają w środowisku wychowawczo niewydolnym, w warunkach wielowymiarowej deprywacji i podejmują aktywności w innych środowiskach zarezerwowane dla dorosłych (wczesne zarobkowanie, angażowanie się w próby rozwiązywania rodzinnych konfliktów, obciążenie domowymi obowiązkami, wczesne rodzicielstwo itp.). Ich udziałem staje się obiektywnie trudne, czasem traumatyczne, „zaniedbane” dzieciństwo. Autorka ukazuje problematykę dzieciństwa z perspektywy wielodzietnych, ubogich kobiet. W analizach wykorzystuje zarówno retrospektywną część narracji badanych, odnoszącą się do doświadczeń z okresu dzieciństwa, jak i wypowiedzi odnoszące się do sytuacji obecnej, w której dorastają ich dzieci. Formułowane konkluzje stanowią próbę odpowiedzi na pytanie, na ile i w jakich zakresach doświadczenia matek różnią się od dzieciństwa ich dzieci, na ile zaś są zbliżone. W szerszym kontekście wnioskowanie dotyczy problematyki międzygeneracyjnej transmisji upośledzonego statusu społecznego i ubóstwa oraz jego uwarunkowań.

EN

Having many children and being poor are regarded as interconnected phenomena in Polish sociology, additionally reinforced by extensive cultural deficits, single parenthood, frequent changes of partners, dependence on social benefits, serious housing problem and/or a whole spectrum of other problems – from disturbed family relationships, educational, health and unemployment problems to alcoholism and violence. This situation is accompanied by a lack of childhood understood as a particularly protected period in human life, being one of the determinants of the culture of poverty. Children from poor large families often grow up in an unfavorable environment in terms of multidimensional deprivation and are involved in activities in areas reserved for adults (early jobs, attempts to resolve family conflicts, domestic workload, early parenthood, etc.). They have an objectively difficult, sometimes traumatic, “neglected” childhood. The author shows the problems of childhood from the perspective of poor women with many children. In this analysis both the retrospective part of respondents’ narratives related to their own experiences of childhood and reports of the current situation in which their children grow up are used. In the conclusions an attempt is made to answer the question of how much and in which areas mothers’ experiences are different from their children’s childhood, and also how much they are similar. In a broader context, these conclusions concern the issue of intergenerational transmission of impaired social status and poverty and its determinants.

Keywords

PL

dzieciństwo; wielodzietność; ubóstwo; międzygeneracyjna transmisja biedy

EN

childhood; large families; poverty; intergenerational transmission of poverty

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Journal: Opuscula Sociologica
• Year: 2016
• Issue: 4(18)
• Pages: 63-79

Contributors

author

Izabela Kaźmierczak-Kałużna

• Uniwersytet Zielonogórski

References

• Appelt, K. (2016). Pełnienie ról rodzicielskich a jakość rozwoju małych dzieci w Polsce. W: I. Przybył, A. Żurek (red.), Role rodzinne – między przystosowaniem a kreacją (s. 213–226). Poznań: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych UAM.
• Borowicz, R. (2007). Powszechny dostęp do wykształcenia vs wczesne społeczne wykluczanie. W: L. Gołdyka, I. Machaj (red.), Enklawy życia społecznego (s. 405–418). Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
• Karwacki, A. (2006). Błędne koło. Reprodukcja kultury podklasy społecznej. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Kawczyńska-Butrym, Z. (2004). Role rodzinne biednych kobiet. W: Z. Kawczyńska-Butrym (red.), Kobiety i ich rodziny w osiedlach byłych pegeerów. Raport. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
• Kaźmierczak-Kałużna, I. (2016). Na krętych ścieżkach edukacji. Edukacyjne szanse i ograniczenia dzieci z rodzin wspieranych przez instytucjonalną pomoc społeczną. W: E. Czerka-Fortuna, K. Kmita-Zaniewska, A. Zbierzchowska (red.), Zasoby rodziny. Wychowanie, poradnictwo, praca socjalna (s. 288–318). Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe Katedra.
• Kaźmierczak-Kałużna, I. (w druku). Domowe menedżerki. Praca w opiniach wielodzietnych matek z ubogich rodzin. W: E. Kolasińska, J. Róg-Ilnicka, A. Mrozowicki (red.), Praca w XXI wieku. Wymiary formalne i nieformalne. Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe Katedra.
• Kowalczewska-Grabowska, K. (2003). Skrzywdzone dzieciństwo. W: W. Tulibacki (red.), Krzywda. Zagadnienia teoretyczne problemy praktyki (s. 233–246). Olsztyn: Olsztyńska Szkoła Wyższa im. Józefa Rusieckiego.
• Lewis, O. (1976). Nagie życie. T. 1. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Oliwa-Ciesielska, M. (2013). W poszukiwaniu kultury ubóstwa. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Palska, H. (2002). Bieda i dostatek. O nowych stylach życia w Polsce końca lat dziewięćdziesiątych. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.
• Poławski, P. (1999). Marginalność społeczna i wychowanie. Polityka Społeczna, 11–12, 21–25.
• Tarkowska, E. (2006). Młode pokolenie z byłych PGR-ów: dziedziczenie biedy czy wychodzenie z biedy. Polityka Społeczna, 11–12, 13–16.
• Tarkowska, E., Górniak, K., Kalbarczyk, A. (2006). System edukacji, ubóstwo, wykluczenie społeczne. Polityka Społeczna, 11–12, 29–33.

Identifiers

DOI

DOI: 10.18276/os.2016.4-05