Bibracte – współczesna historia celtyckiego oppidum

• Authors: Skowron Katarzyna , Bochnak Tomasz

Title variants

EN

Bibracte – the modern history of the Celtic oppidum

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Bibracte – Centre Archéologique Européen to kompleks obejmujący stanowisko archeologiczne, centrum badawcze oraz muzeum, położony w Parku Regionalnym Morvan (Parc Régional du Morvan). Powodem powstania i zarazem trzonem kompleksu jest zlokalizowana na Mont Beuvray ufortyfikowana osada celtycka identyfikowana ze znanym ze źródeł pisanych oppidum Bibracte. Inauguracja Bibracte – Centre Archéologique Européen miała miejsce w 1995 r. Centrum badawcze zapewnia odpowiedni poziom prac archeologicznych na oppidum, odpowiada za przechowywanie pozyskanego materiału archeologicznego oraz umożliwia naukowe opracowanie znalezisk. Bibracte stanowi miejsce spotkań i pole współpracy dla badaczy europejskich. Na oppidum pracowali lub nadal pracują archeolodzy z Austrii, Belgii, Czech, Francji, Hiszpanii, Niemiec, Polski, Szwajcarii, Węgier, Wielkiej Brytanii, Włoch oraz Stanów Zjednoczonych. Bibracte – Centre Archéologique Européen to także ośrodek nastawiony na współpracę z placówkami uniwersyteckimi. Prowadzone tam wykopaliska stanowią dogodną okazję do organizowania praktyk terenowych dla studentów archeologii. Uzupełnieniem letnich prac wykopaliskowych są otwarte staże. Na uwagę zasługuje oferta edukacyjna kierowana do dzieci. W sezonie letnim organizowane są dwutygodniowe obozy wykopaliskowe dla nastolatków, podczas których młodzi ludzie pod opieką wykwalifikowanych archeologów prowadzą badania archeologiczne na Mont Beuvray. Muzeum Cywilizacji Celtyckiej natomiast ma na celu upowszechnianie wiedzy na temat prowadzonych na stanowisku wykopalisk. Ekspozycja, odnowiona w latach 2011–2013, jest podzielona na dwie części. Pierwsza przedstawia kulturę celtycką na terenie Europy, przy okazji prezentując metody stosowane przez archeologów, natomiast druga koncentruje się na celtyckim oppidum Bibracte.

EN

Bibracte-Centre archéologique Européen is a complex comprising of an archaeological site, Research Centre and Museum, located in the Morvan Regional Park (France). Location of the complex is determined by the fortified Celtic settlement, identified with oppidum Bibracte, located on Mont Beuvray. The inauguration of Bibracte-Centre archéologique européen took place in 1995. The Research Centre ensures a high level of field work on the oppidum, is responsible for the storage of artifacts and creates space for archaeological research. Bibracte is a place of scientific meetings and cooperation for European researchers. Over the years, archaeologists from Austria, Belgium, the Czech Republic, France, Spain, Germany, Poland, Switzerland, Hungary, Great Britain, Italy, and the United States have worked there. Bibracte-centre archéologique européen is also prepared for cooperation with university institutions. Excavations carried out on Bibracte constitute a convenient opportunity to organise field practice for students of archaeology. Open internships are a complement of summer excavations. The educational packet dedicated to children is also noteworthy. During the summer season, there are two-week excavation camps for teens. Young people, under the tutelage of the qualified archaeologists, lead archaeological research on the site. The Museum of Celtic Civilization is aimed at the dissemination and popularisation of the knowledge of the oppidum. The exhibition, renovated during the years 2011-2013, is divided into two parts. The first one shows the Celtic culture in Europe with the presentation of methods used by archaeologists, while the second is focused on the oppidum Bibracte.

Keywords

PL

Muzeum Cywilizacji Celtyckiej muzeologia; centrum badawcze; archeologia

EN

Museum of Celtic Civilization museology; research centre; archaeology

• Publisher: Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
• Journal: UR Journal of Humanities and Social Sciences
• Year: 2017
• Issue: 2(3)
• Pages: 5-33

Contributors

author

Skowron Katarzyna

• Instytut Archeologii, Wydział Socjologiczno-Historyczny, Uniwersytet Rzeszowski

author

Bochnak Tomasz

• Instytut Archeologii, Wydział Socjologiczno-Historyczny, Uniwersytet Rzeszowski

References

• Jules César, Commentaires sur la Guerre des Gaules, texte latin publié avec une notice sur la vie et les ouvrages de César, des notes, des remarques sur l’armée romaine et sur l’armée gauloise, un index des noms propres géographiques et historiques, etc.,des cartes, des plans et des illustrations d’après les monuments par M.E. Benoist, Ancien professeur à la Faculté des lettres à Paris et M. S. Dosson, Ancien professeur à la Faculté des lettres de Clermond-Ferrand, Paris 1906.
• Ayache L., Guichard V., 2014, Les collection archéologiques dans les musées de sites et de territoires: l'exemple de Bibracte, „Musées et collections publiques de France” nr 270/1.
• Ayache L., Guichard V., Flouest A., 2013, Le nouveau visage de Bibracte – acte 2, „Dossier de Presse”.
• Barral P., Richard H. (red.), 2009, Fouilles de la Fontaine Saint-Pierre au Mont Beuvray (1988–1992, 1996): aménagement d'une source sur l'oppidum de Bibracte, Collection Bibracte, nr 17, Centre Archéologique Européen, Glux-en-Glenne.
• Bessière F., Guichard V., 2010, Chronique des recherches sur le Mont Beuvray 2006–2008, „Revue Archéologique de l'Est” nr 59.
• Bochnak T., Kulikowska K., 2015, 2005–2014 – dziesięć lat polsko-czeskich badań archeologicznych na Mont Beuvray – Bibracte [w:] Celtica. Studia z dziejów Celtów, t. III, red. D. Waszak, Tetragon, Kalisz–Warszawa.
• Bonenfant P.P., 1996, Bibracte, site archéologique européen: déjà dix ans de fouilles de l'U.L.B., „Anthropologie et préhistoire” nr 107 (=Actes de la journée "Recherches préhistoriques belges à l'étranger", Liège, 16 mars 1996).
• Buchsenschutz O., 1989, Neue Ausgrabungen im Oppidum Bibracte, „Germania” nr 67.
• Bulliot J.G., 1899a, Fouilles du Mont Beuvray (ancienne Bibracte) de 1867 à 1895, Tome premier, Imprimerie et librairie Dejussieu, Autun.
• Bulliot J.G., 1899b, Fouilles du Mont Beuvray (ancienne Bibracte) de 1867 à 1895, Tome second, Imprimerie et librairie Dejussieu, Autun.
• Cabotse J., Périchon R., 1963, Les fouilles de Joseph Déchelette au Mont Beuvray en 1907: analyse du matériel recueilli, „Ogam, tradition celtique” nr 86–87.
• Charowska M.E., 2014, Parki i skanseny archeologiczne jako forma ochrony i prezentacji reliktów w kontekście środowiskowym, „Archaeologica Hereditas” t. 3.
• Dant T., 2007, Kultura materialna w rzeczywistości społecznej, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• Déchelette J., 1901, Le Hradischt de Stradonic en Bohême et les fouilles de Bibracte. Étude d’archéologie comparée, Extrait des Annales de l’Academie de Mâcon (3e Série – Tome V), 1900, Mâcon.
• Déchelette J., 1904, Les fouilles du Mont Beuvray de 1897 à 1901, Mémoires de la Société Eduenne” nr 32, Autun.
• Déchelette J., 1908, Manuel d’archéologie préhistorique celtique et gallo-romaine, t. I: Archéologie préhistorique, Picard, Paris.
• Déchelette J., 1910, Manuel d'archéologie préhistorique, celtique et gallo-romaine: II archéologie celtique ou protohistorique: appendices, Picard, Paris.
• Déchelette J., 1913, Manuel d'archéologie préhistorique, celtique et gallo-romaine: II archéologie celtique ou protohistorique: deuxième partie, premier âge du Fer ou époque de Hallstatt, Picard, Paris.
• Déchelette J., 1914 Manuel d'archéologie préhistorique, celtique et gallo-romaine: II Archéologie celtique ou protohistorique: troisième partie, Second âge du Fer ou époque de La Tène, Picard, Paris.
• Dhennequin L., Guillaumet J.-P., Szabó M. (red.), 2008, L’oppidum de Bibracte (Mont Beuvray, France). Bilan de 10 années de recherches (1996–2005), „Acta Archaeologica Academiae Scientiarum Hungaricae” nr 59, fasc. 1.
• Domańska E., 2007, „Zwrot performatywny” we współczesnej humanistyce, „Teksty Drugie” nr 5.
• Faloci P.L., 2017, č, http://www.pierrelouis-faloci.com/intro.html (dostęp: 26.04.2017).
• Fichtl S. (red.), 2010, Murus celticus: architecture et fonctions des remparts de l'âge du Fer. Table ronde internationale, 11 et 12 octobre 2006, Glux-en-Glenne. Collection Bibracte, nr 19, Centre Archéologique Européen, Glux-en-Glenne.
• Garenne X., 1867, Bibracte, L. Duployer, Autun.
• Galyean T., 1995, Narrative guidance, AAAI Spring Symposium Series, Interactive Story Systems: Plot and Character.
• Girault J.P., 2013, La Fontaine de Loulié au Puy d'Issolud : le dossier archéologique du siège d'Uxellodunum, Collection Bibracte nr 23, Centre Archéologique Européen, Glux-en-Glenne.
• Gruel K., Popovitch L., 2007, Les monnaies gauloises et romaines de l'oppidum de Bibracte. Collection Bibracte nr 13, Centre Archéologique Européen, Glux-en-Glenne.
• Gruel K., Vitali D. (red.), 1998, L’oppidum de Bibracte: un bilan de onze années de recherche (1984-1995), „Gallia” nr 55.
• Guichard V., Ayache L., 2014, Bibracte: la ville gauloise révélée par la prospection Lidar, une nouvelle technique au service de l’archéologie, „Dossier: archéologie et monuments historiques” nr 1.
• Guichard V., Paris P., 2013, Chronique des recherches sur le Mont Beuvray, Revue Archéologique de l’Est, nr 62.
• Guillaumet J.P., Bertin D., 1987, Bibracte (Saône et Loire), une ville gauloise sur le Mont Beuvray, Ministère de la culture et de la communication, Sous-direction de l'archéologie: Imprimerie nationale, Paris.
• Guillaumet J.P, Dhennequin L., Bochnak T., Goláňová P., Mölders D., 2006, Wyniki badań wykopaliskowych na celtyckim oppidum Mont Beuvray/Bibracte (dep. Saôneet- Loire i Nièvre), w sektorach Côme Chaudron i Champlain, w roku 2005, „Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego” nr 27.
• Guillaumet J.P., Dhennequin L., Bochnak T., Egloff F., Goláňová P., 2007, Wyniki badań wykopaliskowych na oppidum Mont Beuvray/Bibracte (sektory Côme Chaudron i Champlain) w roku 2006, „Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego” nr 28.
• Guillaumet J.P., Dhennequin L., Bochnak T., Goláňová P., 2008, Wyniki badań wykopaliskowych zespołu pracowni rzemieślniczych Côme Chaudron na terenie oppidum Bibracte (Mont Beuvray, departamenty Nièvre i Saône-et-Loire), w roku 2007, „Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego” nr 29.
• Kirschenblatt-Gimblett B., 2000, The museum as catalyst, http://www.nyu.edu/classes/ bkg/web/vadstena.pdf (dostęp: 20.04.2017).
• Kulikowska K., 2015, Bibracte jako wzorcowy przykład struktury oppidalnej [w:] Celtica. Studia z dziejów Celtów, t. III, red. D. Waszak, Tetragon, Kalisz–Warszawa.
• Lemarchand F., 2017 Bibracte. Une ville entre deux mondes. Centre Archéologique Européen, Glux-en-Glenne.
• Pič J.L., 1906, Le Hradischt de Stradonitz en Boheme, Hiersemann, Leipzig.
• Minta-Tworzowska D., 2012, Źródło/Ślad/Artefakt/Rzecz/Przedmiot [w:] Przeszłość społeczna. Próba konceptualizacji, red. S. Tabaczyński, A. Marciniak, D. Cyngot, A. Zalewska, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.
• Mölders D., 2010, Die eisernen Werkzeuge aus Bibracte. Ein Beitrag zur Erforschung des keltischen Handwerks nach den Arbeiten von Jacques-Gabriel Bulliot und Joseph Déchelette = L'outillage en fer de Bibracte. Une contribution à l'étude de l'artisanat celtique d'après les travaux de Jacques-Gabriel Bulliot et Joseph Déchelette. Glux-en-Glenne. Collection Bibracte nr 18, Bibracte, Centre Archéologique Européen du Mont Beuvray, Glux-en-Glenne.
• Olmer F., 2003, Les amphores de Bibracte – 2: le commerce du vin chez les Éduens d'après les timbres d'amphores. Collection Bibracte nr 7, Bibracte, Centre Archéologique Européen du Mont Beuvray, Glux-en-Glenne.
• Olsen B., 2013, W obronie rzeczy. Archeologia i ontologia przedmiotów, Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk, Warszawa.
• Paunier D., Luginbühl T. (red.), 2004, Bibracte: le site de la maison 1 du Parc aux Chevaux (PC1) des origines de l'oppidum au règne de Tibère. Collection Bibracte nr 8, Bibracte, Centre Archéologique Européen du Mont Beuvray, Glux-en- Glenne.
• Pearson M., Shanks M., 2001, Theatre/Archaeology, Routledge, Londyn.
• Pič J.L., 1906, Le Hradischt de Stradonitz en Bohême (ouvrage traduit du tchèque par Joseph Déchelette), K.W. Hiersemann, Leipzig.
• Thiollier F. et N., 1899, Fouilles du Mont Beuvray (ancienne Bibracte) par J. G. Bulliot: album, Société de l’imprimerie Théolier - J. Thomas & Cie, Saint Étienne.
• Wacięga S., 2009, Jakie narracje w muzeum?, „Muzeoblog.org”, http://muzeoblog.org/2009/11/18/jakie-narracje-w-muzeum (dostęp: 23.04.2017).
• Wiethold J. (red.), 2011, Carpologia: articles réunis à la mémoire de Karen Lundström-Baudais. Glux-en-Glenne : Bibracte, 2011. Actes des rencontres d'archéobotaniqueorganisées par Bibracte, Centre Archéologique Européen et le Centre de Recherches Archéologiques de la Vallée de l'Oise, 9-12 juin 2005, Collection Bibracte nr 20, Centre Archéologique Européen, Glux-en-Glenne.
• Wilińska A., 2014, Współczesne muzea narracyjne. Analiza przestrzeni muzealnej na przykładzie Muzeum Powstania Warszawskiego i Muzeum Fryderyka Chopina, niepublikowana praca magisterska, Uniwersytet Warszawski.
• Wróblewski P., 2014, Krajobrazowe obiekty archeologiczne między Nidą a Nidzicą, „Archaeologica Hereditas” t. 3.
• Ziębińska-Witek A., 2014, Zwrot performatywny w muzeach – między teorią a praktyką, „Teksty Drugie” nr 1.