O prawach epistemicznych z punktu widzenia edukacji

• Authors: Łopatkiewicz Agata

Title variants

EN

On Epistemic Rights from the Educational Viewpoint

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest próba udzielenia odpowiedzi na cztery pytania postawio-ne w związku z problematyką praw epistemicznych i ich funkcjonowaniem w sferze edukacji: (1) czym są prawa epistemiczne i jak można je scharakteryzować? (2) jaki jest status młodego pokolenia w kontekście przysługiwania praw epistemicznych? (3) w jaki sposób i w jakim zakresie prawa epistemiczne funkcjonują w systemie edukacji? (4) jakie zadania dla edukacji wynikają z uznania ważności praw episte-micznych? Przedstawiona w tekście charakterystyka praw epistemicznych opiera się na ustaleniach znawczyni tego zagadnienia, Lani Watson, uzupełnionych o poglądy wybranych filozofów oraz badaczy reprezentujących inne dyscypliny naukowe, zainte-resowanych tym obszarem problemowym.

EN

This paper aims to answer four questions concerning epistemic rights and how they function in the context of education: (1) What are epistemic rights and how can they be characterised? (2) What is the status of the young generation in the context of entitlement to epistemic rights? (3) How and to what extent do epistemic rights function in the educational system? (4) What tasks for education are derived from the recognition of epistemic rights? The characterisation of epistemic rights presented in the paper is ba-sed on the findings of Lani Watson, an expert on this subject . It has been supplemented by the views of selected philosophers and researchers who represent different scientific disciplines and are interested in this concept and the issues revolving around it

Keywords

PL

prawa epistemiczne; edukacja; system edukacji; młode pokolenie; wiedza

EN

epistemic rights; education; education system; young generation; knowledge

• Publisher: Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
• Journal: Paedagogia Christiana
• Year: 2023
• Volume: 1/51
• Pages: 85-109

Contributors

author

Łopatkiewicz Agata

• Uniwersytet Jagielloński

• https://orcid.org/0000-0003-0831-8817

References

• Błachut, M . (2002) . Pojęcie prawa podmiotowego we współczesnej liberalnej filozofii prawa .Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 64(1), 35–52 .
• Dyussenbayev, A . (2017) . Age Periods of Human Life . Advances in Social Sciences Research Journal, 4(6), 258–263 .
• Feinberg, J . (2013) . The Rights of Animals and Unborn Generations . W: R . Sha-fer-Landau (red .), Ethical Theory. An Anthology (s . 372–380) . New Jersey: Wiley--Blackwell .
• Goldman, A . (1999) .Knowledge in a Social World . Oxford: Oxford University Press .
• Hohfeld, W . N . (1919) .Fundamental Legal Conceptions as Applied in Judical Reasoning . New Haven: Yale University Press.
• Kotzee, B . (2013) . Introduction: Education, Social Epistemology and Virtue Epistemology . Journal of Philosophy of Education, 47(2), 157–167 .
• Krztoń, M . (2015) . XXI wiek – wiekiem społeczeństwa informacyjnego . Modern Management Review, 22(3), 101–112 . https://doi .org/10 .7862/rz .2015 .mmr .38 .
• Lomasky, L . (1987) .Persons, Rights, and the Moral Community . Oxford: Oxford University Press .
• Nagel, T . (1995) . Personal Rights and Public Space . Philosophy & Public Affairs, 24(2), 83–107 .
• O’Connor, D . J . (1957) .An Introduction to the Philosophy of Education . London: Routledge & Kegan Paul .
• Osuch, M . i Bojarska, L . (2008) .Prawa człowieka w szkole. Niezbędnik Dyrektora . Warszawa: Wolters Kluwer.
• Peters, R . S . (1967) . What is an Educational Process? W: R . S . Peters (red .), The Concept of Education (s . 1–23) . New York: Routledge & Kegan Paul .
• Raburski, T . (2017) . Filozofia praw podmiotowych .Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica, 78, 55–67 . http://dx .doi .org/10 .18778/0208-6069 .78 .05 .
• Raible, L . (2020) .Human Rights Unbound: A Theory of Extraterritoriality . Oxford: Oxford University Press .
• Risse, M . (2021) . The Fourth Generation of Human Rights . Epistemic Rights in Digital Lifeworlds . Moral Philosophy and Politics, 8(2), 351–378 . https://doi .org/10 .1515/mopp-2020-0039 .
• Scheffler, I . (1966) .Philosophy and Education . Boston: Allyn & Bacon .
• Schmitt, F . (2005) . What Are the Aims of Education? Episteme, 1(3), 223–234 .https://doi .org/10 .3366/epi .2004 .1 .3 .223 .
• Śwital, P . (2020) . Prawa i obowiązki ucznia we współczesnym systemie oświaty . Aktualizacja wiedzy prawnej . W: J . Borek (red .), Świadomość edukacyjna rodziców i pedagogów dziecka w wieku szkolnym. Zagadnienia wybrane (s . 67–78) . Radom: Instytut Naukowo-Wydawniczy „Spatium” .
• Thomson, J . J . (1990) .The Realm of Rights . Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press .
• Watson, L . (2016) . The Epistemology of Education .Philosophy Compass, 11(3), 146–159 . https://doi .org/10 .1111/phc3 .12316 .
• Watson, L . (2018) . Systematic Epistemic Rights Violations in the Media . A Brexit C a s e Stu dy .Social Epistemology, 32(2), 88–102 . https://doi .org/10 .1080/02691728 .2018 .1440022 .Watson, L . (2021) .The Right to Know. Epistemic Rights and Why We Need Them . London–New York: Routledge .
• Wenar, L . (2021) . Rights . W: E . N . Zalta (red .), The Stanford Encyclopedia of Philo-sophy . Pobrano 30 listopada 2022 z: https://plato .stanford .edu/archives/spr2021/entries/rights/ .
• Wolanin, M . (2022) .Prawa ucznia . Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls” .
• Zagzebski, L . (1996) .Virtues of the Mind. An Inquiry into the Nature of Virtue and the Ethical Foundations of Knowledge . Cambridge: Cambridge University Press .
• Powszechna deklaracja praw człowieka (rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ 217 A(III) przyjęta i proklamowana w dniu 10 grudnia 1948 r .) .
• Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r . Prawo oświatowe (Dz .U . 2017, poz . 59 z późn . zm .) .
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r . w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjal-nej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej (Dz .U . 2017, poz . 356) .
• https://www .gov .pl/web/edukacja-i-nauka/podstawa-programowa6 (dostęp: 30 .11 .2022) .

Identifiers

DOI

10.12775/PCh.2023.004